Haarlems protest tegen bestuursakkoord: “Wij zijn boos!”

Afgelopen maandagavond was er in Haarlem een protest tegen het concept-bestuursakkoord dat de regering heeft gesloten met koepelorganisaties van de lagere overheden, waaronder de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). In het stadhuis was een voorlichtingsbijeenkomst voor lokale politici die zich wilden laten informeren over de inhoud van het bestuursakkoord, de eerste uit een reeks van drie verspreid door het land. Het akkoord wordt door de regering consequent als een decentralisatie (meer invloed van lagere overheden) neergezet, maar gaat gepaard met een forse bezuiniging van 2 miljard euro op een totaalbedrag van 8,5 miljard, en verslechteringen voor mensen die in de zorg werken of zorg nodig hebben, mensen met een arbeidsbeperking en mensen in de bijstand. Samen met de Wet Werken Naar Vermogen (WWNV) wordt hiermee op grove wijze de aanval ingezet op de laatste restjes sociale zekerheid.

Zo’n vijftig demonstranten hadden zich verzameld voor de ingang van het stadhuis om te protesteren tegen de asociale gevolgen van het akkoord voor mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt en mensen met een arbeidshandicap (Wajong-ers, mensen die in de sociale werkplaatsen werken). Het protest was georganiseerd door vakbond Abvakabo FNV en de Bijstandsbond. Onder de demonstranten bevonden zich SP-ers, vakbondsmensen, mensen met een lichamelijke beperking en een groep vrouwen van thuiszorgorganisatie Viva.

De actievoerders hadden borden bij zich die aangaven hoe ze over het akkoord denken:

“VNG, laat je niet voor het karretje spannen!”, een duidelijke verwijzing naar het gegeven dat de gemeenten het straks maar moeten uitzoeken met hun beperkte budget.

“Met je arbeidshandicap achter de geraniums”, doelend op de vermindering van het aantal arbeidsplaatsen in de Sociale Werkvoorziening van 100 duizend naar 30 duizend.

“Waar zijn die banen dan?”, een terechte vraag aangezien werkgevers totaal niet geprikkeld worden om mensen met een arbeidshandicap in dienst te nemen. Velen zullen daardoor in de bijstand verdwijnen.

“Wij zijn geen tweederangs burgers”, verwijzend naar de nieuwe Wet Werken naar Vermogen (WWNV), die de bijstandswet, Wajong, WIJ en WSW dreigt te gaan vervangen, wat betekent dat mensen straks onder het wettelijk minimumloon (met behoud van bijstandsuitkering) aan de slag moeten.

“De Krom laat ons krom liggen”, maar niet van het lachen dus. De maatregelen van staatssecretaris Paul de Krom van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn namelijk helemaal niet om te lachen. Ze zijn ronduit asociaal. Zo krijgen jonge mensen met een handicap (Wajong-ers) die samen of thuis wonen straks helemaal niets meer.

Toch was de sfeer tijdens het protest ontspannen en soms zelfs vrolijk te noemen. De gemeentebestuurders moesten door een haag van actievoerders hun weg naar binnen vinden. “Daar komt er weer eentje”, klonk het en de actievoerders die de bestuurders opwachtten, drukten hen op het hart om wakker te blijven vanavond. Ze kregen ook flyers aangereikt die de gevolgen van het bestuursakkoord nog eens benadrukten. Sommigen gingen even kort in discussie met de actievoerders, anderen haastten zich snel naar binnen, kennelijk verlegen onder zoveel aandacht van de ‘gewone burger’. Als laatste moesten ze daarbij langs een groepje vrouwen van de thuiszorgorganisatie Viva, die zijn verenigd in de actiegroep Wij Zijn De Thuiszorg. “Wij zijn boos!” kregen ze toegeschreeuwd tijdens het voorbij lopen. Die boosheid is alleszins begrijpelijk. Door wanbeleid van hun werkgever, en de verplichte maar uitermate destructieve jaarlijkse openbare aanbesteding van de thuiszorg, dreigen ze maar liefst met 20 tot 25 procent gekort te worden op hun toch al niet riante inkomen, zodat ze straks nog maar 9,92 euro bruto per uur zullen krijgen. De kwaliteit van de zorg zal door het bestuursakkoord alleen nog maar afnemen. Want er zal gewoekerd moeten worden met het weinige geld dat de gemeenten nog krijgen, en ze kunnen er volgens het akkoord toe besluiten om minder geld aan zorg te besteden. Het geld is namelijk niet langer “geoormerkt”.

Binnen in het stadhuis hield VNG-voorzitter Annemarie Jorritsma haar gehoor voor dat dit het onderhandelingsresultaat tussen de regering en de VNG is, en dat ze het er mee zullen moeten doen. Sommige gemeenteraadsfracties en zelfs een aantal gemeenten hebben zich echter tegen het akkoord uitgesproken, maar minister Piet Hein Donner van Binnenlandse Zaken maakt zich geen zorgen. Hij stelt op regenteske wijze dat het kabinet onderhandelt met de koepelorganisaties en niet met afzonderlijke gemeenten en provincies. Bovendien wijst hij erop dat Den Haag uiteindelijk toch beslist, ‘gewoon’ van bovenaf dus, zoals we dat gewend zijn, in schril contrast met de aan de lokale bestuurders voorgehouden decentralisatieworst.

De actievoerders kunnen dus beter vertrouwen op eigen kracht als zij deze maatregelen willen tegenhouden. Zij moeten zich verder organiseren en hun acties uitbreiden. Aan de 650 vrouwen die bij Viva werken, zal het niet liggen. Zij hebben een stakingsdag aangekondigd voor woensdag 11 mei. Velen van hen zullen dan naar het Kerksplein in Haarlem komen voor een protestmanifestatie die om 11 uur begint.

Koos Kuijt