De Fabel van de illegaal 57, maart/april 2003
Auteur: Eric Krebbers
Met wat racisme valt kennelijk wel te leven. Steeds meer linkse activisten stemmen op, worden lid van of stellen zich zelfs kandidaat voor de Socialistische Partij (SP). In veel opzichten steekt de SP inderdaad gunstig af bij de andere partijen, maar niet als het gaat om vluchtelingen en migranten. De SP wil namelijk net als de rechtse partijen "bepaalde groepen allochtone jongeren" hard aanpakken, en maakt ook geen bezwaar tegen de administratieve apartheid van de Koppelingswet. "Illegalen en uitgeprocedeerde vluchtelingen moeten Nederland verlaten", aldus het SP-actieprogramma 2003-2007 "Eerste weg links".
De recente verkiezingscampagne begon op 8 januari 2003 met het lijsttrekkersdebat van het tv-programma Twee Vandaag. In een korte tweekamp probeerde SP-leider Jan Marijnissen de LPF-er Mat Herben nog te overtreffen met rechts-populistische anti-migrantenpraat. "We moeten mensen meer dwingen tot integratie", zei Marijnissen, suggererend dat migranten en vluchtelingen zich niet voldoende zouden willen aanpassen. Nederland zou volgens hem weliswaar nog niet vol zijn, maar dat zou het zonder harde maatregelen wel worden: "Wij kunnen economische vluchtelingen niet toelaten in Nederland. Als we die zouden toelaten, zou Nederland binnen de kortste keren volstromen." Daarom moet er volgens hem ook gedeporteerd worden. "Illegalen moeten worden uitgezet, daar ben ik het mee eens. Maar mogen we het alsjeblieft wel een beetje beschaafd houden?", voegde hij eraan toe voor de linkse kiezer. Beschaafd deporteren?
Hele instrumentarium
Sommige plannen in het SP-actieprogramma zijn zonder meer prima. Zo hebben ook illegalen volgens de SP recht op medisch noodzakelijke hulp, en moeten mishandelde vluchtelingen- en migrantenvrouwen op humanitaire gronden een zelfstandige verblijfstitel krijgen. De SP pleit verder voor een generaal pardon voor "witte" illegale arbeidsmigranten en alle vluchtelingen die op 1 april 2001 bij de invoering van de nieuwe Vreemdelingenwet al 3 jaar in de asielopvang zaten. Maar hoe belangrijk ook voor de betrokken mensen, uiteindelijk komt het allemaal neer op het afschaven van de scherpe randjes. De SP maakt in zijn actieprogramma nergens fundamenteel bezwaar tegen het vreemdelingenbeleid. Men is voor opvang "in de regio" en voor het weren van migranten, voor het selecteren en dus ook voor het afwijzen van bepaalde vluchtelingen, voor de uitsluiting van illegalen en voor deportatie. Wie daarvoor kiest en niet voor open grenzen, kiest ook voor het hele instrumentarium dat staten nodig hebben om überhaupt een vreemdelingenbeleid uit te kunnen voeren, zoals bijvoorbeeld grensbewaking en uitzettingsgevangenissen. Omdat vluchtelingen en migranten zich vanzelfsprekend aan de beheersing proberen te ontworstelen, vallen daarbij in principe altijd slachtoffers: bij het stiekem oversteken van bewaakte grenzen, in de uitzettingsgevangenissen en bij het deporteren. Dat is onontkoombaar, hoe "beschaafd" de SP het ook wil aanpakken.
Anti-racisten zullen in het SP-actieprogramma tevergeefs zoeken naar actiepunten tegen racisme. Het is alsof racisme voor de SP niet bestaat. De tegenwoordig meest populaire vooroordelen van racisten tegenover allochtonen heeft men daarentegen wel in het programma opgenomen. De belangrijkste daarvan is dat allochtonen onvoldoende zouden willen integreren. De "gestokte integratie" zou er volgens de SP verantwoordelijk voor zijn dat "de solidariteit tussen allochtonen en autochtonen" afbrokkelt. De groeiende anti-migrantenstemming zou dus veroorzaakt worden door de allochtonen zelf. Ofwel: de slachtoffers van racisme zijn zelf verantwoordelijk. Daarom richt de aanpak van de SP zich volledig op de allochtonen. Zo wil men meer eisen gaan stellen aan nieuwkomers, "zoals het bereiken van een bepaald taalniveau en het doorlopen van werkstages". Het liefst wil men dat nieuwkomers vooraf in het land van herkomst taal- en inburgeringscursussen gaan volgen om een "van tevoren door Nederland vast te stellen niveau te bereiken".
