Een reactie op de open brief van het No Border Netwerk over de demonstratie van 23 maart
In hun open brief stellen de No Border-activisten dat ze “het organiseren van deze demonstratie toejuichen”, maar de oproep toch niet zullen ondertekenen. Doorbraak staat wel genoemd als een van de ondersteunende organisaties op de website van de demonstratie. We bevinden ons daar in een bont gezelschap: vluchtelingenzelforganisaties, religieuze groeperingen, politieke partijen, actiegroepen, steungroepen voor mensen zonder papieren en vele anderen. De centrale leus van de demonstratie, “Geen vluchteling op straat of in de cel!”, is ongetwijfeld een poging om zoveel mogelijk uiteenlopende groepen te verenigen onder één motto, waarbij iedereen voldoende achter de tekst kan staan. We vinden het ook zeker te prijzen dat de organisatoren tot nu toe zo’n zeventig organisaties achter de actie hebben weten te krijgen met een tekst waarin woorden als “illegaal verklaard” en “deportatie” pontificaal genoemd worden. Doorbraak levert een bescheiden bijdrage door flyers en posters te verspreiden en de demonstratie op de eigen site aan te kondigen. We zullen uiteraard zelf ook deelnemen aan de demonstratie.
Ook de No Border-activisten laten weten dat ze “aan de demonstratie zullen deelnemen”. Maar ze “vinden het zelf belangrijk een stap verder te gaan dan de gekozen insteek. Het is volgens ons essentieel dat de eisen van open grenzen (of eigenlijk: geen grenzen en geen staten) en vrijheid van beweging, die voor ons vanuit onze anti-kapitalistische visie centraal staan en de basis vormen van ons handelen, ook publiekelijk steeds weer uitgedragen worden.” En: “Hoewel wij verbreding belangrijk vinden, en inzien dat we bruggen moeten slaan naar groepen buiten het radicale spectrum waarin wij ons bewegen, kunnen we niet instemmen met de samenwerking met politieke partijen zoals bij deze demonstratie het geval is. Naast het feit dat wij, vanuit principiële overwegingen, nadrukkelijk kiezen voor een buitenparlementaire strijd en het opbouwen van een buitenparlementaire tegenbeweging, hebben wij ook grote bezwaren tegen samenwerking gezien de daadwerkelijke opstelling van alle partijen binnen het partijpolitieke landschap.”
Belangen
Ook Doorbraak draagt een anti-kapitalistische visie uit, in onze artikelen, op onze bijeenkomsten en tijdens onze acties. Voor ons is het niet per se noodzakelijk dat onze visie altijd zo nadrukkelijk op de voorgrond komt te staan bij de diverse vormen van strijd die we willen ondersteunen. Binnen Doorbraak is het een lopende discussie of we mensen meer op basis van belangen bij elkaar moeten brengen, in plaats van alleen of vooral op basis van onze eigen waarden als radicaal-linkse organisatie. Met organiseren op basis van belangen proberen we ook concrete ervaring op te doen, zoals bij onze campagne tegen dwangarbeid voor werklozen. Binnen een strijd op basis van belangen blijven we ons uiteraard wel bewust van onze eigen waarden, maar we zetten die niet altijd in het middelpunt. In plaats daarvan kunnen juist de belangen centraal komen te staan van de mensen met wie we samenwerken om een sterke tegenbeweging op te bouwen. En door die gezamenlijke strijd zouden mensen kunnen radicaliseren en linkse waarden kunnen overnemen. In de vluchtelingenstrijd betekent dat dat we de vluchtelingen en hun eisen centraal stellen en willen meewerken aan de opbouw van bredere protesten tegen het migratiebeheersingsbeleid.
Maar zal dat genoeg zijn om het beleid te kunnen veranderen? Kunnen we de druk op de parlementaire politiek zo opvoeren dat men zich genoodzaakt ziet om de koers te wijzigen? Dat is verrekte lastig, want die koers gaat al ruim twintig jaar dezelfde kant op. Alleen een klein aantal voor de economie “nuttige” migranten zijn welkom. Het overgrote deel krijgt steeds meer drempels opgeworpen in hun strijd voor verblijfsrecht. Mensen die volgens de overheid niet mogen blijven, worden uitgezet. Of het wordt hen onmogelijk gemaakt om hier een enigszins menswaardig bestaan op te bouwen. Illegaal verblijf wordt al jaren gecriminaliseerd. Het wetsvoorstel dat het verblijf van mensen zonder verblijfsrecht strafbaar wil stellen, gooit daar nog een flinke schep bovenop.
Dolk
Alle politieke partijen onderschrijven dit repressieve beleid. In hun open brief citeren de No Border-activisten uit een artikel van Doorbraak-activist Harry Westerink: “In feite zijn in de parlementaire politiek de verschillen in standpunten tussen de diverse partijen op het gebied van migratie marginaal. Alle parlementariërs gaan immers akkoord met het illegaal maken, het maatschappelijk uitsluiten en het deporteren van mensen die als ‘ongewenst’ en ‘onbruikbaar’ worden gebrandmerkt.” Daarop zijn de GroenLinks- en SP-Kamerleden zeker geen uitzondering. De afgelopen twintig jaar hebben op het gebied van de strijd tegen het migratiebeheersingsbeleid duidelijk gemaakt dat de parlementaire politiek minstens het nadeel van de twijfel moet krijgen, of, zo je wilt, voortdurend moet worden gewantrouwd, tot het tegendeel is bewezen. Meer dan eens hebben politici een dolk in de rug van een protest gestoken of geprobeerd om een protest in te kapselen, dood te laten bloeden en het bos in te sturen. Vandaag de dag gaat het vluchtelingendebat, ook in kerkelijke en progressieve kringen, voornamelijk over “vrijwillige” terugkeer, die vermaledijde terugkeer waartoe men de vluchtelingen wil dwingen door middel van een schandalige politiek van uithongering en verpaupering. De vraag is dus hoe wij dan tegen die stroom kunnen inroeien. Of beter nog: hoe kunnen we de stroom verleggen, zodat niet wij, maar de beleidsmakers moeten pompen of verzuipen?
Sowieso hebben we daar heel veel mensen bij nodig. De minieme radicaal-linkse clubjes in Nederland kunnen dat zeker niet alleen. Sterker nog, we moeten beseffen dat de opkomende beweging van mensen die de vluchtelingenstrijd steunen of er in elk geval sympathie voor hebben, niet op ons conto geschreven moet worden. De kleinschalige acties van radicaal-linkse groepen die al jarenlang her en der plaatsvinden, hebben veel en veel minder aantrekkingskracht gehad als de tentenkampstrijd en wat daarna is gevolgd. Ook hebben radicaal-linkse activisten nauwelijks of geen veranderingen in het beleid kunnen afdwingen.
Solidariteit
Voordat de tentenkampstrijd eind 2011 losbarstte, was het al een hele tijd geleden dat mensen zonder papieren hun eigen strijd zo collectief, zo massaal en zo volhardend onder de aandacht probeerden te brengen. In tegenstelling tot het No Border Netwerk beschouwt Doorbraak het niet alleen maar als “een extra pluspunt” dat vluchtelingen de demonstratie op 23 maart mede organiseren. Nee, we beschouwen dat als het fundament van deze strijd. Sinds november 2011 hebben honderden vluchtelingen weer en wind getrotseerd om zichzelf met lijf en leden letterlijk op de stoep van de beleidsmakers en -uitvoerders neer te zetten. Wat uiteraard een uitputtend gevecht is, waarbij de vluchtelingen heen en weer geslingerd worden tussen opvlammende hoop en uiterste wanhoop. Maar hun strijdbaarheid, kracht en moed inspireerden wel honderden ondersteuners om ook mee te doen aan de protestacties en aan het onderhouden van de infrastructuur van de tentenkampen. Vele anderen kwamen langs om de actievoerders een hart onder de riem te steken. Opvallend was dat de solidariteit afkomstig was uit allerlei hoeken en gaten van de samenleving. De steun kwam ook van mensen die eerder misschien helemaal geen weet hadden van de heersende sociale en bestuurlijke apartheid, die er eerder nog onvoldoende ervaring mee hadden hoezeer het migratiebeheersingsbeleid inmiddels is dichtgetimmerd en hoe moeilijk het is voor vluchtelingen om door de overheid erkend te worden.
Dat vluchtelingen zelf uit de onzichtbaarheid treden en hun dagelijkse strijd in het volle daglicht plaatsen, dat ze in hun eigen woorden duidelijk maken dat ze als mensen behandeld willen worden, dat ze hun eisen, zoals hun recht op bestaan, keer op keer naar buiten brengen, telkens weer, ondanks alle repressie en bestaansonzekerheid, dat alles is ontegenzeggelijk stukken indrukwekkender dan welke demonstratie, bezetting of blokkade van solidaire activisten ook. De schijnbare eenvoud van hun eisen, de luide schreeuw om een bestaan, de onverzettelijke strijdbaarheid, dat kan de harten van anderen raken en hen tot handelen aanzetten. Dat brengt mensen ertoe om eten te brengen naar tentenkampen, om deel te nemen aan demonstraties, kortom: om solidair te zijn en naast en achter de vluchtelingen te gaan staan. Dat zorgt er uiteindelijk voor dat we een begin kunnen maken met het opbouwen van druk op de beleidsmakers.
