Na Rawagede-zaak nieuwe aanklacht tegen koloniale massamoord in Indonesië

Tien Indonesische nabestaanden hebben de Nederlandse staat aansprakelijk gesteld voor de moord op hun echtgenoten en vaders in 1947 door Nederlandse militairen op het eiland Zuid-Sulawesi. Net als bij de succesvolle Rawagede-rechtszaak vormen het Comité Nederlandse Ereschulden en advocaat Liesbeth Zegveld de motor achter deze nieuwe zaak over de bloedige koloniale oorlog van Nederland tegen Indonesië. Tijdens een Doorbraak-bijeenkomst aanstaande donderdag 10 mei zal comité-voorzitter Jeffry Pondaag hierover spreken.

Eind 1946 kreeg het Depot Speciale Troepen van het Nederlandse leger de opdracht om Zuid-Sulawesi “te zuiveren” van opstandelingen. De acties onder leiding van kapitein Raymond Westerling en onderluitenant Vermeulen duurden drie maanden. Het keiharde optreden van de commandotroepen werd ook wel “de methode-Westerling” genoemd, wat inhield dat alle Indonesiërs met anti-Nederlandse gevoelens standrechtelijk werden geëxecuteerd. In totaal vonden op Zuid-Sulawesi gedurende die maanden ruim drieduizend Indonesiërs de dood.

In 1954 concludeerde de commissie Van Rij/Stam dat Nederlandse militairen misdrijven hadden begaan op het eiland. “De autoriteiten kozen de weg van een buitenwettelijke berechting en executie, die op zichzelf ‘volstrekt onwettig’ was”, aldus de commissie. Ook stelden de onderzoekers vast dat Westerling vrijwel ongecontroleerd zijn gang had kunnen gaan. “De hoogste autoriteiten van het toenmalige Nederlands-Indië hebben toegelaten en goedgekeurd, zoal niet bevolen, dat een duidelijke niet-militaire, in een rechtsstaat met waarborgen omringde, taak onder het begrip ‘militaire actie’ werd gebracht.” De militairen die verantwoordelijk waren voor de bloedbaden zijn nooit strafrechtelijk vervolgd. De Nederlandse staat heeft nooit excuses aangeboden of compensatie betaald aan de nabestaanden van de moorden op Zuid-Sulawesi. Daarom heeft het comité Nederlandse Ereschulden de beerput van die oorlogsmisdaden verder opengetrokken.

In samenwerking met het Comité Nederlandse Ereschulden vragen de nabestaanden nu financiële compensatie voor de dood van hun echtgenoten en familieleden. Maar ze willen bovenal excuses en erkenning voor het leed dat de Nederlandse staat hen heeft aangedaan. In april liet het Openbaar Ministerie nog weten geen strafrechtelijk onderzoek in te stellen naar de oorlogsmisdaden, omdat die zouden zijn verjaard. Maar volgens het comité behoren oorlogsmisdaden nooit te verjaren, zeker niet als ze zijn gepleegd door Nederlandse militairen. Na de onlangs eindelijk aangeboden excuses voor het Rawagede-bloedbad moet de staat ook verantwoording gaan afleggen over alle andere oorlogsmisdaden van het Nederlandse leger in Indonesië.

Harry Westerink

Meer informatie vind je op de website Abigador. Hieronder verder twee afleveringen van Andere Tijden waarin Nederlandse soldaten openlijk over hun misdaden op Celebes vertellen. Meer informatie op de VPRO-website over deel 1 en deel 2.