De Peueraar 21, mei 1992

Auteur: Ellen de Waard e.a.

Deze keer van ons, twee vrouwen, geen theoretisch verhaal over seksisme. Wel hielden we de afgelopen twee weken de reacties van mannen op ons bij. We hebben met name geprobeerd om onze eigen gedachten en reacties daarop vast te leggen. Onze reacties hingen af van hoe we de situatie inschatten, of het om bekende of onbekende mannen ging, of we bijval verwachtten van anderen en of we het de moeite vonden om überhaupt te reageren. Omdat we denken dat onze ervaringen en reacties onderling inwisselbaar zijn, hebben we in het artikel geen onderscheid gemaakt tussen wie welke situatie heeft meegemaakt.

De onbekende mannen

Het is weer lente. Ik ben de straat nog niet uit op de eerste mooie dag van het jaar of een knul gaat iets voor me fietsen en blijft me aanstaren. Iets dergelijks is me in deze twee weken nog vier keer overkomen. Bijvoorbeeld 's avonds op de fiets naar huis. Twee overduidelijk dronken knullen steken gierend van het lachen de straat over: "Dag schoonheid, blabla...". Wankelend blijven ze staan om mijn reactie af te wachten.

En hoe reageren wij? We maken een inschatting of iemand al dan niet gevaarlijk is. De ongevaarlijke dronkelappen kijk ik recht in de ogen. "Creep", roep ik en rij met een boogje om ze heen. Simpele zielen! De zogenaamd vriendelijke man, "hallo, hoe heet je hond", leent zich door zijn ongevaarlijkheid en opdringerigheid voor uitschelden. "Rot op", wat gevolgd werd door: "0, je hond is misschien aardiger dan jij, en ik wou toch al weg gaan". Ik aarzel nog even, was dit te onvriendelijk? Wat nou, alsof ik hem midden in de nacht vraag waar hij zijn broek vandaan heeft.

Deze mannen, ongevaarlijk, onbekend en zeker onbemind, schelden we uit, lachen we uit of negeren we. Dit is blijkbaar voldoende. Er is geen angst, wel minachting en ergernis. Behalve deze mannen heb je ook nog degenen die je op het eerste gezicht als gevaarlijk inschat. Zij zijn openlijker gericht op sex en spreken je daarop aan. Dit in combinatie met agressie en intimidatie. Geile taal en geile bewegingen. Ze zijn redelijk ver weg maar echt gericht op jou. Jou willen ze "hebben", vernederen. Deze hebben het duidelijk op jou gemunt. Bij dit soort mannen is vluchten, als dat nog kan, het enige wat erop zit. De intimidatie werkt. Ik voel angst en vernedering, maar geef daar geen uiting aan, mijn hart klopt in mijn keel en ik ben woedend! In eerste instantie op een wereld waarin mannen zo geobsedeerd kunnen zijn met sex dat ik bang voor ze ben. Dat ik het gevoel heb mezelf niet te kunnen zijn. Ik voel me onvrij maar ik ben ook boos om mijn eigen onvermogen om er iets tegen te doen. In mijn fantasie nemen wraakgevoelens een grote plek in, maar dit bevredigt me maar kort. De onmacht blijft. En let voortaan beter op de avondklok, zegt mijn moeder indirect, als ze zegt dat ik niet zo laat over straat moet gaan. Nog aangevuld met "als je in deze kleren iets overkomt, hoef je niet bij mij te komen". Godverdomme, laat ze een avondklok voor mannen instellen. Nee, dit is geen strijd van de vrouwen tegen de mannen, het is veel ingewikkelder.

De bekende mannen

Negeren, uitlachen, uitschelden, weg vluchten is soms effectief bij vreemde mannen. Bij bekende mannen hebben we een andere strategie, of hebben we geen strategie?

De voor ons bekende mannen die uiting geven aan hun minachting voor vrouwen, richten dat vaak niet direct op ons. Maar als we een forum organiseren en er weer voor pleiten dat er minstens een vrouw moet zijn in het forum, krijgen we te horen dat "ze wel van niveau moet zijn, hoor." Dat werd niet van de andere forumleden gezegd. We houden voet bij stuk maar gaan er niet op in. We voelen ons niet zo persoonlijk aangesproken, denken wel:"seksist" maar zeggen er niets van. We kennen de mannen waar we mee samen werken nog maar net, en we willen graag samenwerken. Achteraf ben ik nijdig. Waarom zeg ik niets? Om de lieve vrede te bewaren en omdat we denken dat het gaat om mannen die nooit een poging hebben gedaan om over zichzelf als man na te denken. De lust vergaat me wel hun iets aan hun verstand te peuteren. De zogenaamd bewuste mannen zijn al zo moeilijk toegankelijk. Of heb ik toch de weg van de minste weerstand gekozen? En moeten wij wel aan hun verstand gaan peuteren? Kunnen vrouwen hun energie niet beter in zichzelf en elkaar steken? Je kan het er maar druk mee hebben, dat nadenken over je reacties, terwijl meneer onwetend zijn gang gaat. Laten we het hen niet te makkelijk maken! Natuurlijk kunnen bekende mannen ook op een directe manier denigrerend zijn: "Petra zou dit niet goed vinden". Tsja, als iemand dat 5 keer zegt in een groep mensen maakt die zich al zo belachelijk dat ik geen behoefte voel daar nog iets aan toe te voegen.

Bekende mannen kunnen je ook veel vreselijker doen voelen dan in de voorbeelden hierboven. Gelukkig hebben we dat deze 2 weken niet meegemaakt.

Tot slot

Terwijl we dit schreven kwamen weer allemaal situaties in onze gedachten op waarin we niet agressief reageerden, maar wegliepen, onze ogen of hoofd wegdraaiden, toegaven aan onze angst en onderwerping.

Waarom stellen vrouwen zich niet weerbaar op? Socialisatie? Ja, dat kam wel wezen, maar wanneer trekken we onze monden open, houden we ons hoofd omhoog, gaan we niet opzij voor een man? Waarom trappen we geen scene als er anderen bij zijn die ons zouden kunnen helpen? Hoe lang blijf je nog fantaseren over die trap in zijn kruis of dat glas bier in zijn gezicht gooien? Hoe lang nog laat je dingen over je kant gaan en hou je je mening voor je?

We hoeven geen discussies aan te gaan met mannen die niet open staan voor kritiek op hun functioneren. Wij hoeven mannen niet te veranderen. Maar het zal al een hele opluchting zijn als we ons vrij genoeg durven te voelen om voor onszelf op te komen, uiting te geven aan onze woede en ergernis. Vrouwen wordt weerbaar!

Terug