Bagger
Toegegeven: er is tot nu toe ook nog geen zicht op verandering van het beleid. Maar er is wel iets aan de hand. De bewoners van diverse tentenkampen werden na de ontruiming ervan in azc’s opgeborgen. Weliswaar met extra beperkingen in hun vrijheid, en met de steeds weer terugkerende dreiging opnieuw op straat gegooid te worden. Maar het opvangen van illegaal gemaakte vluchtelingen botst wel met het fundament van het migratiebeheersingsbeleid. De keiharde uitsluiting die is bedoeld om mensen zonder papieren uit te hongeren, wordt met het geven van onderdak immers doorbroken. Het geeft aan dat de overheid bagger schijt voor wat de vluchtelingen zouden kunnen bereiken als ze niet uit het zicht gehaald worden, als ze niet in de anonimiteit verdwijnen. En er is meer. Onder andere de ChristenUnie praat voorzichtig over een verruiming van de mogelijkheid om vluchtelingen verblijfsrecht te geven in het geval dat ze niet kunnen terugkeren naar hun land van herkomst. Veel zoden aan de dijk zet dit zeker niet, maar opnieuw: het is tegen de normale lijn in. Landelijk hebben de oppositiepartijen SP en GroenLinks zich achter de demonstratie van 23 maart geschaard. Dat is opvallend, want de leus “Geen vluchteling op straat of in de cel” doorkruist het beleid van de afgelopen twintig jaar, ook dat van de SP en GroenLinks. Als regeringspartij ondersteunt de landelijke PvdA, in de jaren 90 de architect van de sociale en bestuurlijke apartheid, de demonstratie weliswaar niet, maar de Amsterdamse afdeling doet dat wel. En eerder riep een Haags PvdA-raadslid al op tot een pardon voor de kerkvluchtelingen.
Je zou dus voorzichtig kunnen stellen dat de voortdurende strijd van de vluchtelingen ook bij de parlementaire politiek iets in beweging zet. De stroom aan sympathisanten groeit en de druk neemt toe. Een deel van die sympathisanten is ongetwijfeld lid van een politieke partij. En bovendien kan die toenemende druk er eventueel toe leiden dat sommige partijbonzen, om wat voor reden dan ook, hun eigen partij willen overhalen om enigszins tegemoet te komen aan de eisen van de vluchtelingen. Daar zal vaak een weinig overtuigende en puur opportunistische argumentatie achter zitten. Veel waarde of geloof hoeven we er zeker niet aan te hechten. Maar de ondertekening van de demonstratie-oproep door sommige politieke partijen betekent in onze ogen wel iets. Ze hadden het ook kunnen nalaten. Wij vatten die ondertekening op als een signaal dat de vluchtelingenstrijd aan kracht heeft gewonnen, ook al staan de poppetjes in de Tweede Kamer nog stevig op hun plaats en moeten echt merkbare verschuivingen uiteraard nog plaatsvinden. Reden te meer om door te gaan met de strijd.
Het No Border Netwerk maakt in zijn open brief niet duidelijk waar de door het Netwerk verafschuwde “samenwerking met politieke partijen” uit zou bestaan. Moet het al “samenwerking” worden genoemd als een politieke partij dezelfde oproeptekst ondertekent die ook door radicaal-linkse groepen wordt onderschreven? Ook Doorbraak is zeker geen fan van samenwerking met de landelijke en plaatselijke partijpolitiek, maar we willen niet alle vormen van contact, overleg en tijdelijk samen optrekken bij voorbaat afzweren. Dat is ook niet in het belang van de vluchtelingen, geloven we.
Omverwerping
De vluchtelingen voeren een dagelijkse overlevingsstrijd. Als vertrekpunt nemen ze meestal niet een standpunt in als “geen grenzen, geen staten”. Door grenzen illegaal te doorkruisen laten ze – los van hun subjectieve opvattingen – objectief zien dat ze die grenzen niet erkennen. Tegelijk echter vragen ze wel om erkenning door een staat van hun status als vluchteling, waarmee ze zich meteen ook onderwerpen aan de macht en de bevoegdheid van de staat om hen toe te laten of af te wijzen. Mensen migreren om allerlei redenen en vanuit uiteenlopende achtergronden. Vluchtelingen zijn niet per definitie links en al helemaal niet per se revolutionair en anti-kapitalistisch. Voor sommigen kan dat opgaan, maar voor velen niet. Ze komen hier met de hoop op een beter leven, binnen het kapitalisme. Ze zijn op zoek naar een veilig bestaan, naar werk, zekerheid, inkomen, onderdak. Ze willen slagen in het leven, succes hebben, misschien wel rijk worden. Dat zijn wensen en verlangens zoals zoveel anderen die ook hebben. De loodzware strijd van vluchtelingen moet niet zozeer opgevat worden als een gevecht tegen het kapitalisme, maar veel meer als een worsteling om ergens op deze planeet een plek te krijgen waar het leven de moeite waard is en waar dood en geweld niet voortdurend op de loer liggen. Wij kunnen onze anti-kapitalistische waarden aan hun strijd willen koppelen, maar we mogen hen niet instrumenteel gebruiken als revolutionaire subjecten door van hen te eisen dat ze niet alleen de strijd voor hun eigen collectieve belang moeten voeren, maar ook nog eens een veel verdergaande strijd tegen het kapitalisme. De vluchtelingen kunnen niet wachten totdat zij of anderen de staat omver hebben kunnen werpen. Voor verblijfsrecht zullen ze zich juist ook tot de parlementaire politiek moeten richten, hoe lastig en tenenkrommend dat ook is.
Maar dat wil uiteraard niet zeggen dat radicaal-linkse groepen de omverwerping van de staat en de strijd tegen het kapitalisme dan maar moeten vergeten. We moeten kritische noten blijven kraken, zeker wat betreft de parlementaire politiek. Maar we moeten ook kijken naar wat de strijd van de vluchtelingen sterker maakt. Wij hebben ook zeker daar niet het ultieme antwoord op. Maar deze demonstratie, die door vluchtelingen mede is georganiseerd, willen we nadrukkelijk steunen, in de hoop dat deze bij zal dragen aan een sterkere maatschappelijke kracht tegen de politiek van uitsluiting, opsluiting en uitzetting. Het is belangrijk dat vluchtelingen en alle mensen die hun strijd ondersteunen, elkaar kunnen treffen op deze dag. Om gezamenlijk een protestgeluid te laten horen tegen het onmenselijke migratiebeheersingsbeleid, om solidariteit te betuigen aan degenen onder ons zonder verblijfsrecht, en om verder te bouwen aan een grotere tegenbeweging.
Harry Westerink
Mariët van Bommel
Alvast excuses voor fouten in de spelling, interpunctie en grammatica…
Doorbraak: “Maar dat wil uiteraard niet zeggen dat radicaal-linkse groepen de omverwerping van de staat en de strijd tegen het kapitalisme dan maar moeten vergeten. We moeten kritische noten blijven kraken, zeker wat betreft de parlementaire politiek. Maar we moeten ook kijken naar wat de strijd van de vluchtelingen sterker maakt. Wij hebben ook zeker daar niet het ultieme antwoord op. Maar deze demonstratie, die door vluchtelingen mede is georganiseerd, willen we nadrukkelijk steunen, in de hoop dat deze bij zal dragen aan een sterkere maatschappelijke kracht tegen de politiek van uitsluiting, opsluiting en uitzetting. Het is belangrijk dat vluchtelingen en alle mensen die hun strijd ondersteunen, elkaar kunnen treffen op deze dag. Om gezamenlijk een protestgeluid te laten horen tegen het onmenselijke migratiebeheersingsbeleid, om solidariteit te betuigen aan degenen ?onder ons zonder verblijfsrecht, en om verder te bouwen aan een grotere tegenbeweging. ”
Het zagen aan de poten actiebereidheid van de mensen zonder papieren. De ongewenste hiërachie. Zijn het mensen met wie wij samen moeten werken? Conformeren of er naast lopen en zeggen: ‘Wij lopen mee, maar wel met onze voorwaarde’ is een mooie tussen oplossing. Ik weet het niet. Het gevaar is dat Doorbraak met al deze vragen (terechte vragen, maar toch erg weinige antwoorden) en ondertekening van deze eisen, stap voor stap afgeleid naar 3 cijfers achter de komma gemarchandeer. We kunnen dat zien bij ooit radicale maar nu inmiddels ingepolderde organisaties, zoals de FNV. Verbreding zoeken is goed, maar niet tegen alle kosten.
Natuurlijk, ik denk dat er weinig mensen zeggen dat zijn dat de strijd NIET lang is, dat de strijd NIET moeilijk is en dat mensen zelfs in een zeer precaire omgeving op een gegeven moment gewezen mogen worden op de eigen keuzes die gemaakt worden. Ik denk bijvoorbeeld dan aan het weekend in Schoorl. De INLIA registraties, maar ik laat de inmiddels grijsgedraaide voorbeelden even voor wat zij zijn.
Doorbraak: “Het No Border Netwerk maakt in zijn open brief niet duidelijk waar de door het Netwerk verafschuwde “samenwerking met politieke partijen” uit zou bestaan. Moet het al “samenwerking” worden genoemd als een politieke partij dezelfde oproeptekst ondertekent die ook door radicaal-linkse groepen wordt onderschreven? Ook Doorbraak is zeker geen fan van samenwerking met de landelijke en plaatselijke partijpolitiek, maar we willen niet alle vormen van contact, overleg en tijdelijk samen optrekken bij voorbaat afzweren. Dat is ook niet in het belang van de vluchtelingen, geloven we.”
