De Peueraar 26, oktober 1992
Auteur:
Veganisme en vitamientjes
Is veganistisch eten ongezond? Het was mijn bedoeling hier een eenduidig antwoord op te geven. Helaas bleken verschillende mensen (een diëtiste, het blad Veganismen en een veganist die zijn mening baseert op de ervaringen van langdurig veganisten) hier heel andere ideeën over te hebben. Daarom heb ik ervoor gekozen de meest gehoorde tekorten die veganisten zouden hebben per stuk te bespreken, en dan de verschillende meningen hierover aan het woord te laten. Een ieder kan dan zelf bedenken welke mening het geloofwaardigst op haar of hem overkomt.
Vitamine B12
Eerst zal ik even uitleggen wat de gevolgen zijn van te weinig vitamine B12, zoals Michel Post, een veganist die zich erg in de vitamine B12 heeft verdiept omdat hij hier zelf problemen mee kreeg, me wist te vertellen: "Je krijgt bloedarmoede, te weinig en misvormde rode bloedcellen, te weinig hemoglobine welke essentieel is voor de zuurstofafgifte in je bloed. Een tweede probleem is dat de cellen in je lichaam niet meer genoeg delen. Dit heeft gevolgen voor je beenmerg, en de deklaag van je spijsverteringsorganen. Waardoor je spijsvertering minder goed gaat. Je merkt dit aan een pijnlijke, mogelijk zwerende tong. Een derde probleem is de afbraak van je zenuwvezels. Wat tintelingen of gevoelsarmoede kan geven in beide armen of benen. Ook zijn bewegingsproblemen een gevolg wat kan leiden tot verlamming van vooral je benen."
Volgens mijn diëtiste hoeven veganisten hier geen tekort van te krijgen, ondanks dat het alleen in dierlijke producten wordt gevonden. Dat is omdat bepaalde schimmels op planten wel kleine hoeveelheden vitamine B12 bevatten. Ze raadt me wel aan Marmite of zeewier zo af en toe te eten.
Ook mijn huisarts vindt dat ik me om bovenstaande reden geen zorgen hoef te maken over B12. Michel Post daarentegen zegt, naar aanleiding van zijn eigen ervaringen en die van ongeveer 20 langdurig veganisten die hij heeft gesproken, dat vitamine B12 een groot probleem is voor veganisten. Vier jaar nadat je begint met veganistisch te eten heb je er nog wel genoeg van. Maar daarna, en dat verschilt per persoon wanneer dat gebeurt omdat de een het beter kan vasthouden dan de ander, komt je lichaam in de problemen. Het kan dan nog wel even duren voor je symptomen gaat vertonen omdat je lichaam overgaat op een zeer zuinig gebruik van B12. Maar na 10 tot 15 jaar veganistisch eten is iedereen die hij heeft gesproken symptomen gaan vertonen, en er bij een bloedtest achter gekomen dat het B12-gehalte veel te laag was. Of mensen zijn uit voorzorg B12-pilletjes gaan slikken. Mensen met een zeer ernstig tekort kunnen ook Bl2-injecties krijgen. Ook kun je je huisarts vragen om een recept voor een drankje waar B12 in zit.
Michel Post vindt het jammer dat het B12-probleem lange tijd binnen veganistische kringen niet serieus is genomen. Volgens het blad Veganismen van de Verening Veganisten Organisatie hebben veganisten gewoon minder B12 nodig. Mochten veganisten toch last van een tekort hebben dan is dat bijvoorbeeld omdat ze rookten. En al was hun B12-gehalte in het bloed laag van veganisten, dan is het nog maar de vraag wat nou een normaal gehalte is. Eigenlijk hoeft B12 niet eens zoveel te worden opgenomen, want onze spijsvertering kan het zelf 'produceren. We moeten we uitkijken voor factoren die zorgen dat we meer B12 nodig hebben zoals de anticonceptiepil, roken, eiwit rijk en vetrijk voedsel.
Calcium (kalk)
Het blad Veganisme weet te vertellen dat calcium belangrijk is voor een goed gebit en beenderstelsel. Veganisten hoeven niet zoveel calcium binnen te krijgen, omdat de normale waarden zijn gebaseerd op eiwitrijk voedsel, wat slecht is voor het calciumgehalte. Veganisten blijken genoeg te hebben aan 200 mg per dag. Volgens Veganisme is er weinig verband tussen de hoeveelheid ingenomen kalk en ontkalking van de botten. We kunnen er beter op letten weinig witmeel, geraffineerde suiker, koffie, tabak, keukenzout en peulvruchten te eten, want dat is slecht voor je calciumgehalte. Positief voor je calciumgehalte zijn brandnetelkalk, boerenkool, vijgen, amandelen, hazelnoten en couscous.
Volgens de diëtiste heeft een mens 800 mg nodig per dag. Met mijn plantaardige voeding krijg ik slechts 300 mg binnen. En zou ik nog 500 mg in tabletvorm kunnen slikken. Michel Post is niets bekend van problemen met calcium bij langdurig veganisten. Een onderzoek van Vakgroep Humane Voeding weet nog te melden dat in plantaardige voeding veel voedingsvezels zit, wat de calciumabsorptie ongunstig kan beïnvloeden. Ook ongunstig voor veganisten is hun calcium/fosforverhouding, daardoor wordt minder calcium opgenomen uit hun voeding. We zouden moeten zorgen meer calcium dan fosfor te hebben, terwijl uit dit onderzoek blijkt dat we veel minder calcium hebben dan fosfor. De werkgroep weet niet te vertellen wat de gevolgen van deze .ongunstige factoren zijn.
IJzer
De diëtiste zegt dat door veel voedingsvezels je een tekort aan ijzer kunt krijgen. IJzer zit in brood- graanproducten, aardappelen, groente en fruit. Haar advies was twee maal per week een dagravit totaal te nemen, wat verkrijgbaar is bij de apotheek. Daar zit ijzer in, maar ook de andere dingen waar ik volgens haar als veganist te weinig van krijg, zoals vitamine B12, zink, vitamine D en nog veel meer. Veganisme zegt dat bloedarmoede, een gevolg van ijzergebrek, niet vaker voor .komt bij veganisten. Maar dat het verstandig is om te zorgen voor genoeg ijzer door het eten van amandelen, boerenkool, brandnetel, peterselie en donkere groenten in het algemeen.
Volgens Veganisme hebben veganisten met een lichte huid geen vitamine D tekort als ze 15 minuten per dag in de zon komen. Want dat bevordert de aanmaak van vitamine D in de huid. Mensen met een donkere huid hebben 30 minuten per dag nodig.
Ik hoop dat ik jullie niet verveel heb met deze wat gedetailleerde verhandeling. Ik heb nog veel weggelaten, wie meer wil weten kan terecht in politiek informatiecentrum De Invalshoek. Rest alleen nog de vraag, voor wie over wil gaan op pillen en injecties, is het het waard om de chemische concerns te steunen?