De Fabel van de illegaal 95/96, najaar 2008

Auteur: Gerrit de Wit

Autonome neo-nazi’s op de linkse toer?

In Nederland is sinds een jaar of twee een opmerkelijke groep neo-nazi’s actief. Zij noemen zich “autonome nationale socialisten” en hun club heet Nationaal-Socialistische Aktie (NSA). Ze grijpen terug op het gedachtengoed van de Sturmabteilung, presenteren zich als anti-kapitalisten en kleden zich als linkse autonomen.

Anti-fascistische neo-nazi’s?

Het fenomeen autonome neo-nazi’s of autonome nationalisten is voortgekomen uit de hoek van de Duitse Freie Kameradschaften. Die opereren buitenparlementair en zijn genesteld in elke grote Duitse stad. Sinds een aantal jaar werken kopstukken van de Freie Kameradschaften echter nauw samen met “systeempartijen” als de Nationaldemokratische Partei Deutschlands (NPD). Dat leidde tot onvrede bij een deel van de achterban die vindt dat “systeempartijen” teveel concessies doen aan het parlementaire spel. Daarop ontstonden rond 2002 de autonome nationalisten. Die zijn wars van elke vorm van partijpolitiek, en grenzen zich daarvan af door de overname van militante ideeën en organisatievormen van linkse autonomen uit de jaren 80. Autonome nationalisten kleden zich als linkse autonomen en draaien op demonstraties Duitse popmuziek, punk of hiphop in plaats van rechtsrock of marsmuziek. Zo proberen ze alternatieve en rebellerende jongeren aan te spreken. De autonome neo-nazi’s laten zich ideologisch inspireren door de Sturmabteilung (SA).

Sturmabteilung

De SA was een in 1921 door Adolf Hitler opgerichte paramilitaire organisatie die partijvergaderingen van zijn NSDAP beschermde en op de vuist ging met politieke tegenstanders. De SA stond onder commando van Ernst Röhm. In 1926 werd binnen de SA de Schutzstaffel (SS) opgericht, speciaal om Hitler zelf te beschermen. De SA kantte zich tegen het “internationale kapitalisme”. Dat zou onder leiding staan van de Joden. Ook wilde de SA de economie rentevrij maken, want rente was in hun ogen “joods woekerkapitaal”. Het “nationale kapitalisme”, daarentegen, werd door de SA omarmd, zolang de bedrijven zich maar inzetten ten bate van het Duitse volk en de arbeiders.

De SA groeide uit tot een organisatie met op het hoogtepunt 4 miljoen leden, waaronder veel arbeiders, werklozen en veteranen. Het leger en het bedrijfsleven waren echter niet blij met de paramilitaire organisatie. Het leger was verontrust over de concurrentie en de grote bedrijven maakten zich zorgen over de vijandigheid van Röhm tegenover “het grootkapitaal”. Hitler had juist de steun van het leger en de grote bedrijven nodig, en begon in de SA dan ook een bedreiging te zien voor zijn machtspositie. Hij besloot hun “sociale revolutie” de kop in te drukken. In de “nacht van de lange messen” in 1934 werd de SA-top, inclusief Röhm, geëxecuteerd door de SS. Het SA-ledenbestand werd gezuiverd en de restanten verklaarden zich loyaal aan Hitler. De paramilitaire rol van de SA werd overgenomen door de SS. Nog eenmaal speelde de SA een rol van betekenis. In de Kristallnacht in 1938 waren het de SA-mannen die Joodse winkels kort en klein sloegen en hun eigenaren mishandelden en vermoordden.

Zwart blok

In Nederland was het jarenlang de oudgediende Eite Homan die het gedachtengoed van de SA in ere hield. Daartoe richtte hij in de jaren 80 de Nederlandse tak van het Aktiefront Nationale Socialisten (ANS) op, dat een revolutionair nationaal-socialisme voorstond. Het ANS kon echter geen potten breken en speelde in Nederland een marginale rol. Enkele jaren geleden kwam de huidige NSA-groep onder invloed van Homan.(1) Via hem, maar ook door deelname aan demonstraties in Duitsland, maakten de neo-nazi’s kennis met het verschijnsel “autonome nationaal-socialisten”. Dat concept sloeg aan en vandaag de dag kleden NSA-aanhangers zich identiek in zwarte legerbroeken en pilotenjassen, en dragen ze zwarte petjes, gevechtshandschoenen en zonnebrillen. Net als de linkse autonomen loopt de NSA bij demonstraties altijd in een zogenaamd zwart blok, omringd met spandoeken. Het zwarte blok is een middel om demonstranten te beschermen tegen geweld van de politie en andere tegenstanders. Ook kunnen groepjes actievoerders tijdens demonstraties vanuit de dekking van zo’n zwart blok allerlei snelle acties uitvoeren. Bij de NSA lijkt het zwarte blok echter meer een doel op zichzelf dan op een actiemiddel. Er wordt dan wel geschreeuwd en geprovoceerd, maar acties ondernemen de neo-nazi’s nauwelijks vanuit hun blok. En als aanhangers over de schreef gaan, pikt de politie ze er zo nu en dan en zonder al te veel problemen uit. De autonome neo-nazi’s gebruiken het blok veeleer om zich een aura van revolutionaire onverzettelijkheid aan te meten, en om in groepsverband nationaal-socialistische slogans te scanderen als “Ruhm und Ehre für die Deutsche Wehrmacht”, “Schutzstaffelsoldaten, Heldentäter” en “Nationaal-socialisme nu!”.