Het zo voorzichtig formuleren van ‘politieke’ partijen is volgens mij gedaan uit diplomatie. Wellicht net iets te netjes geformuleerd. Hoe kan ik samenwerken met mensen die achter de rug om een dolk in het volk steekt? Een dolk voor de mensen zonder papieren die strijden voor hun eigen leven, die graag hier zouden willen leven. Die ingezet worden voor politieke christelijke moralistische spelletjes. Hoe moet ik spreken met mensen zoals een Karel die met zoete woordjes mensen terug probeert te sturen of hoe moet ik samenwerken met een organisatie als de IS die graag integraal opgenomen wilt worden bij de SP, dat keihard dit deportatie beleid steunt.
Wij zouden niet ons moeten laten corrumperen en marchanderen met mensen die enkel voor humanisering voor het deportatie beleid zijn of zelfs de humanistische instrumenten zijn voor het huidige deportatiebeleid. Ergens moet een streep in het zand getrokken worden en zeggen: “Hun beleid, hun gelobby niet het onze!” Doen wij dit niet, dan zullen wij eindigen als de FNV of als de IS. In de spagaat, doorpolderen tot er niets meer over is van je werkelijke eisen. Je eigen identiteit en nog erger het uiteindelijke doel verloochenen.
Doorbraak: “De vluchtelingen voeren een dagelijkse overlevingsstrijd. Als vertrekpunt nemen ze meestal niet een standpunt in als “geen grenzen, geen staten”. Door grenzen illegaal te doorkruisen laten ze – los van hun subjectieve opvattingen – objectief zien dat ze die grenzen niet erkennen. Tegelijk echter vragen ze wel om erkenning door een staat van hun status als vluchteling, waarmee ze zich meteen ook onderwerpen aan de macht en de bevoegdheid van de staat om hen toe te laten of af te wijzen. Mensen migreren om allerlei redenen en vanuit uiteenlopende achtergronden. Vluchtelingen zijn niet per definitie links en al helemaal niet per se revolutionair en anti-kapitalistisch. Voor sommigen kan dat opgaan, maar voor velen niet. Ze komen hier met de hoop op een beter leven, binnen het kapitalisme. Ze zijn op zoek naar een veilig bestaan, naar werk, zekerheid, inkomen, onderdak. Ze willen slagen in het leven, succes hebben, misschien wel rijk worden. Dat zijn wensen en verlangens zoals zoveel anderen die ook hebben. De loodzware strijd van vluchtelingen moet niet zozeer opgevat worden als een gevecht tegen het kapitalisme, maar veel meer als een worsteling om ergens op deze planeet een plek te krijgen waar het leven de moeite waard is en waar dood en geweld niet voortdurend op de loer liggen.”
Het lijkt mij evident dat ook gebeurd. Er wordt nota bene gewerkt met een structuur met leiders. De mensen zonder papieren zijn dan ook geen politieke pionnen. Dat er mensen zijn die handelen uit een anti-kapitalistische analyse doet niets af aan hun intenties en hun inzet. Sterker nog, ik vind juist dat het een beetje kwetsend is. Veel NB’ers schreeuwde sinds de ontruiming van de Notweg: Laat de mensen zonder papieren bepalen hoe de strijd gaat. Nooit is er een poging geweest om deze mensen te rekruteren voor ‘de goede zaak’. Ik weet uit eigen hand hoe een aantal goed bevriende vrouwen moeite hebben met de omgang in de Vluchtkerk. Dat zij zich niet serieus genomen voelen, dat zij dagelijks ten huwelijk werden gevraagd. Om maar bepaalde klassieke voorbeelden te noemen. Het is verre van makkelijk. Ik heb er niemand mee kunnen betrappen. Ik mag hopen dat Doorbraak dit als voorbeeld neemt of als aanname, maar ik daag Doorbraak uit om met voorbeelden te komen. Om te spreken van het inzetten van mensen als instrumenten voor de eigen strijd is een hyperbool pur sang.
Doorbraak: “Wij kunnen onze anti-kapitalistische waarden aan hun strijd willen koppelen, maar we mogen hen niet instrumenteel gebruiken als revolutionaire subjecten door van hen te eisen dat ze niet alleen de strijd voor hun eigen collectieve belang moeten voeren, maar ook nog eens een veel verdergaande strijd tegen het kapitalisme. De vluchtelingen kunnen niet wachten totdat zij of anderen de staat omver hebben kunnen werpen. Voor verblijfsrecht zullen ze zich juist ook tot de parlementaire politiek moeten richten, hoe lastig en tenenkrommend dat ook is.”
Dit is volkomen begrijpelijk, waren het niet zo dat het paradigma van ‘Geen mens is illegaal (zoals op de Notweg)’ nu enorm snel aan het afzwakken is naar “humanitaire terugkeerbeleid”. De kranten van deze week staan er bol van. De woordvoerders zijn op dit moment roomblank die in de kranten staan en gemiddeld hoog tot academisch opgeleid, zoals de macht in de huidige maatschappij is, wordt die gereflecteerd in de Vluchtkerk op micro niveau.
Doorbraak: “Maar dat wil uiteraard niet zeggen dat radicaal-linkse groepen de omverwerping van de staat en de strijd tegen het kapitalisme dan maar moeten vergeten. We moeten kritische noten blijven kraken, zeker wat betreft de parlementaire politiek. Maar we moeten ook kijken naar wat de strijd van de vluchtelingen sterker maakt. Wij hebben ook zeker daar niet het ultieme antwoord op.”
Ik vraag mij af hoe Doorbraak wilt samenwerken met mensen die inzetten op humanitaire terugkeer. Mensen die doelbewust de ‘linkse demogekkies’ politiek uitgeschakeld hebben in de Vluchtkerk. Ik hoop dat Doorbraak
naast deze valide vragen, naast het lopen van deze demonstratie ook pro actief aan de tafel wilt gaan zitten met de steungroepen van de Vluchtkerk. Wellicht kan Doorbraak laten zien, waar ik zelf in gefaald heb…
Laat ik afsluiten met een bekende uitspraak gericht naar Doorbraak:
“The problem with always being a conformist is that when you try to change the system from within, it’s not you who changes the system; it’s the system that will eventually change you. There is usually nothing wrong with compromise in a situation, but compromising yourself in a situation is another story completely, and I have seen this happen long enough in the few years that I’ve been alive to know that it’s a serious problem.”
Steff
Beste Steff,
Uit je reactie denk ik te begrijpen dat je zelf actief bent, of bent geweest in de Vluchtkerk en dat dit erg frustrerend is/was. Bij dit soort protesten hoort helaas altijd een enorm wespennest, met allemaal “medestanders” die zich meer en meer gaan gedragen als een soort tegenstanders. Het is altijd duwen en trekken. Ik zou dan ook een groot woord als “falen” niet gebruiken. Radicaal links is op dit moment zo klein dat we niet genoeg tegenmacht hebben dit soort protesten ideologisch te trekken. We moeten dat ook niet van onszelf verwachten. Duwen en trekken is wat we kunnen en moeten doen.
In je reactie lijkt het alsof je denkt dat wij graag met humanitairen en christenen om de tafel gaan zitten over “vrijwillige” terugkeer. Ik en andere Doorbrakers hebben natuurlijk ook met afschuw gelezen over de ondersteuners van de Vluchtkerk die in de media over “vrijwillige” terugkeer als oplossing voor vluchtelingen praten. Maar dit bovenstaande artikel is een reactie op de open brief van het No Border Netwerk, waarin helemaal niet over humanitairen wordt gesproken, alleen over politieke partijen. Als je onze website leest, en overigens komt het ook wel in bovenstaand artikel terug, dan kun je zien dat wij ons altijd kritisch opstellen tegenover “vrijwillige” terugkeer en de mensen die altijd weer opduiken om hiermee aan te komen. Zie bijvoorbeeld: http://www.doorbraak.eu/?p=9619
En stellen we ons ook kritisch op tegenover de politieke partijen die zich met vluchtelingenprotesten bemoeien, zie ook bijvoorbeeld: http://www.doorbraak.eu/?p=11877
Maar dat is allemaal buiten de scoop van dit artikel. Want in dit artikel gaat het over het wel of niet ondertekenen van de oproep van de demonstratie. Voor mij is het nog steeds niet duidelijk wat de samenwerking met die politieke partijen bij deze demonstratie dan inhoudt. Het enkele feit dat politieke partijen onder een oproep staan, is voor mij geen reden om er dan ook niet onder te staan, ondanks mijn kritiek en wantrouwen richting de parlementaire politiek. Bij het al dan niet ondertekenen van de oproep is voor ons vooral de vraag belangrijk of wij de tekst van de demonstratie voldoende onderschrijven en wat wij denken dat in het belang van de strijd van de vluchtelingen is. Het feit dat de vluchtelingen zelf deze demonstratie mede organiseren is daarbij voor ons van het grootste belang. Niet ondertekenen komt zou voor mij juist voelen alsof ik me zou distancieren van de vluchtelingen zelf. Alsof ik tegen hen zou zeggen: jullie doen het niet goed genoeg.
