De Fabel van de illegaal 27, februari 1998
Auteur: Harry Westerink
Op 21 december 1997 maakte de esoterische uitgeverij Ankh-Hermes bekend dat men van plan was om in Nederland het boek "De Graal: tussen heidense en christelijke erfenis" te gaan distribueren. Dat boek is geschreven door de nationaal-socialistische Belg Koenraad Logghe, die het in België al eerder in eigen beheer uitgaf. Stichting Informatie over Maatschappelijke Problemen rond Occulte Stromingen (SIMPOS) verzocht de uitgeverij op 23 januari 1998 met klem om niet langer samen te werken met extreem-rechtse personen, ongeacht welke esoterische levensovertuiging ze aanhangen. Ankh-Hermes gaf gehoor aan het verzoek van SIMPOS en liet weten de samenwerking met Logghe "per onmiddellijke ingang" te stoppen. "Wij danken u voor het speurwerk dat u verrichtte", schreef Hans Bienefelt van Ankh-Hermes aan SIMPOS.
Logghe, geboren in 1963 en momenteel woonachtig in het Belgische Kieldrecht, is al jarenlang actief in occulte en extreem-rechtse kringen. Hij zit in de kernredactie van het "nieuw-rechtse" tijdschrift TeKoS (Teksten, Kommentaren en Studies). "Nieuw-rechts" staat voor een stroming die ervan uitgaat dat het gebrek aan succes van extreem-rechtse partijen te wijten is aan het gebrekkige politieke inzicht bij de rechts-extremisten zelf. De samenleving zou eerst op intellectueel en cultureel vlak rijp gemaakt moeten worden voor extreem-rechtse ideeën, voordat het fascisme de macht zou kunnen overnemen. In Frankrijk is deze theorie een belangrijke wegbereider geweest voor de verkiezingssuccessen van het Front National. Hoofdredacteur van TeKoS is Luc Pauwels, betrokken bij extreem-rechtse initiatieven als GRECE (Groupement de Recherche et d'Etudes pour la Civilisation Européenne) en Thule-seminars. Andere extreem-rechtse TeKoS-auteurs zijn onder meer de Fransman Alain de Benoist en de Nederlander Marcel Rüter.
Negertjes in Afrika
Jaren geleden was Logghe leider van de in België gevestigde Orde der Eeuwige Wederkeer, een op de Edda, een boek met Noorse mythen en sagen, en op "de wetten van de kosmos" gebaseerde stroming die onder andere opkwam voor rehabilitatie van Oostfront-strijders. Uit de statuten van de Orde der Eeuwige Wederkeer blijkt het karakter van deze organisatie. Art. 4 van de statuten: "Onze vereniging heeft tot doel de eigenheid van ons volk en ons ras te vrijwaren en alle verstorende elementen te bestrijden. Wij gaan ervan uit dat elk individu inegalitair is. Hetzelfde geldt voor een volk en een ras. Toch moeten wij erop wijzen dat ieder individu in een volk deel uitmaakt van de volksgeest en zo dichter tot ieder persoon uit zijn eigen volk staat dan tot een persoon uit een ander volk. De volksgeest en rasgeest houden een volk of ras weerbaar, zowel geestelijk als lichamelijk. Bij gevolg moeten wij de volksgeest, of rasgeest, stimuleren en de verderfelijke krachten, die bijdragen tot de decadentie, bestrijden. De dragers van de eigenheid van een volk zijn de tradities. Wij zullen die dan ook proberen extra te benadrukken."
De leden van de Orde der Eeuwige Wederkeer dienen een "plechtige gelofte" af te leggen. Art. 20: "Wij beloven plechtig ons nageslacht van ons volk en ras, dienend en Hoger Scheppend te helpen in haar strijd voor het licht!" En art. 21: "Wij beloven de vrijheid van ons volk en ras te vrijwaren om onze kinderen en onze medemensen onder het volk een juist geschiedenisbeeld te geven om een vrije geest en een vrij lichaam in een vrije staat te verkrijgen." Dit artikel wordt als volgt nader uitgelegd: "Het is duidelijk dat de Germanen de vrijheid steeds hoog in hun vaandel gedragen hebben. Maar zolang de geschiedvervalsing niet weggewerkt is, kan ons volk geestelijk niet vrij zijn. Wij hebben geen morele verplichting ten opzichte van de negertjes in Afrika, onze ouders of grootouders waren geen landverraders toen ze naar het oostfront vertrokken of streden tegen de Francofone Belgische Staat die het volk volledig in stukken trok."
