Occupy internationaal: repressie noopt tot verheviging en uitbreiding

Woensdag legden Occupy-activisten door middel van stevige demonstraties een aanzienlijk deel van het economische leven in de Amerikaanse stad Oakland plat. Actievoerders hadden voor die dag opgeroepen tot een algemene staking uit protest tegen het grove politiegeweld waarmee vorige week het Occupy-kamp in die stad was weggevaagd. Een echte algemene staking is het niet geworden. Een heel stevig protest werd het echter wel, met onder meer een demonstratie van 5.000 mensen. Zo waren duizenden actievoerders rond het havenbedrijf aan het betogen; het bedrijf legde de haven voor de zekerheid stil.

Demonstranten voerden actie bij banken, meest vreedzaam, hier en daar met groepen die graffiti schilderden en ruiten probeerden in te gooien, en een enkel vechtpartijtje tussen die groepjes en anderen. Opvallend was dat er op de straten van Oakland amper politie te zien was. Kennelijk besloot het gezag dat het verder uitdagen van de betogers de opstandigheid alleen maar meer zou aanwakkeren. Maar donderdag was de politie terug. Met traangas…

De woede van de betogers was opgewekt door het eerdere politieoptreden. Oproerpolitie viel vorige week het actiekamp aan, gebruikte traangas, rubberkogels, pepperspray, concussie-granaten (doodenge knal-dingen; ik heb ze in Straatsburg mee ‘mogen’ maken). Het was een misdadige aanval op vreedzaam actievoerende mensen. Eén persoon raakte zwaargewond. De burgemeester, Jean Quan, heeft inmiddels excuus aangeboden, en het kamp staat alweer overeind. Of zij heeft haar politiemacht niet in de hand, óf ze is zo geschrokken van de felheid van de reactie van de protesterenden dat ze het beter vond om zich nu als vriend van Occupy voor te doen. Of allebei…

De protesten van woensdag legden een flink deel van het openbare leven stil. Dat was vooral omdat veel bedrijven voor de zekerheid de tent een dag dichtgooiden. Mensen werden hier en daar naar huis gestuurd omdat er rekening mee gehouden werd dat de metro zou worden stilgelegd vanwege de protesten. Enkele instellingen, bijvoorbeeld het Grand Lake Theater, gingen een dag dicht dicht uit sympathie voor het protest. En 200 van de 2.500 gemeenteambtenaren hadden zich ziek gemeld, aldus de burgemeester; of dat een deelname aan het protest betekende, werd niet helemaal duidelijk. Vakbondsbestuurders zeiden dat ze, ondanks de sympathie voor het protest, niet officieel tot staking konden oproepen vanwege bepalingen in arbeidscontracten. Het laat zien dat sympathie in officiële vakbondskringen bepaald niet genoeg is om daadwerkelijk actieve arbeiderssolidariteit op flinke schaal van de grond te krijgen. Maar een veertigtal havenarbeiders waren toch van het werk weggebleven, evenals 360 docenten, 18 procent van het totaal. Alles bij elkaar is het protest er wel degelijk in geslaagd om het gangbare stadsleven – ‘business as usual’ – een dag lang te ontregelen, en daarmee het protest stevig te doen weerklinken.

Australië

De verbreding van de Occupy-strijd naar de werkplek, de poging om naast pleinbezettingen nu ook stakingen als wapen in te zetten, is belangrijk en ook dringend nodig. De Occupy-acties zelf krijgen immers steeds vaker met ontruimingen te maken, en dat gaat vaak hardhandig. In Sydney bijvoorbeeld, waar de politie bij zo’n ontruiming 40 mensen arresteerde. Het opslaan van tenten was in strijd met de kampeerregels, zo hadden ze daar bedacht. In Melbourne gebeurde iets soortgelijks, met een methodische politie-aanval door 400 agenten, met politie te paard en pepperspray en dergelijke. Zelfbeheersing van de kant van demonstranten leidde ertoe dat er geen rellen uitbraken; of dat afzien van georganiseerd en niet bij voorbaat geweldloos verzet de beste keus was, kun je je afvragen. Die vraag is door radicale deelnemers aan Occupy-protesten intussen terecht tot discussiepunt gemaakt.

Dat je het met stenengooien niet wint van een oproerpolitie die bereid is mensen half dood te timmeren, mag duidelijk zijn. Dat tegen dit politiegeweld méér nodig is dan vreedzaam protesteren echter evenzeer. Het antwoord van Occupy Oakland – demonstraties uitbreiden, stakingsactie proberen te lanceren – is goed. Maar ook daarbij zal men vroeg of laat opnieuw op politiegeweld mogen rekenen, en zal de vraag naar de vormen die weerbaarheid dient aan te nemen, weer naar voren komen. De keus voor geweldloosheid is op dit moment tactisch vaak nog de beste, maar die dient dan tegelijk wel weerbaarheid uit te stralen; maar de neiging om van geweldloosheid een dogma te maken, kan de beweging in tijden van groeiende onderdrukking ernstig verzwakken. De acties maken de gezagsdragers kennelijk nerveus, en ze hebben er – wat het noordelijk halfrond betreft althans – blijkbaar geen vertrouwen in dat de naderende winter de pleinen weer leeg krijgt, en beogen kennelijk de beweging te breken vóórdat de passieve steun van brede bevolkingslagen de nog vrij kleine groepen Occupy-ers actief komt versterken.

Wereldwijd

Repressie is een reactie op een groeiende beweging, en die groei zien we wereldwijd. Een voorbeeld: bijna 5.000 Occupy-actievoerders in het Japanse Tokyo half oktober; daar zijn de vanwege flexibele arbeidscontracten gegroeide bestaansonzekerheid van werkenden, de hoge werkloosheid, en de armoede waar veel arbeiders mee te maken hebben, triggers voor het protest. Studenten en arbeiders namen eraan deel. Er zijn daar intussen bredere acties in voorbereiding waar ook actievoerders tegen kernenergie bij betrokken zijn. De schaal en intensiteit van het protest is voor Japan tamelijk opmerkelijk. Het is een zoveelste teken hoe Occupy echt op de meest uiteenlopende plaatsen zaken in beweging brengt. Een lijstje van acties bijgehouden door The Guardian, illustreert dat ook mooi. Je vindt daar, naast vele tientallen Amerikaanse en Westeuropese steden, meldingen van acties in onder meer Bogota in Colombia; Bratislava in Slowakije; Cairo in Egypte (jawel!), Johannesburg in Zuid-Afrika; Lima in Peru; San Jose in Costa Rica; Seoel in Zuid-Korea. Het zwaartepunt ligt echter in Europa en Noord-Amerika, en acties in landen daarbuiten zijn veelal vrij kleinschalig, erg soft, en brengen de arme brede meerderheid van die landen (nog?) niet in beweging. Maar het zijn aanzetten, beginnetjes van iets zeer opmerkelijks. In “The Commune” vraagt Adam Ford zich af: “15th october: birth of a global anticapitalist movement?”. Wat mij betreft kan dat vraagteken weg.

Anarchisme

Zelfs gevestigde media zien zich soms genoodzaakt om af te stappen van hun houding van eerst negeren en dan belachelijk maken. Nu.nl had bijvoorbeeld enkele weken terug een achtergrondstuk: “Vijf vragen over Occupy”. Daarin lezen we niet alleen over de doelstellingen, maar ook over de revolutionaire organisatievormen: “Er is geen leidende groep binnen de Occupy-beweging. Beslissingen in de groep worden veelal genomen door de ‘General Assembly’, een horizontaal en autonoom georganiseerde beweging zonder leider, met zijn wortels in het anarchisme.” General Assemblies – samenkomsten van deelnemers die rechtstreeks over de gang van zaken beslissen – maken intussen vast bestanddeel uit van Occupy-acties en kampen. Het radicale potentieel ervan – directe democratie in actie, zonder bestuur van bovenaf – ontgaat klaarblijkelijk zelfs Nu.nl niet helemaal.

Het verder uitbreiden van de protesten, gecombineerd met het inbrengen van radicale visies op hoe de beweging de druk verder kan verhogen en kan bijdragen tot die onmisbare omwenteling die Occupy impliciet en soms expliciet beoogt, is vandaag de dag dé kerntaak van anti-autoritaire revolutionairen.

Peter Storm
Maker van het weblog Rooieravotr.