Voor mij is dat alles voldoende redenen om juist wel te ondertekenen, en daarmee de demonstratie op alle mogelijke manieren openlijk te steunen. Het neemt natuurlijk niet de mogelijkheid weg voor Doorbraak, of voor andere radicaal linkse groepen om kritiek te hebben op deelnemers aan deze demonstratie.
Mariët van Bommel
Ik reageer alleen even kort op dit citaat hier:
“Voor mij is het nog steeds niet duidelijk wat de samenwerking met die politieke partijen bij deze demonstratie dan inhoudt. Het enkele feit dat politieke partijen onder een oproep staan, is voor mij geen reden om er dan ook niet onder te staan, ondanks mijn kritiek en wantrouwen richting de parlementaire politiek.”
Wat is je niet duidelijk, Mariët? Zoals ik reeds in vroeg stadium had voorzien en geschreven over de vluchtkerkactielijst kregen de dames en heren politici, vijf in getal van D66, Groen Links, SP, ChristenUnie en PvdA, ruim baan om op het podium hun partijpolitieke propaganda te bedrijven.
Op mijn vooruitziende blik werd destijds gereageerd met: “Dat veronderstel jij maar, dat gaat écht niet gebeuren!”. Wat meer moet ik er nu nog van zeggen dan “Ik zei het toch?”
Er was, zoals is gebleken en viel te voorzien, niet een ‘enkel feit dat politieke partijen onder de oproep staan’. Hoe kunnen mensen zo naïef zijn, of erger nog: hieraan welbewust medewerking verlenen? De ruime tijd die de politici kregen om hun woord te doen bevestigt eens te meer hoe de politiek de acties van vluchtelingen voor hun eigen agenda gebruikt en ik persoonlijk ben blij dat ik me niet voor dat karretje heb laten spannen.
Een naam van een partij onder een voor dat doel afgezwakte oproep acht ik los van bovenstaande om te beginnen al van weinig waarde, daarentegen zou het volhouden van de oorspronkelijke eisen op den duur wel degelijk druk uitgeoefend hebben en daarmee de politiek plaatsen waar het thuishoort: in het comfortabele pluche van de macht die geconfronteerd met blijvend felle protesten zich op den duur genoodzaakt zal zien om toe te geven. Geen water bij de wijn dus, dat verzwakt de strijd. En in wiens belang is dat?
Ik moest gisteren helaas constateren dat een schijnbaar onschuldige actie als het mede-ondertekenen door politieke partijen toch een akelige stempel op de demonstratie drukte.
Waar het in de eerste twee vergaderingen over deze demonstratie nog zo klaar als een klontje was dat politieke partijen uitgenodigd werden om deel te nemen, maar niet de ruimte zouden krijgen om er hun eigen show van te maken (geen banners, ballonnen, vlaggen en GEEN spreekruimte op het podium), bleek daar gisteren niets van over te zijn.
Deze week werd duidelijk dat er op grote schaal afghaanse gezinnen worden gedeporteerd. De afghaanse vluchtelingen – tot nu toe een vrijwel onzichtbare groep – hadden intensief gemobiliseerd en daar was goed gehoor aan gegeven, ondanks het feit dat deze gemeenschap het protesteren niet bepaald gewend is. Ze kwamen niet alleen voor de demonstratie, maar ook in de hoop dat kort de aandacht kon worden gevestigd op wat er op DIT moment met de afghaanse vluchtelingen gebeurt. Maar het verzoek om spreektijd werd geweigerd. Ik denk dat de praktische bezwaren (vol programma, koud) makkelijk hadden kunnen worden opgelost door een beetje goeie wil en flexibiliteit te tonen. Het maakte dat deze mensen – met kinderen en al – letterlijk in de kou stonden.
Ik vind het dan schrijnend om te zien hoe kerk en politiek wel de ruimte krijgen voor hypocriet ge-*zelfopgelegde censuur*. Leuk, een VIP Ad Visser en een zingende lobbyist. Maar wat was de inhoudelijke toegevoegde waarde? Zeker als er op dat moment aandacht wordt gevraagd voor een acuut probleem?
Ik vond het schokkerend om te zien dat afghaanse vluchtelingenkinderen een ‘leuk’ groen-links ballonnetje kregen, terwijl hun leeftijdsgenoten worden gedeporteerd omdat diezelfde partij – net als de drie anderen die er gisteren waren – geen stelling in willen nemen tegen uitzetting.
Een opmerking op het podium als ‘dit is toch ook een beetje het samenkomen van alle kerken, want kerken zetten zich al jaren in voor vluchtelingen’ is bijzonder onsmakelijk als je weet dat diezelfde kerken een ‘draaiboek terugkeer’ hebben liggen waarmee ze hun vrijwilligers wegwijs maken in het ompraten van vluchtelingen en ze er van te overtuigen dat terugkeer, ongeacht de situatie in het land, de ‘enige optie’ is.
Alle protestacties van het afgelopen anderhalf jaar zijn door de vluchtelingen zelf georganiseerd. Ik zou bijna zeggen: alle acties, behalve deze. Laat ik genuanceerder zeggen dat de organisatie van deze demonstratie voornamelijk door anderen is gedaan en dat die anderen daar ook een behoorlijke stempel op hebben gedrukt. Het is fantastisch dat er zoveel mensen op af zijn gekomen. Maar ik vraag me wel af ten koste van welke prijs.
groet, dhjana
Allereerst was er een open brief van het No Border netwerk op 17 februari met een kritiek op het platform die de demonstratie organiseerde. Het is altijd makkelijker om tegen een spontaan initiatief aan te schoppen dan met oplossingen te komen (talks minus action equals zero), bedenk ik me nu: “Trouwens, waarom zou je niet met je eigen promotie-materiaal voor deze demonstratie promoten en dan wellicht zelfs een eigen ‘bloc’ binnen de demo?” was de reactie van een nn posting op Indymedia.
Vervolgens werd de open brief gepost op de website van Doorbraak. Er volgen maar weinig bijdrages totdat een zekere steff reageert op twee medewerkers van Doorbraak en suggereert dat hij deelnam aan het schrijven van de open brief waarmee het allemaal begon. Hoe georganiseerd is het No Border netwerk dat ze allereerst suggereert gezamenlijk kritiek te hebben en dat eventjes later steff de kastanjes uit het vuur haalt? Waarom is er geen cohesie in groepen en spontane initiatieven zodat er misschien wel duidelijke profielen kunnen ontstaan?
De demonstratie heeft een grote opkomst gehad en dat was misschien wel de intentie van het platform die de demonstratie organiseerde. Exposure is wetenschappelijk onderzocht en effectief gebleken als het er om gaat dat ervaringen weer ‘ervaren’ worden. Een fundamenteel inzicht is dat het mensen helpt datgene wat ze vermijden onder ogen te zien. Het is inderdaad zo!
Doorbraak heeft de allure van een continuiteit in ethisch radicalisme. Het No Border netwerk is in een pril stadium omdat ze begonnen zijn om te zeggen dat de afgelopen 10 jaar het vertrekpunt is van discussie. In 2003 ben ik verhuisd en ik ben nieuwsgierig wat andere mensen ondertussen hebben ervaren. Het is nu 2013 en mijn indruk is dat de discussie ondertussen gaat over een vooruitziende blik en opnieuw de profetie van voorspellen van de waarheid.
Het is een tijd waarin niet of nauwelijks een perspectief onderling ontwikkeld wordt. In de post van de autonome info en onderzoeksgroep Alaska lees ik dat ze probeerde de infrastructuur, de identiteit en omgang onderling in de beweging op kaart te zetten van radicaal-links. Ze hebben ook kritiek ervaren op samenwerking maar ze streefden wel naar een strategie. ‘Lawaai- en zwaai acties naar gedetineerde mensen zonder papieren kan een ieder vervolgens niet vrijpleiten voor een verdere verdieping in een kritische linkse praktijk en theorie. Een spontane actie tegen extreem-rechts of een zwaai en lawaai actie bij een bajes helpt niet om op den duur het leven te veranderen.
Het daadwerkelijk helpen van elkaar en anderen is het leren begrijpen waarom bijvoorbeeld racisme, armoede en onderklasse begrepen kunnen worden als communicerende vaten. Een kenmerk van een groot deel van de activisten in de autonome beweging is dat ze slechts spontaan en ad hoc zich met elkaar verbinden en veelal elkaar blijven opzoeken in los-vast verbanden. Er zijn maar weinig samenwerkingsverbanden waardoor op lange termijn verschillende politieke acties begrepen en georganiseerd kunnen worden.’ Alaska is in het hoge Noorden en ze zijn er in hun hoedanigheid mee opgehouden wat betreft de discussie en samenwerking. Volgens mij gaat het dagelijks om basisrechten voor iedereen! Education, healthcare and housing for everyone!
reagerend op stadslab:
“Vervolgens werd de open brief gepost op de website van Doorbraak. Er volgen maar weinig bijdrages totdat een zekere steff reageert op twee medewerkers van Doorbraak en suggereert dat hij deelnam aan het schrijven van de open brief waarmee het allemaal begon. Hoe georganiseerd is het No Border netwerk dat ze allereerst suggereert gezamenlijk kritiek te hebben en dat eventjes later steff de kastanjes uit het vuur haalt? Waarom is er geen cohesie in groepen en spontane initiatieven zodat er misschien wel duidelijke profielen kunnen ontstaan?”
