De Fabel van de illegaal 34, mei/juni 1999
Auteur: Merijn Schoenmaker en Harry Westerink
Regeringen in de Europese Unie, de Verenigde Staten en Japan willen via de Wereldhandelsorganisatie (WTO) een verdergaande liberalisering afdwingen van de wereldeconomie. Het netwerk "MAI niet gezien!" is samen met organisaties uit andere landen een campagne begonnen tegen de uitbreiding van de WTO. Die dreigt de macht van de kapitaalbezitters verder te vergroten ten koste van het milieu en het overgrote deel van de mensheid.
In november 1999 komen ministers van economische zaken uit de hele wereld in Seattle bijeen voor de derde conferentie van de WTO. De Europese Commissie (EC) voert namens de EU de onderhandelingen in de WTO. De EC streeft ernaar om in Seattle het officiële startsein te geven voor de zogeheten Millenniumronde, een veelomvattende onderhandelingsronde over handelsliberalisering.
Verklaring
Tientallen organisaties uit de hele wereld die in 1998 campagne voerden tegen het Multilateraal Akkoord over Investeringen (MAI), bespraken in maart samen de ontwikkelingen in de WTO en de mogelijkheden van verzet daartegen. De WTO is een ondoorzichtige en ondemocratische instelling. Het is moeilijk de onderhandelingen daar effectief te beïnvloeden.
Het internationale anti-MAI-netwerk heeft besloten om in een zo vroeg mogelijk stadium van de onderhandelingen een campagne tegen de liberaliseringsronde te starten. Europese organisaties willen in ieder geval proberen om te voorkomen dat de EC een Millenniumronde gaat promoten. In een gezamenlijke verklaring stelt het internationale netwerk onder meer: "De WTO heeft in de eerste plaats gefunctioneerd om markten open te breken in het voordeel van multinationale ondernemingen". Inmiddels hebben wereldwijd al zo'n 250 organisaties de verklaring ondertekend. In Nederland heeft "MAI niet gezien!" enkele honderden maatschappelijke organisaties aangeschreven om de verklaring te ondertekenen.
Stiekem
De EC beloofde na de stopzetting van de onderhandelingen over het MAI in december 1998, voortaan beter te luisteren naar kritiek vanuit de rest van de maatschappij. Men startte daarom een "open dialoog" met maatschappelijke organisaties over het standpunt dat de EU in de WTO inneemt. Uit interne documenten die onlangs vrijkwamen, blijkt dat de EC daarbij een geheime agenda hanteert. Parallel aan de "open dialoog" overlegt de EC al sinds augustus 1998 stiekem met de grootste Europese multinationals in het Investment Correspondent Network. De EC vraagt daar de multinationals naar hun prioriteiten ten aanzien van een investeringsakkoord in de WTO. Ook wordt besproken hoe het verzet van maatschappelijke organisaties en sommige politici tegen de WTO-onderhandelingen omzeild kan worden.
In het kader van de "open dialoog" organiseert de EC consultatiebijeenkomsten voor non-gouvernementele organisaties (NGO's). Onlangs overhandigde de EC daarbij een officieel document aan NGO's over investeringen in de WTO. Kort daarop lekte een intern document uit met het werkelijke standpunt van de EC. Het aan de NGO's verstrekte document bleek een gecensureerde versie. Om hen aan het lijntje te houden en het verzet te sussen had de EC in de NGO-versie de meest controversiële onderdelen van hun standpunt weggelaten. Het interne document was bedoeld voor het "113-comité", waarin EU-topambtenaren zitten die de WTO-onderhandelingen aan het voorkoken zijn. Het document moet de EU-regeringen warm maken voor een investeringsakkoord dat grote gelijkenissen vertoont met het afgeblazen MAI. Geen woord wijdt het document aan de kritiek van NGO's op een WTO-investeringsakkoord, maar het verwijst wel uitvoerig naar de wensen van de Europese multinationals.
Dwarsbomen
In Nederland organiseren topambtenaren van het ministerie van Economische Zaken (EZ), die ook in het "113-comité" zitten, consultaties met NGO's. EZ hanteert een zelfde dubbele agenda als de EC. Men doet net alsof de NGO's mogen meepraten, maar in werkelijkheid trekt EZ zijn eigen plan. "MAI niet gezien!" neemt deel aan deze consultaties. Door middel van lastige vragen en een kritische stellingname probeert het netwerk de strategie van EZ te dwarsbomen.
"MAI niet gezien!" roept organisaties op om de internationale verklaring zo snel mogelijk te ondertekenen. De verklaring is verkrijgbaar bij het secretariaat, dat gedraaid wordt door De Fabel van de illegaal. In mei en juni organiseert "MAI niet gezien!" een bel-, fax- en e-mailactie, waarbij activisten er bij gemeenteraden, Tweede Kamer-leden en Nederlandse Europarlementariërs op aandringen om stelling te nemen tegen de WTO-uitbreiding. Ook de verkiezingen voor het Europese Parlement op 10 juni vormen een goede aanleiding om een bres te slaan in de neo-liberale EU-propaganda.