De Peueraar 18, februari 1992

Auteur:

Op acht maart is het Internationale vrouwendag. Dit stuk gaat over de geschiedenis ervan en de voorbereidingen voor dit jaar. Om vrouwen alvast enthousiast te maken en een indruk te geven van hoe het is om zo'n activiteit te organiseren hoe ik ervan geleerd en genoten heb.

Geschiedenis van 8 maart

In 1857 gingen textielarbeidsters in New York de straat op om te demonstreren tegen de 12-urige werkdag, de lage lonen en de slechte werkomstandigheden. De politie greep hard in, verschillende vrouwen werden gearresteerd. In 1860 richtten ze hun eerste vakbond op. Op 8 maart protesteerden de textielarbeidsters opnieuw. Toen pleitten ze tegelijkertijd voor de afschaffing van de kinderarbeid en voor de invoering van het vrouwenkiesrecht. Ook in Chicago gingen vrouwen de straat op en werden fabrieken door vrouwen bezet. Vastbesloten voerden zij hun acties uit. Zo trokken ze de aandacht van vrouwen over de hele wereld.

In 1910 vond in Kopenhagen de Tweede Internationale Socialistische Vrouwenconferentie plaats. Daar is besloten om 8 maart in het vervolg als internationale dag voor de bevrijding van de vrouw te vieren. Als eerbewijs aan de Amerikaanse voorloopsters.

In Nederland is 8 maart voor het eerst gevierd in 1912. De eerste jaren stond de strijd om het vrouwenkiesrecht centraal. In de dertiger jaren ging het om werk, brood voor de kinderen en handhaving van de weinige wettelijke rechten van vrouwen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd 8 maart illegaal gevierd. Na de oorlog kwam de dag in het teken te staan van ontwapening en solidariteit. In 1981 staakten vrouwen tegen het abortuswetsontwerp, het omgangsrecht na scheiding, tegen de gevolgen van de economische crises voor vrouwen en tegen de achterstelling van vrouwen in het algemeen.

De laatste jaren kwamen er steeds meer individuele thema's. Elke plaats had haar eigen thema zoals vrouwenhandel, economische zelfstandigheid, onbetaalde arbeid, discriminatie. Je kunt uit zoveel kiezen als vrouwenbevrijding het thema is.

1991, de eerste voorbereidingen

Met een gedeelte van de groep die op 25 november de "dag tegen geweld tegen vrouwen" georganiseerd heeft en nieuwe vrouwen zijn we op 7 januari begonnen met de eerste vergadering. Er waren 16 vrouwen waarvan een gedeelte uit Den Haag kwam en het andere gedeelte uit Leiden. Niet iedereen kende elkaar maar dat was geen probleem, het is juist heel leuk om zo vrouwen te leren kennen. De agendapunten waren: de vrouwen van de Leidse Vluchtelingen Vereniging (LVV), het landelijk vrouwenoverleg, ideeën voor 8 maart en kinderopvang.

De vrouwen van LVV

Dit puntje heeft een eigen geschiedenis. Het begon al bij de organisatie van de vrouwendag op 25 november. Toen vonden we het achteraf heel jammer dat er vooral witte vrouwen het hadden georganiseerd en bezocht. Dat kwam omdat we te laat waren begonnen met het erbij betrekken van migrantenvrouwen. Dat wilden we voor 8 maart beter doen. Dus zijn we begonnen met voor de eerste vergadering migrantenvrouwen te vragen om mee te organiseren. Dat vonden we een stuk beter dan alleen vragen of ze naar onze activiteit wilden komen. Zo kwamen we ook terecht bij een vrouw van de LVV. Zij wilden misschien mee organiseren. Hun eerste vergadering was na die van ons en dan zouden we daarna meer horen. We vonden het belangrijk om voor de eerste eventuele gezamenlijke vergadering bezig te zijn met feminisme en racisme. Hoe komt het bijvoorbeeld dat we nu een bijna helemaal witte groep zijn? De volgende vergadering wordt een inhoudelijke discussie hierover. Zelf ben ik erg blij met dit besluit, het had misschien nog eerder genomen moeten worden, maar toch is het goed dat het gebeurt. En leuk dat we nu geen helemaal witte groep meer zijn.