Steff reageert zoals hij zelf schrijft op persoonlijke titel. Waarom zou hem dat niet vrij staan? Het feit dat iemand deel uit maakt van een groter geheel, in dit geval het No Border Netwerk, wil nog niet zeggen dat hij of zij niet individueel kan reageren. Het zegt ook niets over de organisatiegraad van het No Border Netwerk. Behalve hij hebben inmiddels ook Dhjana en ikzelf gereageerd.
Voor het overige is me niet duidelijk waarop je je stellingnames en veronderstelling precies baseert. Je schrijft:
“In 2003 ben ik verhuisd en ik ben nieuwsgierig wat andere mensen ondertussen hebben ervaren. Het is nu 2013 en mijn indruk is dat de discussie ondertussen gaat over een vooruitziende blik en opnieuw de profetie van voorspellen van de waarheid.”
Vervolgens citeer je wat je leest in Alaska.
Ik ben sinds 2004 actief van de partij en er is in die tijd een heleboel gebeurd. Het No Border Netwerk, hoewel pril, is (met de acties van de vluchtelingen zelf) één van de meest recente ontwikkeling. Het netwerk heeft tot doel individuen en groepen bij elkaar te brengen, waarbij die allen hun eigen identiteit behouden en tegelijk tot samenwerking willen komen, maar niet alleen binnen het netwerk, óók daarbuiten. Het netwerk is geen (starre) organisatie, maar, de naam zegt het al, een netwerk.
Deze ontwikkeling was en is nodig om samen sterker te staan en te groeien. Ik hoop dat een levendige discussie, ook met Doorbraak, daartoe eveneens een bijdrage levert, zodat we in alle diversiteit tot iets gemeenschappelijks kunnen komen, waarin ruimte is voor verschillende tactieken en strategieën. Het één sluit het andere niet noodzakelijkerwijs uit. Dat wil niet zeggen dat de verschillen niet nadrukkelijk tot uiting kunnen komen, en dat is niets nieuws volgens mij.
Bedenk tot slot dat No Borders wel degelijk de oproep voor de demonstratie heeft helpen verspreiden en ook aanwezig was, niet als blok, maar als een verzameling individuen. Daarbij kwamen we heel veel geestverwanten tegen, en dat is bemoedigend!
Bedankt voor je reactie. Mijn verkoudheid heeft me niet geholpen om goed uit te kunnen leggen wat ik bedoelde met 2003 en daarvoor mijn excuses.
Om precies te zijn gaat mijn verleden van activisme langer mee en heb ik de opbouw van het Europees asiel en migratiebeleid al vanaf het begin van de jaren negentig goed kunnen volgen. Sindsdien is er door enkelen heel veel ervaring opgedaan en zijn er verschillende discussies over tactieken en strategieën geweest. Het is daarom ook verbazingwekkend dat er op dit ogenblik maar weinig verdieping plaatsvindt en de afgelopen tien jaar allereerst als vertrekpunt wordt genomen.
Een ieder met een ervaring langer dan tien jaar ziet positieve veranderingen in het appèl op humaniteit in het asiel en migratiebeleid, en dat is vooral omdat het door activisme van vluchtelingen en migranten zelf in beweging komt. Weliswaar zijn er nu ook weer stellingnames die depolitiserend kunnen werken, maar deze keer vanuit de vluchtelingen en migranten beweging zelf.
Toch heb ik andere ervaringen gehad in het nadrukkelijk samenwerken met politieke vluchtelingen en migranten in de anti-racisme beweging. Voor het overige hielden kerken en de filantropie zich bezig met hulpverlening aan mensen zonder papieren in het algemeen. Ik was een politieke werkelijkheid gewend die nu in mijn reikwijdte nog maar weinig terug te vinden is.
Harry en Mariët hebben terecht een verontwaardiging dat we de mensen zonder papieren niet instrumenteel kunnen gebruiken als revolutionaire subjecten, maar ze vergissen zich door te veronderstellen dat ze strijden voor een collectief belang. Bovendien hebben ze een ethisch bezwaar, maar laten nu in de praktijk wel toe dat door deelname van politieke partijen de discussie helemaal verzandt. Er zijn nou eenmaal politieke processen gaande die geen gewetensvraagstuk zijn, maar eerder een dialectiek in het politieke machtscentrum.
Als de organisatoren van de 23 maart demonstratie niet beseffen wat een duidelijke stellingname in de praktijk voor soelaas biedt dan krijgt het ook geen wederkerigheid in de discussie over radicaal-links. Je kunt je afvragen wat de motieven zijn geweest. De cohesie ontbreekt en de discussies hierover.
Ik ben een tijd lang betrokken geweest bij Alaska en heb ontdekt dat kritiek en analyse een ervaring is wat de meeste mensen fundamenteel vermijden onder ogen te zien. Dan wordt het lastig en een vooruitziend blik helpt de samenwerking en de opbouw van structuren niet. Ik kan je vertellen dat de propaganda van partijpolitiek nog lang voortduurt als radicaal-links geen profiel heeft in groeperingen en individuen. Toch ben ik het met je eens dat discussies nodig zijn maar dat we in alle diversiteit tot iets gemeenschappelijks komen?
Beste stadslab, bedankt voor je bijdrage aan dit debatje.
Wat ik erg jammer vind is dat een flink aantal van de bijdragen relatief onduidelijk geformuleerd zijn, waar me eigenlijk nooit echt duidelijk wordt wat de betreffende deelnemer aan het debat nu eigenlijk wil inbrengen.
Neem nu onderstaande zinnen van je reactie:
“Een ieder met een ervaring langer dan tien jaar ziet positieve veranderingen in het appèl op humaniteit in het asiel en migratiebeleid, en dat is vooral omdat het door activisme van vluchtelingen en migranten zelf in beweging komt. Weliswaar zijn er nu ook weer stellingnames die depolitiserend kunnen werken, maar deze keer vanuit de vluchtelingen en migranten beweging zelf.”
Komt het appèl in beweging? Komen de depolitiserende stellingnames vanuit de vluchtelingen?
Ik ben zeker geen Pietje Precies, maar voor mij hebben dit soort discussies weinig zin als ze gewoon te onduidelijk gevoerd worden.
Met onder meer de bijdragen van Steff en elders van Alaska heb ik hetzelfde probleem: ik begrijp ze eenvoudigweg niet, en ik denk dat ik niet de enige ben.
Dit is dus geen inhoudelijke kritiek van mij op wie dan ook, maar gewoon een vraag: mensen formuleer een beetje preciezer alsjeblieft.
beste erik,
Ik ben het helemaal met je eens dat teksten onleesbaar kunnen zijn. Omdat kritiek lastig is te verwoorden en vooral op internet dan blijft het moeilijk. Het is een handige zet om juist niet naar verduidelijking te vragen maar vooral over onduidelijkheid te spreken. Je zult ongetwijfeld op de hoogte zijn van de gesprekstechnieken om het gesprek inhoudelijk te blokkeren. Je had ook een open vraag kunnen stellen zoals Joke deed. Of je kunt een mail naar mij sturen met het voorstel de tekst te veranderen. Nu mijn reactie op jouw vragen.
Volgens mij doen mensen altijd nog een appèl op de humaniteit (van het vluchtelingenbeleid) en dat weet je zelf ook wel (eerder deden vertegenwoordigers, kerken en liefdadigheidsorganisaties dat en nu de vluchtelingen zelf) en als vluchtelingen en migranten niet collectieve standpunten innemen (maar ook individualiserende) dan kunnen ze depolitiserend zijn.
Ik kan me voorstellen dat er onduidelijke bijdrages zijn maar vraag voortaan allereerst om tekst en uitleg. Het komt nogal arrogant over om “eventjes een bijdrage aan dit debatje” te schrijven. Trouwens de spellingscontrole verandert voortdurend “debatje” in debat. Ik heb eerder sympathie voor opbouwende kritiek dan een arrogante houding. Het is misschien geen inhoudelijke kritiek maar ik ervaar het wel als een poging om de bijdrages van Alaska, Steff en mij te degraderen.
Misschien kan je voortaan ook eerst luisteren/lezen, samenvatten en doorvragen. Je zult ongetwijfeld ook graag de mening van anderen willen leren kennen die niet de vooronderstellingen en taalgebruik hanteren die jij gewend bent. Dit is geen inhoudelijke kritiek op jou maar wellicht op je houding. Hoe was het ook al weer? Ik heb geen moeite met jou maar met jouw gedrag. Dat is een onderscheid die we helaas steeds meer moeten maken. Toch ben ik ervan overtuigd dat je van goede wil bent zoals de meeste activisten.
Hoi stadslab,
Ik wil er verder niet teveel woorden meer aan vuilmaken, maar toch nog even dit: ik ben het grotendeels wel eens met je idee over hoe een gespreksetiquette eruit zou kunnen zien. Ik wilde niet arrogant overkomen, of bijdragen afserveren, excuses als dat wel zo overgekomen is.
Wat ik wilde doorgeven is dat een aantal van de binnengekomen reacties rond de NB-brief simpelweg niet of nauwelijks te begrijpen zijn. Af en toe breken we er ons binnen en buiten Doorbraak het hoofd over wat er nu eigenlijk bedoeld wordt in sommige reacties.