Gepeupel
Logghe gaf van 1983 tot 1986 het esoterische blad Mjöllnir uit en ging om met de beruchte racistische astrologe Mellie Uyldert. Over Uyldert schreef Logghe in september 1984 in een brief aan Auke Kok, toen redacteur bij het blad Haagse Post: "Ze schrijft zeer goede boeken, ik heb ze allemaal gelezen. Met praktisch al haar ideeën ga ik akkoord, we moeten terug naar de natuur en ons eigen ras zuiver houden. Ik vind het een grof schandaal dat ze haar voor racistisch uitmaken, haar ideeën zijn edel. Als men met iemand van een ander ras zit opgescheept, dan kom je tot hele nare situaties."
Aan Mjöllnir, met als ondertitel "het blad van de geestelijke elite voor een spirituele revolutie", werkten allerlei extreem-rechtse personen mee. Zoals Nico de Haas (hoofdredacteur van het nazi-blad Storm-SS tijdens de Tweede Wereldoorlog), J.C. Nachenius (hoofd van de afdeling Vorming van de Nederlandse SS tijdens de Tweede Wereldoorlog en betrokken bij Consortium De Levensboom van de fasciste F.S. Rost van Tonningen-Heubel; ook Logghe stond op de verzendlijst van Consortium De Levensboom), en Roeland Raes (ex-redacteur van het inmiddels verboden blad HARO, vice-voorzitter van de Nederlandse Volksunie van Joop Glimmerveen, kaderlid en parlementslid van het Vlaams Blok, lid van de extreem-rechtse groeperingen Were-Di en Voorpost, en één van de belangrijkste ideologen van extreem-rechts in Vlaanderen). De betalingen in Nederland voor een abonnement op Mjöllnir liepen via Consortium De Levensboom. (1)
In het artikel "Esoterie in de Edda" gaat Logghe in op zijn eigen occulte dwaaltocht: "Na het bestuderen van boeken over de westerse alchemie, mystiek en symboliek, het doornemen van theosofieën van Steiner en Blavatsky, het zoeken naar overeenkomsten in de verscheidene mythen en sagen hebben we heel wat nuttige informatie verzameld. Vooral de gedachten van R.J. Gorsleben ("Edda-Gesellschaft"), Guido von List, Herman Wirth, Kurtzahn en Jean Chevalier hebben ons geholpen een eigen visie op de Edda te ontwikkelen." (2) Ook laat hij weten waartegen hij strijdt: "Er zal nu eenmaal altijd gepeupel bestaan. Maar er is slechts één gevaar dat we moeten bestrijden: dat is Alle Macht Aan De Arbeiders (of alle macht aan het gepeupel en de destructieve krachten in onze wereld). Dit is wat men nu in ons huidige systeem wil bereiken." (3)
Groot-Nederlandse gedachte
In 1992 publiceerde Logghe bij de Belgische uitgeverij Brepols in Turnhout het boek "Tussen hamer en staf: voorkristelijke symboliek in de Nederlanden en elders in Europa", een co-editie met de Nederlandse uitgeverij Gooi & Sticht in Baarn. Dat boek bevat onder meer literatuurverwijzingen naar Julius Evola, een Italiaanse fascist en mysticus die de beruchte antisemitische vervalsing "De Protocollen van de Wijzen van Zion" in het Italiaans vertaalde. Ook besteedt Logghe in het boek op een positieve manier aandacht aan prof. dr. J.P.M.L. (Jan) de Vries. De Vries was in 1940 en 1941 voorzitter van het Algemeen-Nederlands Verbond en ijverde voor de Groot-Nederlandse gedachte, de eenmaking van Nederland en Vlaanderen. In 1942 en 1943 was De Vries vice-voorzitter van de pro-Duitse Kultuurkamer en het Letterengilde. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog was hij sympathiserend donateurslid van de Germaansche SS en in 1944 vluchtte hij naar Duitsland. Na de Tweede Wereldoorlog is De Vries berecht. Voor zijn gedrag tijdens de oorlog heeft hij anderhalf jaar vastgezeten.