De landelijke vergadering

Op de landelijke vergadering ter voorbereiding van 8 maart zijn enkele voorstellen gedaan over het thema's:

• De schoonheidsmythe: hoe moeten vrouwen eruit zien in verschillende culturen en hoe gaan vrouwen hiermee om. Een Boliviaanse vrouw vertelde dat in haar land alle vrouwen er Westers uit moeten zien, in Afrika moet je dik zijn en hier moet je op dieet.
• Vrouwen in de media: hoe zie je ons en vooral hoe niet'. Denk hierbij aan oudere vrouwen als interessant mens of aan onze vriendinschappen na de zogenaamde puberteit.
• Bevolkingspolitiek: in het Westen worden vrouwen gestimuleerd om kinderen te krijgen terwijl in de Derde Wereld vrouwen gedwongen gesteriliseerd worden. Hoe werkt deze racistische politiek ?

Onze ideeën voor 8 maart

Veel vrouwen willen op 8 maart de straat op met als thema vrouwen en media. En dan een beeld geven van hoe wij graag zouden willen dat vrouwen gezien worden. We zouden dat door middel van straattheater kunnen doen. Omdat 8 maart een zondag is zouden we het in Scheveningen kunnen doen. Andere ideeën waren een thema-avond over vrouwen en archeologie, hoe bouwen vrouwen en hoe mannen en wat heeft dat te maken met hun posities. En een combinatie van de schoonheidsmythe, vrouwenhandel, de positie van vluchtelingen en de veranderingen in het kader van Europa 92. We nemen nog geen beslissing over wat we gaan doen. Het blijven voorstellen om na een eventueel gesprek met LVV tot een vaststaand plan te komen.

Kinderopvang

We vinden het belangrijk vrouwendag ook toegankelijk te houden voor vrouwen met kinderen. Voor het programma overdag zoals we dat nu voorstellen is het haalbaar de kinderen erbij te houden, maar wel iets apart met ze te doen. Over de avond moeten we het nog hebben.

Feminisme en racisme

Deze inhoudelijke vergadering zijn we begonnen met het stuk "feminisme en racisme" uit Peueraar 16 te lezen. Daarna hebben we het over 5 vragen gehad:

• 1. "Zie je het feminisme hier als verder dan dat van vrouwen in de Derde Wereld? Of weet je niets van hun feminisme, is het toeval dat je je daar nooit in hebt verdiept?" We vroegen ons af wat we moesten verstaan onder het feminisme hier. Een blad voor feministische carrière beluste dames als Opzij? Dat wilden we liever niet. Dus hebben we besproken wat voor ons feminisme is. Je niet in een hoek laten drukken, met je grenzen bezig zijn, wat wil ik zelf nou eigenlijk en hoe zorg ik ervoor dat dat gebeurt? Je verdiepen in vrouwengeschiedenis, we zijn behoorlijk weggelaten uit de "gewone" geschiedenisboeken, en daardoor missen we een groot aantal inspirerende voorgangsters. Andere vrouwen niet als concurrenten zien. De kracht van vrouwen zien, wat voor de een een grote stap is bij het opkomen voor zichzelf kan voor de ander niets lijken. Zo dan ook anders naar je moeder gaan kijken. Toen we hier allemaal iets over gezegd hebben, zijn we verder gegaan met de vraag of we het feminisme hier als verder zien. We denken allemaal dat wij niet verder zijn. Vrouwen in de Derde Wereld hebben vaak meer verbondenheid met elkaar. Zij zouden voor geen goud hier in een nieuwbouwflatje alleen zitten, vertelde een vrouw die een tijd naar Afrika was geweest. We geloven niet dat wij hier zo vrij zijn, wie durft 's avonds alleen over straat of naar een café? De meeste vrouwen hadden zich via boeken, een erg witte manier, eerder in racisme en feminisme verdiept.
• 2. "Zie je jezelf als racistisch? Zo ja, wanneer bijvoorbeeld?" Ieder van ons ziet zichzelf als racistisch, als je pronkt met je migrantenvriendinnen. En als je wil zorgen voor die migranten die het toch al zo moeilijk hebben en dus niet voor zichzelf kunnen zorgen maar zielig zijn. Als je je bewust bent van welke mechanismen kunnen spelen, kun je er wel voor kiezen uit solidariteit je wel bezig te houden met hun positie. Als je uitgaat van je eigen witte norm en het gedrag van migranten automatisch aan de hand daarvan beoordeelt. Als je de Derde Wereld op een probleem-oplossende manier benadert, in plaats van te kijken naar wat zij als probleem ervaren, het imperialisme van jouw land bijvoorbeeld. Als je geen rekening houdt met je eigen Westerse verworvenheden. Zoals het gemak en de stelligheid waarmee je sommige dingen kunt zeggen die voor anderen niet zo makkelijk zijn. Zou je aderen durven aanspreken op hun racisme? Dit vonden we een moeilijk punt. Essentieel is het dat de witte vrouwen elkaar er op aanspreken, ook al vinden ze het moeilijk. Je kunt migrantenvrouwen niet de rol geven dat te doen, ons racisme alleen al is erg genoeg. Het moeilijke was dat niemand hier in de groep erop aangesproken wil worden. We hebben afgesproken elkaar er buiten de groep op aan te spreken, waarna het wel weer in de groep terug komt.
• 3. "Sta je er wel eens bij stil dat als je in vrouwengroepen zit, deze meestal erg wit zijn? Hoe denk je dat dat laatste komt?" Alle vrouwen staan er wel bij stil. We beseffen dat we niet erg aantrekkelijk zijn voor de meeste vrouwen, met ons eigen taalgebruik, kleding, racisme, kortom de algemene links-radicale kenmerken. Als migrantenvrouwen liever dingen met elkaar doen kunnen we ons dat voorstellen, zo sluiten wij ons ook als groep af van mannen. Toch hopen we dat we, als vrouwen, genoeg gemeenschappelijk te hebben om toch, soms, samen te kunnen werken. Het zou goed zijn als wij ook eens gingen kijken naar wat andere vrouwen buiten ons eigen wereldje doen. In plaats van te verwachten dat iedereen naar ons komt.
• 4. "Waarom willen we samenwerken met migrantenvrouwen?" Dat willen we om van hun te horen wat hun feminisme, hun strijd is. Zo je eigen cultuur anders te bekijken, andere mogelijkheden te zien. Zo ook bezig te zijn met je eigen racisme. En omdat we met allerlei vrouwen willen werken, ook met potten, oudere vrouwen, huisvrouwen. Maar waarom dat nu niet zo is, daar gaan we het een andere keer over hebben.
• 5. "Vind je dat we bij de keuze van onze activiteiten stil moeten staan bil de positie van migrantenvrouwen, en ons racisme ? Zo ja, hoe zie je dat voor je, ben je bang dat we ons moeten aanpassen?" We vinden dat we bij hun positie en die van ons stil moeten staan. Maar hoe belangrijk we samenwerking ook vinden, en we wel voor een gedeelte willen aanpassen, er zijn dingen die zo belangrijk zijn dat we die niet willen veranderen. Zoals de keuze alleen met en voor vrouwen te werken. We vinden het goed om aan iets vast te houden, je hoeft jezelf nou ook weer niet helemaal te verliezen in een samenwerking.

Dit was het einde van een heel open eerlijke zinnige avond.

Teleurstelling en vorderingen

Vandaag definitief besloten tot de straatactiviteiten in Scheveningen, op de boulevard. We hebben ons verdeeld in allerlei groepen, vriendinschappen, oudere vrouwen, migrantenvrouwen, vrouwen en kinderen, schoonheidsmythe en bevolkingspolitiek. Omdat deze onderwerpen erg eenzijdig in de media komen. We hebben niets meer gehoord van de LVV en aangezien zij nog contact met ons op zouden nemen, kunnen we er wel van uit gaan dat ze niet meer mee willen doen. Maar we gaan nog vragen hoe het zit.

We organiseren niets 's avonds maar gaan dan waarschijnlijk naar een activiteit van een migrantenvrouwengroep. Dit om te ontspannen en ook eens naar hun toe te gaan. De komende weken gaan we hard aan de slag om er een levendige, veelzeggende dag van te maken. Wie het eindresultaat wil zien, tot ziens!

Terug