Het is niet mijn taak, vind ik, als redactielid van deze site om bij onduidelijke reacties te gaan navragen wat er precies bedoeld werd. Het lijkt me beter als mensen die reageren hun teksten nog eens goed nalezen voor ze die posten. Dat wilde ik eigenlijk alleen even meegeven. Laten we verder ingaan op de inhoud.
[Zie voor een versie met links naar bronnen: http://no-border.nl/eisen-de-uitverkoop/%5D
Eisen in de uitverkoop?
Het No Border Netwerk Nederland is een netwerk van autonome organisaties, groepen en individuen die actief zijn met het organiseren van protest en verzet tegen het huidige migratiebeleid in Nederland en Europa. Uitgangspunt hierbij is ‘vrijheid van beweging’, waarmee het netwerk aansluit bij het internationale No Border Network. Volgens het No Border Netwerk kan dit alleen bereikt worden als er ook veranderingen plaats vinden op het gebied van de economische verhoudingen (anti-kapitalistisch) en op het vlak van de machtsverhoudingen (decentralisme).
Sinds de oprichting van het Nederlandse No Border Netwerk zijn aangesloten groepen en activisten op diverse fronten actief geweest. Naast eigen acties, bestaat dit voor een belangrijk deel uit de ondersteuning van de acties van vluchtelingen zelf, zoals die vooral sinds het najaar van 2011 zijn opgekomen. Vanaf het prille begin van de eerste tentenkampen in Ter Apel waren mensen van het netwerk ter plekke om actievoerende vluchtelingen met concrete hulp ter zijde te staan, het verzet bij de ontruiming van de Notweg en het Koekamp is in samenspraak tussen de vluchtelingen en activisten van het netwerk tot stand gekomen, activisten ondersteunen in de beide kerken, bezoeken gevangenen, vangen vluchtelingen thuis op, ondersteunen bij het organiseren en mobiliseren voor en van acties, debatten en demonstraties van vluchtelingen in het land en zijn ook internationaal actief.
Vanuit deze sterke betrokkenheid bij vluchtelingen en hun acties zijn wij gekomen tot het besluit, na een zorgvuldige en langdurige afweging, om middels een open brief enkele kritische noten te delen betreffende de oproep voor en de invulling van de demonstratie “Geen vluchteling op straat of in de cel” van 23 maart jl.
Doorbraak heeft op 20 maart jl. een reactie op de open brief gepubliceerd, die volgens het No Border Netwerk op belangrijke punten de plank misslaat. Uit de inhoud van de reactie constateren wij dat Doorbraak te kampen heeft met een behoorlijke informatieachterstand en daardoor tot een onjuiste interpretatie van een aantal zaken komt.
Blijkbaar is Doorbraak van mening dat de keuze van het No Border Netwerk de oproep voor de demonstratie niet te ondertekenen neerkomt op het afstand nemen van de actievoerende vluchtelingen en hun eisen. Wij vinden echter dat de leus ‘Geen vluchteling op straat of in de cel’, en de oproeptekst die daaronder geplaatst wordt, juist afbreuk doet aan de door de vluchtelingen van het kamp in Osdorp (Notweg) ooit zelf geformuleerde eisen.
De oorspronkelijke eisen, zoals geformuleerd in de eerste flyers van het kamp waren als volgt:
“Open onze dossiers – geloof onze oprechte verhalen
Geef ons toegang tot zorg en onderwijs
Arresteer ons niet meer willekeurig
Geef ons een verblijfsvergunning”
Dit zijn wezenlijke en duidelijke eisen, waarin de essentie ligt in de laatste: “Geef ons een verblijfsvergunning”. Eisen die ook door het No Border Netwerk prima onderschreven kunnen worden. Door de eis voor de demonstratie van 23 maart aanstaande, ‘Geen vluchteling op straat of in de cel’ zo te formuleren, eis je eigenlijk nauwelijks iets meer. De eis is zo nietszeggend geformuleerd dat er een brede coalitie achter kan staan. Van de eerste eisen is niets meer over.
Dat de leus “Geen vluchteling op straat of in de cel” alle kanten op geïnterpreteerd kan worden, is wel duidelijk geworden in de aanloop naar de demonstratie. Een aantal van de prominente ondertekenaars van de oproep maakt een karikatuur van de eisen die de vluchtelingen zelf nastreven. Tweede Kamerlid Linda Voortman van GroenLinks schreef in een opiniebijdrage op Joop.nl: “GroenLinks vindt dat het niet langer zo kan doorgaan. Er moet landelijk een duurzame oplossing komen voor asielzoekers die tussen wal en schip vallen. Daarom zijn we aanwezig bij de demonstratie “Geen vluchteling op straat of in de cel”. Want mensen die ons land dienen te verlaten, mogen niet op straat worden gezet als terugkeer naar het land van herkomst nog niet mogelijk is. En uitgeprocedeerde asielzoekers mogen alleen in vreemdelingendetentie worden genomen, wanneer duidelijk aantoonbaar is dat zij terugkeer naar het land van herkomst tegenwerken.” Zie hier ook het kunstmatige, maar in de oproep voor de demonstratie niet ondervangen, onderscheid tussen ‘vluchtelingen’ en ‘uitgeprocedeerde asielzoekers’, die van GroenLinks wel de gevangenis in mogen.
En Karel Smouter, vanuit de Protestantse Kerk actief als woordvoerder van de steungroep in de Vluchtkerk, beweerde: “We vragen de overheid om met een andere benadering te komen, in voorbereiding op de terugkeer.” Kortom, van de oorspronkelijke cruciale eis “Geef ons een verblijfsvergunning” blijft in de ogen van deze mensen de eis “Opvang in afwachting van, al dan niet gedwongen, terugkeer” over. Een proces dat illustratief is voor een belangrijk deel van het verloop van ontwikkelingen in de ondersteuning rond de Vluchtkerk, en waar ook de oproep voor de demonstratie van 23 maart alle ruimte aan geeft.
Dit afzwakken van eisen ten bate van een brede coalitie is een politiek spel dat wel vaker gespeeld wordt en waar wij niet aan mee willen doen. Wij willen, zoals Doorbraak dat schrijft, in de vluchtelingenstrijd de vluchtelingen en hun eisen centraal stellen. Dit is een spel van je eisen afzwakken totdat er werkelijk maar een schim overblijft, een schim van wat de vluchtelingen uit kamp Osdorp eerst vroegen. Dit is Nederlandse polderpolitiek, bedreven door Nederlandse ondersteuners en wij vinden dat dit ten koste gaat van de vluchtelingen en hun eisen.
Tekenend is ook dat de eisen die vanuit de vluchtelingen in actie in Berlijn en Bologna, waar op 23 maart ook demonstraties plaats vonden, naar voren gebracht worden, wel radicaal blijven. De verklaring vanuit het kamp in Bologna aangaande de demonstratie eist in niet mis te verstane woorden:
“The end of European racism and apartheid against migrants,
The right to stay for all, independent from jobs and wages;
The right to asylum with real policies to help and support refugees;
The closure of all detention centers inside and outside EU borders and the end of Frontex operations.”
De basisverklaring van de protesterende vluchtelingen in Berlijn heeft een soortgelijk eisenpakket, met ondermeer “Die Anerkennung aller Asylsuchenden als politische Flüchtlinge”, “Den Stopp aller Abschiebungen” en “Die Schließung aller Isolationslager”. Hier geen gemarchandeer met eisen om politieke partijen tot nietszeggende steun over te halen.
De constatering van Doorbraak dat “de ondertekening van de demonstratie-oproep door sommige politieke partijen […] wel iets [betekent]”, slaat de plank dan ook mis. Het is niet zozeer het geval dat “een politieke partij dezelfde oproeptekst ondertekent die ook door radicaal-linkse groepen wordt onderschreven” alswel dat eisen zodanig zijn afgezwakt dat deze door politieke partijen ondertekend kunnen worden. Hierin ligt ook de crux van de “door het Netwerk verafschuwde “samenwerking met politieke partijen””: er is, door de Nederlandse ondersteuners, bewust ingeboet op de eisen van de vluchtelingen zelf, zodat de overgebleven eis ook acceptabel werd voor politieke partijen. Was de situatie zo geweest dat politieke partijen een oproep gebaseerd op de oorspronkelijke eisen van de vluchtelingen hadden ondertekend, dan was dit op zichzelf uiteraard geen aanleiding geweest voor het No Border Netwerk de oproep niet te ondersteunen.
Doorbraak is voorts van mening dat de ondertekening door politieke partijen “opvallend is”, omdat het zo zou zijn dat “de leus “Geen vluchteling op straat of in de cel” […] het beleid van de afgelopen twintig jaar, ook dat van de SP en GroenLinks [doorkruist]”. Wederom een constatering die zich niet verhoudt tot de feiten, omdat de eis alle kanten op gebogen kan worden, zoals blijkt uit het hierboven aangehaalde citaat van Linda Voortman. Sharon Gesthuizen, Tweede Kamerlid van de SP, beweerde eerder in dit kader al: “Iedereen die feitelijk niet kan worden uitgezet komt op straat terecht en veroorzaakt zo steeds meer overlast in verschillende steden. Als we zorgen voor opvang en daarmee rust, medische zorg en goede begeleiding zal dit leiden tot meer terugkeer en minder illegaliteit op straat.” Daarmee plaatsen zij, net als Karel Smouter, de demonstratie in de lijn van het streven naar een effectiever terugkeerbeleid. Wij mogen toch aannemen dat dit de bedoeling noch van de vluchtelingen zelf noch van Doorbraak is.
Voor ons is ook opvallend dat het halfzachte gewauwel van politici op het podium op 23 maart nauwelijks enig enthousiasme van de demonstratiedeelnemers opleverde. Demonstratiedeelnemers die wel massaal de leuzen ‘Geen man, geen vrouw, geen mens is illegaal’ en ‘No borders, no nations, stop deportations’ scandeerden. Blijkbaar heeft de organisatie van de demo zich in zijn streven naar politieke verbreding nogal verkeken op de radicaliteit van het merendeel van de mensen die aan de demonstratie deelnamen. Het lijkt ons van veel grotere waarde om gezamenlijk met deze diverse groep mensen, die inderdaad met name door de acties van de vluchtelingen zelf in beweging is gekomen en gegroeid is, een sterk tegengeluid te laten horen en een buitenparlementaire beweging op te bouwen, dan onszelf te matigen om dubieuze politici tegemoet te komen.
Doorbraak schrijft ook een stuk over vermeende hoopvolle ontwikkelingen op parlementair vlak. Het No Border Netwerk deelt dit voorzichtige optimisme geenszins. In de betreffende alinea wordt, naast het hierboven al genoemde ondertekenen van de demo-oproep door SP en GroenLinks, bijvoorbeeld gewag gemaakt van het feit dat “[o]nder andere de ChristenUnie [voorzichtig] praat […] over de mogelijkheid om vluchtelingen verblijfsrecht te geven in het geval dat ze niet kunnen terugkeren naar hun land van herkomst.” Volgens Doorbraak is dit “tegen de normale lijn in”, maar dit is toch echt geen juiste voorstelling van zaken. De ChristenUnie zet zich – net als de SP en GroenLinks, bij elkaar slechts een kleine minderheid in de Tweede Kamer – volgens vast gebruik in voor het afschaven van de scherpste randjes van het beleid. Dat ze dat tenminste nog doen, heeft ook te maken met maatschappelijke druk die uitgeoefend wordt en dat is juist reden om de druk op te voeren, niet om ons geluid te matigen.
Aan de fundamenten van het beleid twijfelen ook deze partijen echter niet. Niets nieuws onder de zon. Hoogstens valt te zeggen dat zij zich tenminste niet verlagen tot de wanstaltige vertoningen waaraan Samsom en zijn mede-hypocrieten van PvdA-huize zich overgeven: huilen van geluk voor de kinderen die onder het, zeer beperkte, ‘kinderpardon’ vallen, en daarmee proberen af te kopen dat het voor het overige volle kracht vooruit in het verder aanscherpen van het beleid is. De rond de Vluchtkerk gekozen strategie om acties vooral op de PvdA te richten, in de verwachting dat er voldoende druk opgebouwd kan worden om deze partij ‘om’ te laten gaan, getuigt dan ook van een ongekende naïviteit. Met lede ogen zien wij toe hoe de oorspronkelijke eisen van de vluchtelingen geofferd zijn op het altaar van deze heilloze keuze.
Waar krijg je dan steun voor van een aantal politieke partijen? Je krijgt hooguit politieke steun voor het oprekken van het buitenschuld-criterium. Maar hoe moet het dan met al die andere mensen die niet kunnen aantonen dat ze niet terug kúnnen keren, gewoon omdat ze bijvoorbeeld niet terug wíllen, om wat voor reden dan ook? Gaan we die omwille van de brede maatschappelijke steun, omwille van de brede maatschappelijke coalitie én het draagvlak, maar in de kou laten staan?
Wij denken dat de strijd voor vrijheid van beweging een strijd van lange adem is, een strijd waarin je geen concessies doet aan je eis, omdat je dan mensen laat vallen! Omdat het uiteindelijk gaat om het recht van mensen om zich vrij te vestigen, om te vluchten of te reizen. Een strijd waarin het hele politieke systeem zal moeten veranderen. Doorbraak wil op basis van gezamenlijke belangen de strijd, met hetzelfde einddoel dat wij nastreven, aangaan, maar ziet blijkbaar niet in dat er helemaal geen sprake is van gezamenlijke belangen die de protesterende vluchtelingen en politici delen. Juist het kiezen voor de gezamenlijke strijd met vluchtelingen zelf, betekent voor ons daarom ook het op afstand houden van de politiek.
Doorbraak wekt daarentegen de suggestie dat het No Border Netwerk voor deze strijd instrumenteel gebruik maakt van vluchtelingen als revolutionair subject, iets wat getuigt van wel van heel erg weinig inzicht in en respect voor datgene dat we doen en nastreven. Onderlinge solidariteit in woord en daad én op papier is waardevol, evenals het aangaan van serieuze discussie, maar aan reformistische kritiek hebben we sowieso al geen gebrek.
Naast het ondersteunen van de vluchtelingen wat betreft hun belangen vinden wij wel ook dat er een verdergaandere verantwoordelijkheid bestaat. Namelijk de verantwoordelijkheid dat de werkelijke fundamenten van het Nederlandse (en Europese) migratiebeleid nooit zullen veranderen door alleen te kijken naar de vluchtelingen die zich nu roeren. Het mag duidelijk zijn dat de huidige Nederlandse samenleving een zeer sterke focus heeft op het nastreven van het eigen nationale belang (lees: “rijkdom”) En door deze wat ons betreft zeer verfoeilijke attitude is er absoluut geen plaats voor solidariteit. Dat gebrek aan solidariteit uit zich in het verschrikkelijke realiteit dat vluchtelingen zomaar in de gevangenis of op straat worden gepleurd of gedeporteerd worden zonder dat de hele samenleving op haar achterste poten gaat staan.
Dat gebrek aan solidariteit van de rijke mensen in het welvarende westen maakt dat er, naast de steun aan de op het moment protesterende vluchtelingen, ook verzet en protest moet zijn los van de individuele belangen van de vluchtelingen hier in Nederland. De No Border activisten geven uiting aan deze verantwoordelijkheid, juist ook door het blijven organiseren van acties en activiteiten die niet direct in relatie tot de protesterende vluchtelingen staan, maar zich richten op andere aspecten van het migratiebeleid en de praktijk waarin dit vorm krijgt. Protesten waarin wij consequent wijzen op de noodzaak van verzet tegen staat en kapitaal, om de werkelijk benodigde veranderingen te kunnen bereiken. Dat dat idee niet door alle protesterende vluchtelingen gedeeld wordt, realiseren wij ons natuurlijk ook, maar dat is voor ons niet doorslaggevend. Wij beschouwen de protesterende vluchtelingen als medeactivisten, die we niet op een voetstuk hoeven te plaatsen om klakkeloos te volgen, maar waarmee we net zo goed als met ieder ander de discussie over zulke zaken aan kunnen gaan. Tegelijkertijd beseffen we dat, ook als we elkaar als medeactivisten kunnen beschouwen, het nogal wat uitmaakt of je wel of niet over de “juiste” papieren beschikt in de keuzes die je maakt.
Waar samen opgetrokken wordt met de protesterende vluchtelingen in de door hun geïnitieerde acties, heeft het No Border Netwerk altijd hun wensen en eisen als uitgangspunt genomen. Van onze kant geen pogingen om de vluchtelingen verdergaande eisen op te dringen, maar ook niet om eisen af te zwakken of verzet te paciferen, zoals een deel van de ondersteuners rond de Vluchtkerk dat heeft gedaan.
Al tijdens en in de nasleep van de ontruiming van het kamp aan de Notweg, werden No Border activisten voor alles wat lelijk is uitgemaakt door zogenaamde ondersteuners van het kamp, die vooral wilden dat de vluchtelingen hun verzet opgaven en een ridicuul aanbod van burgemeester Van der Laan van Amsterdam accepteerden. We publiceerden eerder al een stuk waarin we de werkelijke gang van zaken nauwgezet beschreven hebben en waaruit blijkt dat de inzet van No Border activisten tijdens de ontruiming volledig in overeenstemming met het verzoek van en in samenspraak met de protesterende vluchtelingen heeft plaatsgevonden.
Het bij Doorbraak levende idee dat het No Border Netwerk zich afkeert van de vluchtelingen, door de oproep voor de demonstratie van 23 maart niet te ondersteunen, is dan ook ver bezijden de waarheid. Wij hebben met onze open brief nadrukkelijk gezegd dat we wel aan de demonstratie zullen deelnemen, maar daarbij opbouwende kritiek willen leveren door duidelijk te maken dat we ons niet achter de oproep kunnen scharen, juist omdat hierin afbreuk gedaan wordt aan de oorspronkelijke eisen van de vluchtelingen zelf. In onze optiek, mede gevormd door diverse signalen die we ontvingen, is de demonstratie vooral een demonstratie van Nederlandse ondersteuners geweest, en niet in de eerste plaats een actie vanuit de vluchtelingen zelf.
Inmiddels is de demonstratie achter de rug en staat voor ons vast dat dit een goede, strijdbare tocht was, die helaas uitliep in een podiumprogramma op het Museumplein dat, enkele uitzonderingen daargelaten, een slap aftreksel was van de strijdbaarheid van de demo zelf en van de eisen die tijdens het lopen gescandeerd werden.
