De nauwe banden van het Turkse regime met de daders van Parijs
Het is goed om te beseffen dat de organisatie die de aanslagen in Parijs pleegde, goede banden onderhoudt met en zelfs steun krijgt van het Turkse AKP-regime. President Recep Erdogan droomt net als de IS van een kalifaat, een grote alomvattende islamitische staat. Het is een beangstigend idee dat zestig procent van de Turkse stemmers in Nederland bij de laatste verkiezingen op hem stemde.
Na de aanslagen in Parijs van vorige week vrijdag is er een hernieuwde discussie losgebarsten over de Islamitische Staat (IS). Het idee dat Europa een soort van veilige haven zou zijn en zou blijven, werd ruw verstoord. De Franse president François Hollande deed een schepje bovenop alle onveiligheidsgevoelens door de oorlog te verklaren aan de IS. Zijn regering kondigde vandaag zelfs voor drie maanden een noodtoestand af. De politie kan nu dus haar gang gaan, zonder zich druk te hoeven maken over juridische restricties.
Aanslagen in Turkije
Het is belangrijk om ons te herinneren dat de IS alleen al in Turkije in korte tijd vier aanslagen heeft gepleegd. In het Koerdische Diyarbakir tijdens een verkiezingsbijeenkomst van de progressieve partij HDP. In Suruç waar socialistische jongeren bij elkaar waren gekomen om naar Kobani in Syrisch Koerdistan te reizen om daar steun te verlenen. Dertig jongeren vonden daarbij de dood. En in Ankara waarbij 100 mensen bij een demonstratie de dood vonden. Kort daarna werden twee journalisten, die onafhankelijk verslag deden uit Syrië, onthoofd in de Turkse stad Urfa.
Het is waarschijnlijk veel mensen in Nederland ontgaan dat er na de aanslag in Ankara twee demonstraties plaatsvonden tegen de IS. Die demonstraties werden georganiseerd door Koerden, socialisten en alevieten, en waren tegelijk ook gericht tegen Erdogan. Hij en zijn regime hebben immers een rol gespeeld bij al deze aanslagen. Dat is ook belangrijk om ons te realiseren, omdat we ons anders te vaak en te makkelijk laten meeslepen door de selectieve keuzes van de media en de macht, alsof we met de IS-terreur plots te maken hebben met een heel nieuw fenomeen.
Ideologie
Het terrorisme van de IS gaat om veel meer dan aanvallen op onze zogenaamde “westerse” vrijheden en normen en waarden, ook al wil de macht ons dat wel doen geloven. De aanslagen in Turkije waren bijvoorbeeld voornamelijk gericht tegen socialisten en progressieve Koerden. Dat laat zien dat de jihadisten vanuit hun ideologische kaders bewuste keuzes maken en niet lukraak zomaar doelen aanvallen. Daarnaast is het geen groot geheim dat de jihadistische organisaties die in Syrië tegen het regime van Bashar Al-Assad vechten, goede relaties onderhouden met het AKP-regime van de Turkse president Recep Erdogan. Tot voor kort konden ze zich vrij bewegen tussen Turkije en Syrië. Turkije was en is nog steeds een veilige thuishaven voor deze jihadisten. En zoals we weten, onderhoudt Erdogan ondertussen ook nog steeds goede relaties met de Europese leiders. De laatste G20-top vond zelfs plaats in Antalya in Turkije.
Erdogan vertegenwoordigt de legale variant in het hele politieke spectrum van het moslimfundamentalisme. Westerse mogendheden en leiders steunen hem omdat hij een gematigde islam zou vertegenwoordigen. Maar hij heeft vroeger, toen hij nog geen president was maar burgemeester van Istanboel, en ook daarna nog vrij duidelijk uitgelegd hoe hij denkt over secularisme en democratie. Op tv en tijdens openbare bijeenkomsten vertelde hij voorstander te zijn van een systeem waarin sharia-wetten gelden. Ook gaf hij aan dat democratie voor hem een middel was waar hij tijdelijk gebruik van kan maken, maar ook weer vanaf kan stappen wanneer hij dat wil. Ook Erdogans ideologen, zoals bijvoorbeeld de journalist A. Dilipak van de aan de AKP-gelieerde fundamentalistische krant AKIT, maken er geen geheim van dat ze dromen van een toekomstig kalifaat, een islamitische staat. Dilipak verklaarde in Toronto zelfs dat het kalifaat nooit helemaal verdwenen is uit Turkije, en dat de Turkse staat ook vandaag de dag nog bepaalde structuren van het kalifaat in zich draagt.
Nederland
Bij de recente Turkse verkiezingen bleek dat de AKP in Nederland gesteund wordt door meer dan zestig procent van de Turkse kiezers. Sommigen zeggen dat deze AKP-stemmers simpelweg misleid worden, maar velen van hen maken wel degelijk een bewuste keuze voor de neo-Ottomaanse ideologie die terugverlangt naar een machtig rijk in handen van het kalifaat. Feitelijk staat deze ideologie niet zo gek ver af van die van de IS. Het Ottomaanse rijk was zo’n kalifaat, een despotisch regime met de sultan, de kalief, aan het hoofd. In dat regime golden de wetten van de sharia. Is het toevallig dat de AKP zich sterk verwant voelt met de IS en andere jihadistische groepen, en zich vijandig opstelt tegenover minderheden als Koerden en alevieten? Waarom koos de IS juist de socialisten als doelwit bij de aanslagen in Turkije?
Hoe staan de aanhangers van de AKP tegenover de jihadistische ideeën van groepen als de IS? In een eerder artikel besteedden we aandacht aan hoe AKP-ers en andere Turkse rechtsen reageerden, of juist helemaal niet reageerden, op de aanslag in Ankara. Die aanslag werd, als hij al werd besproken, niet direct toegeschreven aan de IS. Sommige gingen zelfs zover om de slachtoffers van de aanslag tot de daders te maken. De fundamentalistische ideeën van rector Ahmet Akgündüz van de Islamitische Universiteit van Rotterdam staan ook niet op zichzelf. Mannen als hij worden alom gerespecteerd. Recent nog werd hij in kranten als Ufuk geprezen om zijn nieuw verschenen boek. Maar ook andere, minder bekende figuren, zoals Aydin Peksert van NIDA, verkondigen vrij gemakkelijk hun wens om de sharia in te voeren. Desgevraagd zei hij onlangs: “Ook al willen we dat, het is nu niet realistisch om ons hiermee bezig te houden”. Peksert en vergelijkbare figuren zijn politiek actief geweest bij progressieve partijen als PvdA.
Legale weg
Dat de aandacht nu uitgaat naar aanslagen van de meest radicale en uitgesproken terroristen, leidt de aandacht af van het feit dat we te maken hebben met de uiterst rechtse ideologie van de politieke islam. Een ideologie die vijandig staat, en altijd heeft gestaan, tegenover socialisten, vrouwen, homo’s en andere ‘minderheden’. En die fundamentalisten konden altijd al goed overweg met rechts en extreem-rechts. Er bestaat een bedreigende symbiose tussen fascistische en moslimfundamentalistische ideeën. En daar moeten we als links duidelijk over zijn en stelling tegen nemen. Waar fundamentalisme zegeviert zijn socialisten, vrouwen, homo’s en andere ‘minderheden’ altijd als eerste het slachtoffer. Dit zien we niet alleen terug bij de meest bloedige aanslagen, maar ook bij fundamentalistische partijen die via legale verkiezingen aan de macht komen.
Afstand nemen
Islamitische organisaties en hun achterban nemen momenteel terecht afstand van de terroristische aanslagen van de IS in Parijs. Ze wijzen er allemaal op dat die niets te maken hebben met de islam. Er bestaat een reële kans dat extreem-rechtse partijen als het Front National en de PVV nu de angst die momenteel heerst, gaan gebruiken om de bestaande haat tegen moslims verder aan te wakkeren om hun electoraat te doen groeien. Daar moeten we alert op zijn. We moeten elke vorm van haat afkeuren en gezamenlijk bestrijden. Ook moeten we alert zijn en elke vorm van haat en racisme afkeuren en gezamenlijk bestrijden. Ook moeten we de toenemende haat tegen vluchtelingen, die door rechts op een hetzerige manier in verband gebracht worden met het terrorisme, bestrijden.
We moeten echter niet vergeten dat we hier te maken hebben met een politieke macht die breder en dieper geworteld is dan veel mensen denken, met aan de ene kant de militante strijd met aanslagen en moorden, en aan de andere kant de meer legaal opererende politieke en ideologische vleugel die beschikt over een aanzienlijke achterban en veel sympathisanten. Die politieke macht moet bestreden worden, aan beide kanten. De moslimorganisaties die verklaren hier allemaal niets mee te maken te hebben, hebben een historische taak: Wanneer ze verklaren dat dit niet de islam is, dan moeten ze niet alleen de terroristische daden van de IS en de andere jihadistische organisaties afkeuren, maar ook de hele fundamentalistische ideologie die uiteindelijk doorsijpelt naar beneden en meer en meer mensen besmet.
Bülent Yilmaz