Kabaal bij illegalenbajes Alphen aan den Rijn op landelijke actiedag

Meer dan 200 mensen hebben gehoor gegeven aan de oproep van het No Border Netwerk om afgelopen zaterdag te demonstreren tegen het opsluiten van vluchtelingen en migranten in gevangenissen en “vrijheidsbeperkende locaties”. Op in totaal zes plekken in Nederland waren lawaaidemonstraties in solidariteit met de gevangenen binnen, of werd waar mogelijk in gesprek gegaan met de vluchtelingen en migranten. Bij de illegalenbajes van Alphen aan den Rijn had AFA Den Haag een protest georganiseerd. Daar maakten 22 activisten een kabaal van jewelste.

Aan de rechter zijkant van de gevangenis kunnen we achter verlichte ramen meerdere gevangenen ontwaren. Terwijl wij op onze fluitjes blazen en op onze trommels slaan, bonken zij met hun handen tegen de ramen. Om zoveel mogelijk herrie te kunnen maken sla ik met een lepel op mijn oude koekenpan, als plots achter de ramen van de vierde verdieping, waar een groepje gevangenen staat te zwaaien, een van hen opduikt met een soeppan en een grote ijzeren lepel. Grijnzend slaat hij met ons mee. Een ander naast hem maakt met zijn handen telkens de vorm van een hart. Onze leuzen “Geen man, geen vrouw, geen mens is illegaal” en “No borders, no nations, stop deportations” worden beantwoord met een enkele schreeuw of een persoonlijk verhaal. De een zit al elf maanden vast, de ander wordt telkens opnieuw opgepakt, vastgezet maar niet uitgezet, en dan weer op straat gedumpt en dan weer opgepakt. “Wat is dit voor democratie”, roept iemand. “Ze mogen me achttien maanden opsluiten, alleen omdat ik geen papieren heb. De politie valt gewoon bij ons binnen en neemt ons mee. Ik heb hier kinderen. Heel veel mensen hier hebben kinderen.”

“Er gebeurt hier van alles binnen, maar dat kan ik niet vertellen”, roept een man over de hoge muur heen. “Wij krijgen straf als we met jullie praten. Een heleboel van wat hier voorvalt, durven wij daarom niet te vertellen. Als jullie weggaan, dan komt de bewaking hier voor ons.” Frisdrank en een koekje voor degenen die zich “gedragen”, isolatiecel voor degenen die het wagen wat te schreeuwen, het is een bekende truc van het gevangenisregime om te proberen de gevangenen rustig te houden.

Gebrekkig

“Deze gevangenis was gisteren op televisie. Hebben jullie dat gezien?”, schreeuwt een gevangene ons toe vanuit de derde verdieping. Achter de getraliede ramen is hij een silhouet zonder gezicht, maar uit zijn stem spreekt zijn woede. “Weten jullie hoeveel deze gevangenis heeft gekost? Er zitten hier scheuren in de muren. Misschien valt de gevangenis ’s nachts wel bovenop onze hoofden, dan zijn we dood. Dan gaat ons leven niet meer verder.” Een ander valt hem bij. “Ik voel me hier onveilig”, roept hij. De eerste vervolgt: “Weten jullie wat er gebeurt als het brandalarm afgaat? Ze sluiten ons allemaal op in de cellen, de hele afdeling. Wat denk je dat er zou gebeuren als er echt brand is hier? Denken jullie dat de drie bewakers alle vijftig mensen op tijd uit hun cel kunnen halen dan? Nee! Als er brand uitbreekt, gaan we hier allemaal dood.”

Treffende woorden op de dag waarop het zeven jaar geleden is dat elf illegalen omkwamen bij de Schipholbrand. De gevangenis op Schiphol was niet brandveilig en de overheid wist dat, maar deed er niets aan. En ook na deze ramp bleef de overheid risico’s nemen met andere gevangenissen die stuk voor stuk ook gebrekkig gebouwd bleken te zijn. En waarbij de staat stelselmatig met leugens en bedrog haar straatje schoon probeerde te vegen. In Alphen aan den Rijn hield de rijksoverheid een rapport uit 2008 achter voor de lokale gemeenteraad, omdat de conclusies over de brandonveiligheid de raadsleden zouden kunnen doen besluiten de vergunning voor het complex in te trekken. In 2009 kwam dit pas aan het licht, toen omroep West de hand op het rapport had weten te leggen. Vanaf 2007 waren er al gevangenen in het complex opgesloten.

In augustus 2010 werd de grootste gevangenis voor illegalen in Nederland alsnog buiten gebruik gesteld. De vrij nieuwe gevangenis was zo slecht gebouwd dat cellen onder water liepen en er al binnen een paar jaar na ingebruikname scheuren in de muren kwamen. Scheuren die blijkbaar na twee jaar verbouwen nog steeds zichtbaar zijn voor de gevangenen. Toch wil de directie nu de “gevangenisbevolking” gaan opbouwen naar een bezetting van duizend gevangenen. Vanaf oktober dit jaar is de gevangenis namelijk weer ‘open’.

Zie de No Border-website voor verslagen over de protesten bij Rotterdam, Schiphol, Kamp Zeist, Gilze-Rijen en Ter Apel.

Mariët van Bommel