Een ander populair racistisch vooroordeel dat we terugvinden in het SP-programma is dat criminaliteit van allochtonen erger is. In deze rechts-populistische tijden staat ook voor de SP niet langer criminaliteit op zich centraal, maar de herkomst van de daders. De partij doet volop mee aan het volledig opgefokte debat over "veiligheid" en wil zelfs in plaats van op alle mensen of desnoods alle jongeren, speciaal hard beleid op allochtonen gaan ontwikkelen. "Het bestrijden van specifieke criminaliteit door en overlast van bepaalde allochtone jongeren moet praktischer en meer resultaatsgericht worden. Hulpmiddelen daarbij zijn het maken van profielen van daders" en "het ontleden van de harde kern van recidivisten". Het indelen naar nationaliteit kan geen ander doel dienen dan racisme. En zo draagt ook de SP zijn steentje bij aan de rap verslechterende beeldvorming over migranten.
Gastarbeid en kapitaal
Bij debatten over integratie klopte Marijnissen zichzelf regelmatig op de borst dat de SP "de problemen als eerste benoemd heeft" in de nota "Gastarbeid en kapitaal" uit het voorjaar van 1983. Marijnissen heeft daar destijds zelf aan meegewerkt. Hoewel door en door racistisch, neemt de SP er geen afstand van. Volgens de nota zouden migranten de arbeidersstrijd ondermijnen. Ze zouden namelijk door hun "achterlijke" islamitische cultuur allemaal te slaafs zijn naar de werkgevers toe. "Het verschil in ontwikkeling en cultuur maakt het zeer moeilijk voor Nederlanders om met hun buitenlandse collega's samen te werken en samen te wonen." De negatieve opstelling van veel Nederlanders zou daardoor wel begrijpelijk zijn. Discriminatie kan men dat niet noemen, aldus de nota. ""Discriminatie" is waarschijnlijk ook wel het enige Nederlandse woord dat bijna iedere buitenlander geleerd is. Of zij de betekenis ervan kennen, is voor ons onduidelijk gebleven. In ieder geval hebben zij dat woord zo dikwijls van alle mogelijke, misschien wel goedwillende, hulpverleners gehoord dat zij het te pas en te onpas zijn gaan gebruiken in alle voorkomende situaties."
Ook "de problemen" bij gezinshereniging kwamen in de nota aan de orde. En dan ging het niet over de slechte woningen, het racisme en de uitbuiting waar de migrantenvrouwen mee te maken kregen. Nee, voor de SP ging het uitsluitend om "de problemen" die "ze" zelf zouden veroorzaken. Verder dan burenroddels kwam men daarbij nauwelijks. Men wijdde uitgebreid uit over ritueel slachten, lekkages van wasmachines en gesloopte toiletpotten. "Er heerst bij die vrouwen een grote weerstand om de taal te leren", meende de SP ook te weten. Ook vanwege "de grote bevolkingsdichtheid van ons land" wilde men de migranten daarom voor de keus stellen. "Of na verloop van een aantal jaren - wij denken aan twee jaar - de Nederlandse nationaliteit aannemen, of na verloop van de bovengenoemde tijd terugkeren naar het vaderland." Marijnissen en zijn vrienden dachten daarbij aan een oprotpremie van 75.000 gulden. Terecht viel heel links Nederland destijds over de SP heen vanwege de nota.1
De toon en de inhoud
Sommige linkse activisten bij de SP hebben nauwelijks problemen met dit racisme, anderen wel. Tijdens het Eurodusnie-verkiezingsdebat op 18 januari 2003 onthulde de activiste en SP-Kamerlid Krista van Velzen bijvoorbeeld dat ze de toon van de nota uit 1983 weliswaar niet zo goed vond, maar dat ze er inhoudelijk wel helemaal achter kon staan. XminY-coördinator en SP-kandidaat Hans van Heijningen gaf onlangs in het actieblad Ravage toe dat de migratieparagraaf van de SP voor hem de meeste twijfels opleverde. Zelf is hij voor open grenzen. Maar de partij is bang voor "een onbeheersbare situatie", zegt Van Heijningen. Wat zou hij doen als de SP zou gaan mee regeren en verantwoordelijkheid zou gaan nemen voor het migratiebeleid? Van Heijningen antwoordde daarop "gelukkig niet in de partijkringen te zitten waar de knopen daarover worden doorgehakt".2
Noten