De publicaties van Logghe worden nog steeds aangeboden door het Hermann Wirth-genootschap, dat tot op heden op het huisadres van Logghe is gevestigd. Dit genootschap wordt ook wel "Gesellschaft für Europäische Urgemeinschaft" genoemd, "society for the knowledge of european primeval community" en "groupement d'étude sur la communauté primitive européenne". Wirth is van oorsprong Nederlander, verwierf in 1914 de Duitse nationaliteit en ging als vrijwilliger in het leger. Hij is oprichter van Ahnenerbe, de 'wetenschappelijke' afdeling van de SS. Vanwege zijn volksnationalistische ideeën kreeg hij na de Tweede Wereldoorlog veel tegenwerking.
Heidendom
Logghe werkt ook nog eens mee aan de in Nederland uitgegeven nieuwsbrief Studie, Opbouw en Strijd (SOS). Dit extreem-rechts kaderblad wordt gedragen door Rüter en Tim Mudde, die bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1994 op de kieslijst van CP'86 stond. Beiden zijn betrokken bij de Nederlandse afdeling van de extreem-rechtse groepering Voorpost.
De SOS-nieuwsbrief is in 1998 begonnen met de uitgave "SOS-Intern", een mededelingenblaadje voor actieve extreem-rechtse personen. In nr. 1 van SOS-Intern wordt Logghe in het zonnetje gezet: er zouden "veel en enthousiaste reacties" zijn gekomen op zijn artikel "Heidendom, wat is dat?" in SOS-nieuwsbrief nr. 12. "Duidelijk is dat nu ook in Nederland meer en meer interesse gaat bestaan voor een traditionele visie op het leven, zonder daarbij te vervallen in Oosterse zweverij." Om het heidendom meer te promoten geeft men enkele leestips: "Keltische spiritualiteit. Een oud geloof met perspectieven voor de toekomst" van Ian Bradley, "Terug naar het heidendom? Theorie en praktijk" van Vivianne Crowley, "Anam Cara: mystiek uit de Keltische wereld" van John O'Donohue, "Tussen Wodan en Widar. De Ijslandse Edda en het verhaal van de mens" van A. Wouteren-van Weerden, "Het Keltisch dodenboek. Een gids voor uw reis naar de Keltische bovennatuurlijke wereld", van Caitlin Matthews, en "Het Keltisch bomenorakel. Een oeroude bron van wijsheid" van L. en C. Murray.
Op 8 februari 1998 vond de eerste "SOS-vormingsbijeenkomst 1998" plaats. Pauwels en Rüter spraken daar over het onderwerp "volk, gemeenschap, nationalisme". Ook werd ter plekke Loghhes "De Graal" gepresenteerd. "Het 679 pagina's dikke werk van Koenraad Logghe zou in Nederland door uitgeverij Ankh-Hermes verspreid worden, gezien de vraag naar het boek, doch door druk en belastende verhalen van links (SIMPOS, Kleintje Muurkrant, KAFKA) heeft Ankh-Hermes afgezien van verspreiding", aldus de uitnodiging voor de bijeenkomst.
Logghe heeft verder de publicatiereeks "Traditie" opgericht. Uitgaven in die reeks zijn onder meer "Her raadsel der runen" van de al genoemde extreem-rechtse De Vries, en "Biografische schets van Jan de Vries" van Logghe zelf. In die reeks is ook Logghes "De Graal: tussen heidense en christelijke erfenis" verschenen.
Misstap
Al in 1985 waarschuwde Filiep Vanden Broeck, medewerker van het vrijzinnige New Age-blad Bres, tegen het dubieuze politieke karakter van de Orde der Eeuwige Wederkeer. De uitgaven van deze organisatie "worden door een aantal mensen als neo-fascistisch aanschouwd. Een waarschuwing voor mezelf en voor u, lezer", aldus Vanden Broeck. (4) Wel zegt hij deze uitgaven nader te willen leren kennen, voordat hij de Orde der Eeuwige Wederkeer veroordeelt. Hoewel Logghe dus ook in New Age-kringen her en der omstreden is, dreigde Ankh-Hermes zonder nader onderzoek met hem in zee te gaan. Naar eigen zeggen had de uitgeverij te weinig tijd gehad om de achtergronden van Logghe uit te zoeken.