We snappen tenslotte ook niet waarom Doorbraak de acties van vluchtelingen en die van wat Doorbraak “kleinschalige acties van radicaal-linkse groepen” noemt tegen over elkaar meent te moeten zetten, om de laatste af te kunnen kraken. Het is zonder meer waar dat de acties van vluchtelingen zelf meer aandacht voor de problematiek hebben weten te genereren, maar de suggestie van Doorbraak dat andere acties niet of nauwelijks zoden aan de dijk hebben gezet, zelfs eigenlijk zinloos zijn geweest, wordt door ons niet gedeeld.
Zo zijn wij ervan overtuigd dat mede de vele acties bij detentie- en uitzetcentra het thema ‘vreemdelingenbewaring’ wel degelijk op de kaart hebben gezet bij grotere NGO’s, die op hun beurt de politiek hierop hebben aangesproken. Dit heeft inderdaad niet geleid tot stappen die aan onze eisen tegemoet komen, maar wel tot aandacht voor de omstandigheden van vreemdelingendetentie en van daaruit voor ‘verzachtende’ maatregelen en het zoeken naar alternatieven voor het gevangen zetten van vluchtelingen. Stapjes die wat ons betreft volstrekt onvoldoende zijn (je kunt ze scharen onder het al eerder genoemde ‘afschaven van de scherpe randjes’) en die geen enkele reden zijn geweest om onze eisen te matigen, maar wel stapjes, die mede onder invloed van de daadwerkelijke acties, gezet zijn. Dat is geen enkele reden om onszelf op de borst te kloppen, want we hebben niets wezenlijks bereikt en zijn met veel te weinig mensen, maar is evenmin reden om onszelf, onze eisen en onze methoden bij het grofvuil te zetten.
Dit voorbeeld toont juist aan dat het helemaal niet nodig is om jezelf te beperken in eisen en/of actievormen. Er zijn veel organisaties, groepjes en individuen die ieder op hun eigen wijze kritisch met de problematiek van het vreemdelingenbeleid aan de slag gaan. Dit hoeft elkaar niet in de weg te staan, sterker nog, juist door als radicaal-linkse activisten vast te houden aan onze stellingnames en ons radicale handelen, helpen we ook het politieke speelveld zo breed mogelijk te houden en daarmee ruimte te creëren voor de initiatieven van anderen die minder ver gaan. Zelf al water bij de wijn doen, verkleint de kans op stappen in de richting die wij bepleiten alleen maar.
Ik begrijp nu dat Steff zich van te voren heeft verontschuldigd “voor fouten in de spelling, interpunctie en grammatica…” Dissidente bijdrages worden vaak niet begrepen en gewaardeerd. Er is een jargon met de juiste interpunctie en grammatica nodig. Harry en Mariët hebben terecht een verontwaardiging dat we de mensen zonder papieren niet instrumenteel kunnen gebruiken als revolutionaire subjecten, maar ze vergissen zich door te veronderstellen dat ze strijden voor een collectief belang. Trouwens wie kent de theorie van revolutionaire subjecten? Praktisch en theoretisch ervaren mensen een behoefte aan samenwerking maar ideologisch is er geen uitweg. Migranten en vluchtelingen, Doorbraak en het No Border Netwerk zijn allemaal individuen die rondspringen in het kikkerperspectief. Stadslab zegt: “Er zijn nou eenmaal politieke processen gaande die geen gewetensvraagstuk zijn, maar eerder een dialectiek in het politieke machtscentrum.” Het kamp in Bologna maakt een statement: “The right to asylum with real policies to help and support refugees.” Toch blijven mensen willekeurig uitgesloten van basisvoorzieningen zoals wonen, educatie en gezondheidszorg hier en wereldwijd
Beste Bologna, ik begrijp eerlijk gezegd niet zo goed wat je bedoelt. Zou je het wat eenvoudiger kunnen verwoorden, want ik kan er geen touw aan vastknopen.
Beste Harry,
Deze keer geen reactie van Bologna en Stadslab maar van mij. Ik ken het initiatief Stadslab omdat ik er onlangs bij betrokken ben geraakt. Eerder was ik ook actief in de autonome info en onderzoeksgroep Alaska die gelinieerd aan AFA-Fryslan is geweest. Ik bespeur hier een discussie in de stad e.o. die lijkt op wat mijn kompaan, onder de naam Stadslab, eerder heeft geprobeerd duidelijk te maken. We ervaren vooral een sociale strijd en er zijn maar weinig mensen die de samenwerking politiek beleven en verwoorden.
Stadslab is in oprichting en wil een andere aanpak dan Alaska. Tot nu toe hebben we geen gemeenschappelijk standpunt die we kunnen innemen omdat er nog steeds onderlinge discussies zijn over samenwerking en strategische keuzes die we willen maken. Onze ervaring is dat het moeilijk is om een praktische politieke strijd te ontwikkelen omdat keuzes vaak niet gemeenschappelijk worden gemaakt. Het is voor mij ook niet meer zo duidelijk wat radicaal links betekent zodra een ieder het verschillend kan opvatten waardoor er al gauw een Babylonische spraakverwarring ontstaat.
Een voorbeeld is als Mariët schrijft: “Wij kunnen onze anti-kapitalistische waarden aan hun strijd willen koppelen, maar we mogen hen niet instrumenteel gebruiken als revolutionaire subjecten door van hen te eisen dat ze niet alleen de strijd voor hun eigen collectieve belang moeten voeren, maar ook nog eens een veel verdergaande strijd tegen het kapitalisme. De vluchtelingen kunnen niet wachten totdat zij of anderen de staat omver hebben kunnen werpen. Voor verblijfsrecht zullen ze zich juist ook tot de parlementaire politiek moeten richten, hoe lastig en tenenkrommend dat ook is.”
Wat wordt hiermee bedoeld? Wat kan ik hiermee in de praktijk doen? Het lijkt vooral een opmerking over een gevoelskwestie. Je kunt van een ander niet verwachten wat je zelf graag wilt. Hoe vervelend ook! Het lijkt me eerder dat je samenwerkt met mensen waarvan je dat wel kunt verwachten en andersom. Het is geen hulpverlening maar een politieke strijd ondanks de erbarmelijke situatie waarin mensen kunnen verkeren waarmee je samenwerkt.
In de post van No Border Netwerk stellen ze dat de eisen die vanuit de vluchtelingen in actie in Berlijn en Bologna wel radicaal blijven. Voelen deze mensen zich anders of werken ze in een infrastructuur die verschilt met die in Nederland? Ik ben het eens met de eerdere post van Stadslab: Als de organisatoren van de 23 maart demonstratie niet beseffen wat een duidelijke stellingname in de praktijk voor soelaas biedt dan krijgt het ook geen wederkerigheid in de discussie over radicaal-links.”
Een stellingname gaat volgens mij om praktische keuzes die gemaakt worden in een politieke strijd. Het verbaasd me dat Mariët niet reageert op de post van No Border Netwerk en dat jij ondertussen wel de moeite neemt om Bologna te bevragen. Als ik de post van Bologna lees dan zegt hij/zij hetzelfde dan wat ik nu probeer te verwoorden. Ik waardeer elke bijdrage in een discussie over samenwerking. Voor veel mensen die ik ken zijn de discussie die op Doorbraak worden gepost moeilijk te begrijpen omdat ze niet herkenbaar zijn. Misschien daarom de onbegrijpelijke reacties? Er zijn genoeg mensen die ik ken die sympathiseren met jullie initiatief en het No Border Netwerk. Waarop is dit alles gebaseerd? Wat zijn de beweegredenen en praktische keuzes vanuit radicaal-links om samen te werken met vluchtelingen en arbeidsmigranten? Ik weet dat er heel veel argumenten zijn om samen te werken maar die worden niet uitgebreid besproken.
Tenslotte citeer ik No Border Netwerk: “Protesten waarin wij consequent wijzen op de noodzaak van verzet tegen staat en kapitaal, om de werkelijk benodigde veranderingen te kunnen bereiken. Dat dat idee niet door alle protesterende vluchtelingen gedeeld wordt, realiseren wij ons natuurlijk ook, maar dat is voor ons niet doorslaggevend. Wij beschouwen de protesterende vluchtelingen als medeactivisten, die we niet op een voetstuk hoeven te plaatsen om klakkeloos te volgen, maar waarmee we net zo goed als met ieder ander de discussie over zulke zaken aan kunnen gaan. Tegelijkertijd beseffen we dat, ook als we elkaar als medeactivisten kunnen beschouwen, het nogal wat uitmaakt of je wel of niet over de “juiste” papieren beschikt in de keuzes die je maakt.”
No Border Netwerk doet een aanzet om uit te leggen dat hun voorwaarde de discussie blijft om nadrukkelijk verzet tegen staat en kapitaal te organiseren. Iets wat nog steeds nader uitgewerkt zou moeten worden. Staat en kapitaal… Het lijkt op Hans Ramaer en zijn publicatie ‘De pyramide van de tirannie’. Ik wens iedereen heel veel succes in de samenwerking en de praktische keuzes die gemaakt worden en vooral tijdens de Pinksterlanddagen.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Sociaal-anarchisme
http://nrcboeken.vorige.nrc.nl/colofon/hans-ramaer
Stadslab i.o. Sytze Kout