De Fabel van de illegaal 32, december 1998/januari 1999
Auteur: Harry Westerink
Sinterklaas zonder knecht
"Hé, Zwarte Piet!". Rond 5 december worden zwarte mensen vaak nageschreeuwd en zwarte kinderen op school gepest. Ze voelen zich minderwaardig behandeld. Het op andere momenten wat meer verborgen racisme in de samenleving wordt tijdens het Sinterklaasfeest plotseling pijnlijk zichtbaar. Daarom ijvert het actiecomité "Zwarte Piet is Zwart Verdriet" voor een Sinterklaasfeest zonder stereotiepe Zwarte Piet met kroeshaar en dikke rode lippen.
Leden van dit comité hebben het boeiende boek "Sinterklaasje, kom maar binnen zonder knecht" samengesteld. Daarin wordt de racistische baas-knechtverhouding tussen Sint en Piet aan de kaak gesteld. Piet is het spiegelbeeld van Sint: de domme, onderdanige, wilde en kinderlijke Piet tegenover de wijze, vriendelijke, beschaafde en volwassen Sint. Het Sinterklaasfeest reproduceert zo het beeld dat aan de zwarte huid negatieve en aan de witte huid positieve eigenschappen zijn verbonden.
Het kleurcontrast tussen Sint en Piet is een overblijfsel uit de tijd dat de Sint werd vergezeld door een geketende duivel. De ketenen symboliseerden een overwinning van goed over kwaad, van licht over duisternis. Pas nadat Nederland zich uitvoerig met slavenhandel had beziggehouden, is het zwart van Zwarte Piet gaan verwijzen naar de huidskleur. De traditie van de Zwarte Piet zoals wij die nu kennen, blijkt nauwelijks anderhalve eeuw oud te zijn.
De auteurs hebben aan den lijve ondervonden hoe fel mensen worden aangevallen die het Sinterklaasfeest racistisch vinden. Het feest is bij uitstek een vertrouwd stuk volkscultuur. De racisme-kritiek is erg bedreigend, omdat dat het sociale zelfbeeld van het tolerante en democratische Nederland ernstig aantast. Zolang zwarte mensen in de samenleving de Zwarte Piet krijgen toegeschoven, blijft de multiculturele samenleving een mythe. "Sinterklaasje, kom maar binnen zonder knecht" pleit voor een feest zonder stereotypering, waarbij de Zwarte Pieten zijn vervangen door bijvoorbeeld Groene, Blauwe of Pimpelpaarse Pieten.
Sinterklaasje, kom maar binnen zonder knecht, Lulu Helder en Scotty Gravenberch (red.). Uitgeverij: EPO, ƒ 39,90, ISBN: 9064451036.