Helaas is deze "uiterst kleine misstap", zoals Ankh-Hermes haar eigen schrijnende tekort aan politieke alertheid omschrijft, niet de eerste keer. De uitgeverij heeft al vaker boeken uitgegeven van politiek dubieuze auteurs. In 1980 bracht Ankh-Hermes het boek "De Edda, goden- en heldenliederen uit de Germaanse oudheid" van de boven beschreven Jan de Vries op de markt. En in 1978 het boek "Noordeuropese mysteriën, en hun sporen tot heden", geschreven door F.E. Farweck, een in de jaren dertig invloedrijke nazi, propagandaleider van de NSB en kaderlid van de Nederlandse theosofen.
In 1996 kondigde Ankh-Hermes het nieuwe boek "De wijsheid van Yogananda" aan, van Donald Walters. Deze Walters, ofwel Kryananda, is leider van de voornamelijk Amerikaanse sekte Ananda Church of Self Realization. Walters, die een celibaatsgelofte heeft afgelegd, zegt zich te baseren op de beginselen van de in 1952 overleden Indiase yogi Yogananda. Maar volgens Arianna Elise Lindemann, directrice van "Stop abuse by spiritual authorities", een Amerikaanse organisatie tegen seksueel geweld, behoort diezelfde Walters/Kryananda tot de "worst offenders" op het gebied van seksueel misbruik. Walters/Kryananda moest onlangs terechtstaan voor seksueel misbruik van vrouwelijke (en inmiddels ex-)aanhangers. Hij werd schuldig bevonden.
Water en benzine
Ook heeft Ankh-Hermes een biografie uitgegeven over de omstreden Indiase goeroe Sai Baba. Dit boek, "Sai Baba, de wonderdoener" is geschreven door de Australische theosoof Howard Murphet. De uitgeverij gaf ook het vervolg uit: "Sai Baba avatar". Een avatar is een god die een mensengedaante aanneemt. Op zijn veertiende, toen hij nog Satyanarayana Raju heette, beweerde Sai Baba de reïncarnatie te zijn van de in 1918 gestorven heilige Shirdi Sai Baba. Zijn aanhangers beweren dat hij wereldwijd 6 miljoen volgelingen heeft. In "Sai Baba, de wonderdoener" kun je lezen dat Sai Baba water in benzine kan veranderen. Ook zou hij kettingen en horloges kunnen "materialiseren". Echter, in de film "Guru Busters" kun je zien dat hij niet meer dan een handige goochelaar is.
Sceptici en ex-leden die hem hebben ontmaskerd, krijgen te maken met scheldpartijen, bedreigingen, seksueel geweld en aanslagen op hun leven. Ze moeten opboksen tegen een machtige tegenstander. In de Verenigde Staten is onder meer de horeca-multimiljonair Isaac Tigrett lid van de invloedrijke Sai Baba-organisatie. Tigrett is de man achter de internationale keten van Hard Rock-café's. SIMPOS wist te verhinderen dat de in Lelystad gevestigde Shri Sai Baba Tempel op 12 december 1996 reclame kon maken voor de goeroe. Nederlandse Sai Baba-aanhangers wilden toen een bijeenkomst houden in de Hortus Botanicus van de Universiteit van Amsterdam. Gealarmeerd door SIMPOS zag de universiteit alsnog af van het ter beschikking stellen van de Hortus.
Ook met Sai Baba beging Ankh-Hermes dus een flinke blunder. Gelukkig trok de uitgeverij zich soms ook wat aan van kritiek op haar uitgeefbeleid. Zo zag Ankh Hermes in de loop der tijd af van het (opnieuw) uitgeven van boeken van Elisabeth Clare Prophet, leidster van de extreem-rechtse sekte The Summit Lighthouse, en van Bhagwan Shri Rajneesh, die ooit Hitler prees.
Noten: