De Peueraar 38, oktober 1993
Auteur: De Invalshoek
Personeelschef van BV Nederland?
Onderstaand stuk ontvingen we van onze collega's van De Invalshoek.
In Peueraar 35/36 schreef De Invalshoek een open brief aan GroenLinks. Die brief behandelde de verhouding tussen binnen- en buitenparlementair links in Leiden. GroenLinks neemt onze kritiek op hun functioneren in de gemeenteraad niet serieus, zo schreven we. We analyseerden daarnaast de huidige verslechteringen van de positie van werklozen. De brief ging met name in op de penibele situatie waarin radicaal-linkse structuren verkeren, nu de dwang betaald werk te accepteren steeds verder toeneemt. We vroegen GroenLinks zich hierover uit te spreken. De parlementaire weg, die deze partij gekozen heeft om veranderingen te bewerkstelligen, lijkt, zeker in deze tijd, niet meer te voldoen.
In het nummer daarop reageerde Gerard van Hees, lid van GroenLinks en redacteur van het partijblad (van de Leidse afdeling van GroenLinks) "Zout in de pap". Zijn reactie was voor ons niet echt bevredigend. We waren blij dat Gerard reageerde. Helaas ging hij niet in op de door ons gestelde vragen.
Geen gehoor
De Invalshoek heeft in het verleden al meer dan eens geprobeerd om met GroenLinks de discussie aan te gaan, maar kreeg nooit veel respons. En ook nu reageert er slechts één persoon, en dat terwijl wij de brief aan heel veel mensen van GroenLinks persoonlijk verstuurd hebben. Zijn onze vragen niet van belang? Zijn ze wellicht te moeilijk? Te confronterend? Hebben mensen belangrijkere dingen te doen? Eén ding is zeker: de discussie komt niet op gang. Zou dat te maken kunnen hebben met uiteenlopende maatschappelijke posities en, daarmee samenhangend, met het verschillend beleven van de ontwikkelingen in de maatschappij?
Zo komt de reactie van Gerard op ons over als die van een (weliswaar gedreven) personeelschef van de BV Nederland. Op onze noodkreet dat het de verkeerde kant op gaat, dat de dwang zinloos werk te doen toeneemt, reageert hij met uitleggen van hoe de spelregels zijn van het systeem. Waar wij al geanalyseerd hadden hoe de veranderingen plaatsvinden beschouwt hij het als een antwoord op onze vraag om in nog wat meer detail de overheidsregelgeving en besluiten uit te diepen. Hij heeft het over de betaalbaarheid van de uitkeringen. Hij stelt dat de overheid meer mensen zal moeten dwingen te werken zodat de uitkeringen beter betaalbaar zijn. Hij heeft het over een overheid die anderhalf miljard uitgeeft om de markt beter te laten functioneren, en hoe positief dat soms uitwerkt voor de mensen. Het valt ons dus op dat Gerard zich nogal identificeert met de huidige ordening van de BV. Hij bekijkt de problemen vanuit de positie van bestuurder. Hij kijkt van boven naar beneden.
Arbeidsdwang
Zijn conclusie is dat werklozen beschikbaar moeten zijn voor arbeid. Hij heeft het dan natuurlijk over betaalde arbeid. Arbeid waarvan de mensen die over het geld beschikken vinden dat het betaald mag worden. "Natuurlijk is er arbeidsdwang", schrijft hij: "daar is de GroenLinks-wethouder verantwoordelijk voor en dat is de prijs die betaald wordt voor B&W deelname."
Hij suggereert daarbij dat GroenLinks die prijs betaalt, maar dat is natuurlijk onzin. Wij, de werklozen, betalen die prijs, niet de bestuurders van GroenLinks. Wij vragen ons af: hoe kan je voor druk op mensen pleiten als je weet dat je zelf niet voldoende macht hebt om die druk te beperken en als je weet dat rechts je argumenten deelt? Maar voor een partij waarin iedereen aan de top vast en zeker een goede baan heeft, en niet gedwongen zal worden klotebaantjes te accepteren, is hier vast en zeker geen sprake van een probleem. Gerard en zijn partijgenoten denken vast niet in termen van loonslavernij, zo hoog en droog gezeten op de bestuurderszetel. Wat ons betreft betalen de rijken en de bestuurders de prijs. Vanuit onze positie zien we arbeidsdwang liever uitgeoefend op de elite. Pleit daar liever voor en werk eraan om hen gedwongen een flink deel van hun tijd gehandicapten te laten verzorgen, auto's van anderen in garages te parkeren, te kopiëren, post te sorteren, plees schoon te maken, bollen te pellen, enzovoorts.
Zuerst dass Fressen...
Hij acht het ongepast "een medewerker van de sociale dienst anoniem te citeren als ondersteuning van de argumentatie tegen het beleid en met name de rol van de GroenLinks wethouder."
Hij praat vanuit de positie van de medewerkers van de Sociale Dienst, die ons keer op keer op de pijnbank trachten te leggen. Die ons persoonlijke leven binnendringen en ons trachten een klotebaatje aan te smeren. Hij lijkt niet te snappen dat je uitkering gevaar loopt als je open en bloot de strijd aangaat met het systeem. Dat het niet wijs is om een ambtenaar van de Sociale Dienst met name te noemen als je hem of haar citeert, ofschoon je je keer op keer vernederd voelt door dat soort mensen, terwijl je tegelijkertijd weet dat je eigen werk vele malen zinniger en nuttiger is voor de samenleving dan hun smerige 'social police' arbeid. Je begrijpt toch wel dat je in je eentje in een oorlog tegen een enorm overheidsapparaat dat je je brood uit de mond kan nemen niet altijd met open vizier kan spelen. Of gelooft Gerard in de 'doorzichtige staat' die boven de mensen staat en streeft naar gelijke behandeling van iedereen? Het lijkt ons beter ervoor te pleiten om verzet tegen de huidige politieke ontwikkelingen te organiseren, in plaats van te klagen over de mensen in onderdrukte posities. Abstracte discussies over eerlijkheid en openheid zijn toch onzin in een situatie als de huidige. Behalve voor mensen die niets te vrezen hebben en aan de veilige kant staan.
Betaalbare uitkeringen
Hij noemt de uitkeringen onbetaalbaar, maar het is een feit dat de rijken en de bestuurders niet meer willen delen. Er is geld genoeg in Nederland, maar het wordt steeds oneerlijker verdeeld.
Hij heeft het over de noodzaak om werk goed te verdelen. "Zoals bekend is de verhouding werkenden/niet-werkenden langzaam aan het opschuiven naar één staat op één. Indien nu het draagvlak vergroot kan worden, kunnen de uitkeringen (die nu al te laag zijn) omhoog." Deze redenering lijkt verdacht veel op die van "werk boven inkomen". Dat is de leus van ieder kabinet de afgelopen jaren. Wij weten uit eigen ervaring wel waarom. Dan kan je mensen slavenarbeid laten verrichten zonder ze voldoende te betalen. Ieder links perspectief zou wat ons betreft toch uit moeten gaan van inkomen boven arbeid. Vanuit onze positie is het een stuk logischer er daarbij vanuit te gaan dat de rijken het begrotingstekort bijleggen. Of laat parlementair links pleiten voor een maximum inkomen, heel duidelijk gekoppeld of gelijk aan het minimumloon. Laten we de blik naar boven richten.
Ordening van de BV
Waarom zou je je als links zo identificeren met de huidige ordening? Waarom je verschuilen achter de huidige ordening van de staat en de economie, en keer op keer zeggen dat je als plaatselijke partij niet verantwoordelijk bent. Dat je slechts uitvoerder bent van een beleid. Is De la Mar niet verantwoordelijk voor het afnemen van mijn geld, ook al heeft hij de regel zelf niet gemaakt, en voert hij de regel alleen maar uit? Voor diegenen aan de onderkant zal het een worst zijn of je bestaanszekerheid door een GroenLinkser of door een VVD-er ondermijnd wordt. Echt.
We vragen ons af wat Gerard bedoelt als hij het heeft over de waarde van De Invalshoek, als hij er tegelijkertijd geen wezenlijke vraagtekens bijzet dat we weggevaagd zouden kunnen worden. Is dat links?
Er bestaat binnen zo'n links heel duidelijk geen visie op fundamentele veranderingen meer. Fundamentele veranderingen nastreven betekent voor ons niet per definitie uitsluitend buitenparlementair bezig zijn. Parlementaire wegen zouden binnen een fundamenteel veranderingsproces best een rol kunnen spelen. Maar zo gauw als je geen fundamentele vraagtekens meer zet bij de rechtvaardigheid van het systeem an sich verwordt je als parlementariër tot boekhouder of personeelschef van een systeem dat - zeker internationaal gezien - over lijken gaat. Want dat is natuurlijk ook onzin: enerzijds zeggen dat je binnen dit systeem best mee kan doen omdat het plaatselijke beleid niets met militarisme en dergelijke van doen heeft (wat op zich ook nog maar de vraag is), en er anderzijds steeds op hameren dat de gemeente maar uitvoert wat landelijk beleid is, en dat er dus nauwelijks ruimte is voor iets anders. Maak je onderdeel uit van het systeem of niet?
Verdere discussie
We willen graag een discussie, maar dan moet het wel van twee kanten komen en dan verdient enig inleven in elkaars maatschappelijke positie wel aanbeveling. Wij willen er voor strijden dat de positie van onszelf en vele anderen in vergelijkbare of slechtere posities verbeterd wordt en verwachten dat een linkse partij als GroenLinks daartoe ook pogingen doet. Natuurlijk is dat moeilijk - wij weten ook niet precies hoe terrein terug te winnen op rechts - maar scheep ons niet af met het een uitleg van de regelgeving binnen het kapitalisme.
We vragen jullie om een ander beleid, een andere stellingname ten opzichte van de huidige economische en politieke ontwikkelingen op zijn minst. We vragen jullie je niet neer te leggen bij jullie onmacht, maar met ons te streven naar een sterke tegenmacht van onderop. We eindigen op dezelfde manier als de vorige keer: "Zo'n tegenmacht ligt niet voor het oprapen, inderdaad. Maar dat geldt op dit moment voor elk te benoemen links perspectief. Voor elke te zetten stap zal ruimte bevochten moeten worden, zowel in de hoofden van mensen als op prakties en organisatorisch gebied. Een concrete vraag aan jullie is hoe jullie je tot zo'n perspectief verhouden, wat jullie daaraan willen bijdragen."