De Fabel van de illegaal 79, najaar 2006

Auteur: Eric Krebbers

Linkse solidariteit met Hezbollah?

Bij aanvang van de zomeroorlog in Libanon kwam links Nederland meteen in het geweer. "Stop de oorlog" was de begrijpelijke leus bij de demonstraties. Maar daar werd al snel het eenzijdige "Stop de steun aan Israël en de VS!" aan toegevoegd. Waarom was er geen kritiek op de extreem-rechtse Hezbollah?

Hajo Meijer van Een Ander Joods Geluid houdt toespraak tijdens Leidse actie tegen de oorlog
Op 22 juli 2006, een week na aanvang van de oorlog, demonstreerden in Amsterdam al 2.000 mensen. De demonstratie werd breed gedragen in linkse kringen. "Waar het nu op aankomt zijn concrete maatregelen tegen het gewelddadige optreden van Israël", stond in de oproep te lezen. Hezbollah werd er niet in genoemd. Hoewel het vakantie was, werden er snel overal acties georganiseerd. Attac verspreidde direct een protestbrief van het World Social Forum die begon met een oproep van de aartsconservatieve paus Benedictus om "in de naam van God de wapens te laten zwijgen". Op 5 en 6 augustus werden er in diverse steden vervolgacties georganiseerd in het kader van een "protestweekend tegen de oorlog". De gezamenlijke leus was "Stop de oorlog - Stop de steun aan Israël en de VS!". In de oproep werd terecht stelling genomen tegen "de bloedige Israëlische agressie tegen Libanon en de Palestijnen" en tegen "wapenleverancies aan Israël via Nederland". Hezbollah werd echter opnieuw niet genoemd. Geen woord ook over de steun aan Hezbollah door de Iraanse en Syrische dictaturen. En er werd ook niet gerept over de raketten die de moslimfundamentalisten op Israël afvuurden, of over de Joodse en Arabische slachtoffers aan Israëlische zijde.

Kort voor het protestweekend nodigde de Leidse afdeling van het comité "Stop de bezetting" De Fabel van de illegaal uit om deel te nemen aan de organisatie van de lokale activiteiten. Dat aanbod sloeg De Fabel af. Vanzelfsprekend onderschreef De Fabel veel van de kritiek op de Israëlische bombardementen en aanvallen wel, maar het volledige gebrek aan kritiek op de Hezbollah was onverteerbaar. Door de religieuze fascisten te sparen zette de organisatie de deur wagenwijd open voor hun aanhangers hier om mee te doen aan de protesten, zo antwoordde De Fabel. En zo moeilijk kon het toch niet zijn om in de tekst het beschieten van de Israëlische burgerbevolking eveneens af te wijzen? Het comité antwoordde daarop kortaf dat uitsluitend Israël schuldig was. Men beloofde later nog te reageren op de Fabel-kritiek, maar daar is het tot op heden niet van gekomen. De SP, GroenLinks en de Nederlands Arabische Stichting hadden kennelijk minder moeite met de eenzijdige kijk van het comité, want die deden wel mee. Een van de sprekers was de GroenLinkser Mohammed Rabbae. Die wist te melden dat de Palestijnse antisemitische organisatie Hamas "geen terreurorganisatie is, maar een legitieme verzetsbeweging". Positief was dat geen enkele buitenparlementaire linkse groep in Leiden meedeed.

Virus

Nasrallah
Hezbollah is een religieus-fascistische beweging die in de eerste plaats uit is op de vernietiging van de staat Israël, die men vergelijkt met "een virus" dat uitgeroeid moet worden. Uiteindelijk wil men van alle Joden af. "Als ze zich allemaal verzamelen in Israël", zegt Hezbollah-leider Nasrallah, "dan bespaart ons dat de moeite om ze wereldwijd te achtervolgen". Ook van holocaust-ontkenning is deze antisemiet niet vies. "Joden vonden de legende van de holocaust uit", beweert hij doodleuk. Daarbij roemt hij revisionist David Irving voor "het ontkennen van het bestaan van gaskamers". Hezbollah-tv zendt verder een serie uit die gebaseerd is op het antisemitische verzinsel "De Protocollen van de wijzen van Zion".

Van Libanon wil Hezbollah een islamitische staat maken naar het voorbeeld van Iran. De moslimfundamentalisten zijn sterk gekant tegen "het westerse feminisme" en homoseksualiteit. Hezbollah-leden gaan regelmatig op jacht om homo's te pakken en over te dragen aan de politie. Van links moet de extreem-rechtse Hezbollah vanzelfsprekend ook helemaal niets hebben. Veel linksen in Nederland lijken daarentegen op hun beurt weinig moeite te hebben met Hezbollah. Op de demonstratie in Amsterdam werden wat portretten meegedragen van Nasrallah. Maar behalve de beeltenis van deze vooraanstaande antisemiet, was er geen spoor van antisemitisme te bekennen. Dat was een grote verbetering in vergelijking met eerdere demonstraties rond het Midden-Oosten de afgelopen jaren, waarbij veel antisemitische leuzen werden geroepen.(1)

In politieke verklaringen uit communistische hoek waren twee typen reacties op de oorlog te zien. In het ene soort werd het bestaan van Hezbollah volkomen genegeerd. In de NCPN-partijkrant Manifest werd bijvoorbeeld een verklaring afgedrukt van 72 verwante communistische partijen die vanzelfsprekend tekeer gingen tegen Israël, maar zich verder beperkten tot "solidariteit met de volkeren van Libanon en Palestina". Het was alsof Hezbollah niet bestond. Ook de Turkse zelforganisatie DIDF liet in haar verklaring Hezbollah volledig buiten beschouwing. Wel nam men het op voor "het zelfbeschikkingsrecht en de soeveriniteit van het Palestijnse volk" en "de soevereiniteit van de Syrische en Iraanse staat". Het is aannemelijk dat er bij de NCPN en de DIDF wel enige kritiek bestaat op Hezbollah, maar dat men die liever voor zich houdt om zich bij de andere vijanden van Amerika en Israël niet uit de markt te prijzen. Stiekem de moslimfundamentalisten negeren in de hoop dat het niemand opvalt.

Zegen

Andere communisten gaven openlijk hun anti-imperialistische zegen aan Hezbollah. De organisatie Offensief, bijvoorbeeld, constateerde eerst terecht dat "het de abeidersklasse en de arme boeren langs beide kanten zijn die lijden", en dat er democratie moest komen in het Midden-Oosten, om vervolgens veelal verder te redeneren in de lijn van Hezbollah.(2) De Arabische leiders zouden "zonder ruggegraat" zijn. En Hezbollah zou "het recht" hebben "om verzet te bieden aan de Israëlische agressie". Maar "het gebruik van willekeurige aanvallen op Israëlische burgergebieden" zou "contraproductief" zijn. Terwijl de aanvallen op Libanese burgers volgens Offensief van "wreedheid" zouden getuigen, zouden de aanvallen op willekeurige Israëlische burgers dus slechts "contraproductief" zijn, en niet bijvoorbeeld "misdadig". Overigens ligt het doden van willekeurige Joden gewoon in de lijn van de antisemitische Hezbollah-ideologie. De Joden moeten uiteindelijk toch allemaal dood, als het aan Nasrallah ligt.

De Internationale Socialisten (IS) kozen gewoon zonder dralen de kant van Hezbollah. "Dat Hezbollah banden heeft met Syrië en Iran betekent zeker niet dat ze geen legitieme verzetsstrijd voert", aldus de IS.(3) Bewonderend schreef men over Hezbollah als "een succesvolle guerrillaorganisatie. Ze heeft brede steun onder de Libanese bevolking vanwege haar rol in het beëindigen van de bijna 20 jaar durende Israëlische bezetting van Zuid-Libanon." Ook hier geen spoor van kritiek op de politiek van de moslimfundamentalisten. Toch opereerden de IS nog wel wat behoedzamer dan hun Engelse moederpartij, de Socialist Workers Party (SWP). Die riepen enthousiast op tot "steun" en "solidariteit" met Hezbollah. In het partijblad verscheen zelfs een artikel van George Galloway waarin het parlementslid schreef: "Ik verheerlijk de nationale verzetsbeweging Hezbollah, en ik verheerlijk de leider van Hezbollah, sjeik Sayyed Hassan Nasrallah."(4)

Victorie

Na de oorlog gingen Ed Hollants en twee andere voormalige Autonoom Centrum-activisten een kijkje nemen in Libanon. Via internet deden ze dagelijks verslag (5) van uitgebreide gesprekken met onder andere Hezbollah-leiders. Die traden ze vrij kritiekloos tegemoet, en hun opvattingen werden zonder kanttekeningen door Hollants en co doorgegeven. Zo zou het goed zijn dat de onderlinge conflicten tussen de Libanese fracties door Hezbollah "getransformeerd" waren "naar een conflict met de zionisten". Problemen die andere fracties nu nog met Hezbollah hadden, zouden door de VS zijn gecreëerd. Zonder enige afstand liet men Hezbollahs hoofd voorlichting regio Bekaa aan het woord. Bij Hezbollah delen "we samen het geloof in de almachtige God. Dit geeft ons zekerheid, geduld, moed en liefde van het martelaarschap dat leidt tot de victorie", zei hij. Weliswaar bleef het drietal activisten "moeite hebben met een organisatie die zowel een religieuze als politieke grondslag heeft". Maar, zo schreef Hollants, "we zijn in onze mening versterkt dat Hezbollah een volksbeweging is en we beseffen dat iedere organisatie of partij propaganda voert, maar dat we bij Hezbollah tot nu toe een hoge graad van integerheid en eerlijkheid aantreffen." Hij vertelde ook enthousiast over Hezbollahs "revolutionair élan" en "de bijbehorende energie die dat opwekt". Hezbollah voerde volgens hem "een legitieme strijd tegen Israël", want de organisatie zou daarvoor "steekhoudende" verklaringen geven.

Hezbollah's troepenmacht
Links lijkt nogal in de greep van het oude anti-imperialistische dogma van "de vijand van mijn vijand is mijn vriend". Dat gaat uit van een uiterst simpel bi-polair wereldbeeld waarbij er altijd slechts twee partijen zijn met elk hun belangen, en waartussen links noodgedwongen moet kiezen. Meestal gaat het daarbij om tegenstellingen tussen "onderdrukte volkeren" en kleine groepen machthebbers. Verder staat Israël in deze gevallen bovenmatig vaak in het middelpunt van de aandacht. In werkelijkheid is de wereld multi-polair met vele belangentegenstellingen, zijn "volkeren" vage sociale constructies van nationalisten, en is er veel meer onrecht in de wereld dan alleen in Israël en zijn buurlanden.

Poten wegzagen

Israël moet vanzelfsprekend scherp bekritiseerd worden vanwege de recente aanvallen op Libanon, en ook om de bezetting van Palestijnse gebieden en de achterstelling van de Arabische bevolking in Israël zelf. Maar Hezbollah is geen haar beter. Als die ooit meer macht krijgen, zal het slecht aflopen met Joden, linksen, vrouwen, en homo's. Geen partij kiezen dus, en dat lijkt in de mainstream publieke opinie steeds vaker te gebeuren. Maar wanneer er niet meer gekozen wordt "tussen de duivel en Beëlzebub", dan rest helaas meestal nog slechts "afzijdigheid, of in het ergste geval een even naïef als a-politiek humanisme", constateert Groene Amsterdammer-journalist Koen Haegens terecht.(6) Maar waarom vanuit links geen solidairiteit opbouwen met anti-autoritaire bewegingen ter plekke? Bewegingen die strijden voor bijvoorbeeld vrouwen- en arbeidersrechten, en die zich verzetten tegen nationalisme en religieus fundamentalisme, en zo proberen de poten weg te zagen van de machthebbers aan beide zijden.

Tijdens de oorlog kwamen Bert Bakkenes en Nelly Soetens met een opvallende politieke verklaring, getiteld "Israël-Libanon: een ander links geluid".(7) Zelf afkomstig uit anti-imperialistische hoek, om precies te zijn de Koerdische solidariteitsbeweging, probeerden de twee zich los te maken van de automatische solidariteit met Hezbollah. Dat is "een gevaarlijk kamp, dat ons uiteindelijk allemaal naar het leven staat", stelden Bakkenes en Soetens terecht. "Israël vecht om te overleven, en voor het bestaanrecht van het thuisland van het Joodse volk. Ieder volk heeft recht op zelfbeschikking." Israël is een plek waar Joden zich veilig kunnen voelen in tijden van oplevend antisemitisme, gaven de twee aan. Jammer genoeg voelden ze zich daarbij genoodzaakt om de bloedige Israëlische aanvallen te verdedigen. "Natuurlijk is het diep treurig dat hierbij burgerslachtoffers vallen. Ieder slachtoffer is er één te veel. Maar de kritiek die Israël hierover te verwerken krijgt, onder meer uit linkse hoek, is niet terecht", schreven ze. Israël zou volgens hen namelijk steeds proberen "om burgerslachtoffers te voorkomen". Helaas bleven de twee ook gevangen in het voor het anti-imperialisme zo kenmerkende denken in "volkeren". Toch zou het geen kwaad kunnen als de Nederlandse communisten aan hun belangrijke stap een voorbeeld zouden nemen. Op enkele sneren na, is hun initiatief echter doodgezwegen.

Op 1 juli 2006 demonstreerde de NVU in Den Haag "tegen US-imperialisme en zionisme".
Bunkers

Overigens kent Hezbollah ook zo zijn sympathisanten in extreem-rechtse kringen. "Ondanks dat Hezbollah geen noemenswaardige luchtverdediging heeft, heeft zij met haar dappere strijders een mokerslag kunnen geven aan het Israëlische leger. Tanks en helikopters van het Israëlische leger werden zonder pardon vernietigd. En tijdens het 35 dagen durende conflict regende het raketten van Hezbollah op het noorden van Israël. Nog nooit heeft de Israëlische bevolking zolang in de bunkers gezeten als nu", jubelde de nazistische NVU bijvoorbeeld. Partijleider Constant Kusters ging uit zijn dak: "Hamas, Hezbollah en Jihad, vecht voor jullie volk en vaderland! Bevrijdt jullie kinderen en families uit de zionistische gevangenissen en trap de zionisten uit jullie land!" Volgens CIDI nam in Nederland tijdens de oorlog het antisemitisme sterk toe. Er waren bedreigende telefoontjes en e-mails, er werden leuzen gekalkt en er werd een synagoge beschadigd. Het ging daarbij nadrukkelijk niet om anti-Israëlische uitlatingen. "E-mails met de tekst "kankerjoden" zijn niet voor tweeërlei uitleg vatbaar", aldus CIDI-directeur Hirschfeld.(8)

Noten

Terug