Anti-imperialistische neo-nazi’s?

Revolutionair

Om uiting te geven aan hun zogenaamde revolutionaire houding, maar natuurlijk vooral om hun haat tegen Joden te benadrukken, dragen de autonome nationaal-socialisten Palestijnse sjaals. De leuzen en symbolen op hun spandoeken zijn veelal direct gekopieerd van de autonome linkse beweging. Zo maken ze gebruik van Engelstalige slogans tegen “het systeem” en zelfs het logo van Anti-Fascistische Aktie (AFA) is met een knipoog overgenomen, met de tekst “Nationale Socialistische Aktie” erbij. Voor propagandamateriaal maken ze gebruik van schrijfstijlen uit de hiphop-scene. Zo proberen ze aansluiting te vinden bij andere jongerenculturen. Het is verder opvallend dat ze dwepen met de islam, of beter gezegd het moslimfundamentalisme. Zo roepen ze vanuit het zwarte blok leuzen als “Hamas, Jihad, Hezbollah”, omdat ze die bewegingen zien als bondgenoten die ook strijden tegen Joden, Israël en de VS. De NSA ziet het moslimfundamentalisme als “een zuivere beweging”, niet besmet door “globalisering, kapitalisme en Amerikanisme”. Niet zelden lopen de autonome nationalisten rond in shirts met afbeeldingen erop van bijvoorbeeld de Iraanse president Mahmoud Ahmedinejad en Osama Bin Laden.

In navolging van de Duitse autonome nationalisten verzet de NSA zich tegen “de globalisering”. Ze demonstreren tegen het Amerikaans imperialisme, tegen Israël en tegen de EU, maar een alomvattende kritiek op het kapitalisme ontbreekt. Het blijft beperkt tot een afwijzing van “het systeem” en het “internationale kapitalisme”. De neo-nazi’s zijn dan ook nauwelijks socialistisch te noemen. Ze haten het gelijkheidsideaal, de klassenstrijd, het anti-fascisme en het anti-nationalisme van de socialisten. Ideologisch staan voor de NSA “volk”, “ras” en “natie” centraal.

Anti-fascisme

Op recente demonstraties maakt de NSA het wel heel erg bont. Men scandeert nu zelfs de leus “Wij zijn de ware anti-fascisten!” en zeult een spandoek met de tekst “Antifascistische Aktie” mee. De autonome nationaal-socialisten zeggen zich tegen het fascisme af te zetten, omdat daarbij “het volk” in dienst van de staat zou staan, terwijl zij liever zien dat de staat in dienst van “het volk” staat. Daarbij zou de Italiaanse fascist Benito Mussolini een verrader van de arbeiders zijn geweest, en in 1934 steun hebben gegeven aan het neerslaan van een nationaal-socialistische putsch in Oostenrijk. Andere extreem-rechtsen vinden het “anti-fascistische” standpunt van de NSA te zot voor woorden en wijzen erop dat de nationaal-socialisten en fascisten in de regel altijd goed samen hebben gewerkt. Zo steunden de toenmalige fascistische staten Italië en Spanje het nazistische Derde Rijk, en omgekeerd.

De NSA spreekt zich tegenwoordig zelfs uit tegen een kraakverbod. Neo-nazi’s plakten in Den Haag posters tegen dat naderende verbod en droegen bij een demonstratie ook een spandoek mee met dezelfde boodschap. De NSA verafschuwt linkse krakers, maar ziet in kraken een mogelijkheid voor “eigen productieve volksgenoten” om huisvesting te vinden. Ook zien ze in kraken een mogelijkheid om een neo-nazistische vrijplaats te creëren van waaruit ze verdere eigen structuren kunnen opbouwen. De woningnood wordt volgens hen trouwens in de hand gewerkt door “de kapitalistische zwijnen” en door migranten die huizen in zouden pikken.

Eite Homan

Lifestyle

Veel extreem-rechtsen hebben kritiek op de NSA. Ze hekelen de overname van linkse symbolen, tactieken en ideeën, en verafschuwen het gedweep met het moslimfundamentalisme. Een van de scherpste criticasters is de groepering Nationaal-socialisten der Nederlanden (NSN), de opvolger van Aktiefront Nederland. De NSN kiest onvoorwaardelijk de kant van Hitler en de SS, en moet dan ook weinig hebben van “de verrader” Röhm en zijn SA. NSN-aanhangers noemen zichzelf “nationaal-socialisten”, in tegenstelling tot NSA-aanhangers die zichzelf als “nationale socialisten” omschrijven. Bij de eerste ligt het primaat bij de nationalistische strijd, bij de tweede bij de “socialistische” strijd. Ondanks de kritieken is de NSA inmiddels uitgegroeid tot een van de grootste neo-nazistische bewegingen in Nederland. De aantrekkingskracht ligt vooral in het rebelse en subculturele karakter. In die lifestyle herkennen veel jonge extreem-rechtsen zich kennelijk. Op eigen demonstraties weten de autonome rechtsen ettelijke tientallen jonge aanhangers te trekken, aangevuld met leden van de Nederlandse Volks Unie (NVU) en Blood & Honour. Omgekeerd neemt de NSA ook deel aan bijvoorbeeld NVU-demonstraties. Daar leveren ze ondertussen de meerderheid van de deelnemers, waardoor het geheel vaak meer weg heeft van een NSA-demonstratie. Om de autonome neo-nazi’s niet van zich te vervreemden, ziet NVU-voorzitter Constant Kusters zich gedwongen om tijdens demonstraties een bizarre mix van moslimhaat en moslimliefde te propageren. Met moslimhaat bedient hij zijn eigen klassieke achterban, en met moslimliefde bedient hij de NSA-ers.

Duitsland

Ook de Duitse extreem-rechtse partij NPD zit in zijn maag met de autonome nationalisten. Op NPD-demonstraties, die wel tot duizenden neo-nazi’s kunnen trekken, komen tegenwoordig honderden autonome nationalisten af die met geweld tegenstanders te lijf gaan. Sommige NPD-ers vinden dat maar niets, omdat de revolutionaire en militante uitstraling van de autonomen er niet aan bijdraagt dat de partij aansluiting vindt bij brede lagen van de bevolking. Aan de andere kant vormen autonome nationalisten een substantieel deel van de demonstranten, en die wil de partij niet missen. Die spagaat leidde al tot de nodige ruzies, waarbij de NPD zelfs kledingvoorschriften bekendmaakte. De autonome nationalisten kraakten daarop een website van een NPD-afdeling en lieten daar de leus “Wij laten ons niet verbieden” achter. De Freie Kameradschaften steunen de autonomen, maar verafschuwen wel het gebruik van Engelstalige slogans, en symbolen uit de linkse beweging. De ruzies zijn momenteel weer enigszins geluwd, maar een breuk binnen de NPD of de Freie Kameradschaften ligt op de loer.

Verder is het opmerkelijk dat binnen de autonoom nationalistische beweging in Duitsland ook een aantal vrouwengroepen actief is. Die pleiten voor een “nationalistisch feminisme”. Ze gebruiken linkse begrippen als anti-seksisme en patriarchaat, maar hun analyse heeft weinig van doen met het echte feminisme en hangt aan elkaar van racistische argumenten. Zo gaat het bij de extreem-rechtse vrouwengroepen alleen om de bevrijding van de witte Duitse vrouwen. De achterstandspositie van migrantenvrouwen krijgt alleen aandacht als het hun racistische agenda dient. Ook menen de “nationalistische feministen” dat alleen Germanen geschikt zijn voor gelijkberechting tussen man en vrouw, en dat “andere volkeren” daar te achterlijk voor zijn. Daarbij aangetekend dat Germaanse mannen en vrouwen volgens hen wel gelijk, maar niet gelijkwaardig zijn. Verder wordt homoseksualiteit als een gevaar gezien voor het voortbestaan van “het Duitse volk”. De invloed van de extreem-rechtse vrouwengroepen is nog marginaal, maar toch zijn er in de autonome nationalistische bewegingen in Duitsland en Nederland steeds meer vrouwen zelfstandig actief.

Linkse activisten in Duitsland en Nederland moeten zich niet zenuwachtig laten maken door het fenomeen van de autonome nationalisten. Ondanks de overname van linkse symbolen en tactieken verandert er immers inhoudelijk weinig bij de neo-nazi’s. Het is wel zaak om door hun linkse façade heen te blijven prikken en naar het publiek en de pers duidelijk te maken dat het een beweging van bekrompen neo-nazi’s is die Hitler en vooral Röhm hoog in het vaandel hebben staan.

Noot

• 1. “Jeugdstorm Nederland”, Kafka. Op Kafka-website.

Terug