Gebladerte-reeks 33, maart 2010
Auteur: WSOJU
Dan (misschien) nog liever een kabinet-Wilders
Wat is er erger dan een regering met de PVV? Misschien wel een regering zonder de PVV! In een interview met Elsevier bevestigde Wilders dat ook een minderheidsregering van CDA en VVD op de steun van zijn fractie zou kunnen rekenen. "Maar gedoogsteun is mogelijk op voorwaarde dat het minderheidskabinet ook echt naar ons luistert."
Met een dergelijk minderheidskabinet zouden CDA en VVD dus een regering kunnen vormen zonder PVV-deelname. Maar de PVV zal in dat geval als fractie in de Kamer wel een onmisbare rol vervullen in het goed- en afkeuren en vooral het wijzigen van wetsvoorstellen die het kabinet indient. Waarom zou dat zo voordelig zijn voor de PVV? En vooral: waarom zo nadelig voor de rest van de Nederlandse bevolking?
Het grote succes van de PVV is op dit moment met name gebaseerd op de wijze waarop de partij slecht beargumenteerde en vooral onophoudelijke kritiek levert op zo’n beetje alles dat de huidige en voorgaande regeringen tot nu toe gedaan of gezegd hebben. Daarbij staat centraal dat de partij zichzelf er voor hoedt, om compromissen te sluiten met andere Kamerfracties.
Als de PVV daadwerkelijk zou moeten gaan regeren, dan betekent dat met name dat ze deze tactiek niet langer vol zullen kunnen houden: regeren betekent immers altijd dat je compromissen moet aangaan met coalitiegenoten, oeverloos moet onderhandelen en moet zorgen dat je standpunten genuanceerd aan de man gebracht worden. Veel tegenstanders van de PVV verwachten dan ook dat bij regeringsdeelname van de partij het doek snel genoeg voor Wilders zal gaan vallen: zijn hele bestaansrecht als rechtsbuiten in de Kamer is immers gebaseerd op zijn kenmerkende non-conformistische houding. Wilders is misschien gek, maar hij is beslist niet dom. Als hij het zo zou kunnen uitkienen dat de PVV een onmisbare factor wordt voor het functioneren van een minderheidskabinet, dan zal hij die kans zeker niet laten liggen. In dat geval kan hij aan de ene kant een grote politieke invloed uitoefenen op het regeringsbeleid, zonder dat hij zijn tactieken en opstelling hoeft te wijzigen. Aan de andere kant kan de PVV zo blijven pretenderen zelf onfeilbaar te zijn, aangezien de partij immers zelf niet verantwoordelijk te houden is voor de uitvoering van dit beleid. De politieke programma’s van de PVV zijn sowieso niet gericht op het leveren van enige positieve bijdrage, maar zijn met name overal ‘tegen’. Maar in dit scenario hoeft Wilders zich niet het hoofd te breken over de vraag hoe zijn op angst en haat gebaseerde partijlijn in acceptabel regeringsbeleid te vertalen is.
Dat wil niet zeggen dat de PVV als essentiële steun voor een minderheidskabinet minder schadelijk zou kunnen zijn voor het leefklimaat in Nederland. Sterker: juist doordat de partij zelf geen compromissen hoeft te sluiten, kan zij voluit blijven schreeuwen om een keihard, repressief regeringsbeleid. Het minderheidskabinet in kwestie zou echter dusdanig van PVV-steun afhankelijk zijn dat het aan de harde eisen van de partij tegemoet zal moeten komen. Iets soortgelijks deed zich al eerder voor, tijdens de behandeling van het wetsvoorstel dat uiteindelijk onder andere het kraken moet verbieden. De indieners van het initiatiefwetsvoorstel (CDA, VVD en ChristenUnie) waren afhankelijk van de PVV om het voorstel met een meerderheid door de Tweede Kamer heen te krijgen. De PVV vond alleen de voorgestelde maximumstraf voor overtreders van de wet te laag en eiste dat die stevig verhoogd werd. Uiteindelijk werd hij van 4 maanden naar een jaar verhoogd. Bij iedere wetgeving of beleid over de repressie van minderheden of politieke bewegingen, het uitsluiten en opsluiten van immigranten, het vervangen van groen voor asfalt of het schrappen van subsidie aan maatschappelijke organisaties (allemaal voorbeelden van repressie waaraan CDA en VVD zich hoe dan ook verder schuldig zullen maken), zal de PVV er nog een paar flinke scheppen bovenop kunnen doen. Ook in Denemarken vinden we een praktisch voorbeeld van hoe samenwerking tussen een minderheidskabinet en een extreem-rechtse, xenofobe partij kan verlopen. Daar heeft de omstreden Deense Volkspartij via steun aan een minderheidscoalitie van liberalen en conservatieven een flinke verharding van het migratiebeleid kunnen bewerkstelligen. Wat Wilders betreft is "dit Deense model ook in Nederland mogelijk".
Voor regeringsdeelname zal de PVV vooral aangewezen zijn op de CDA en VVD. Veel mensen hopen of verwachten dat met name het CDA niet tot samenwerking met Wilders en de zijnen te verleiden zal zijn. Maar ook wanneer dat zo zou blijken te zijn, dan hoeft dat niet te betekenen dat de PVV na de verkiezingen 4 jaar betrekkelijk machteloos oppositie zal hoeven voeren. Zeker als de partij bij de volgende verkiezingen een flinke winst weet te boeken, is de kans groot dat men bij het vormen van een kabinet - ook wanneer de PVV hier geen deel aan neemt - niet om Wilders’ partij heen kan. De PVV zal dus met een grote fractie in de Tweede Kamer hoe dan ook een niet geringe invloed op het regeringsbeleid kunnen uitoefenen.
De veelgehoorde redenatie dat de PVV uiteindelijk door haar eigen onverzoenbare, compromisloze en onhandelbare opstelling van het politieke toneel zal verdwijnen, gaat zeker niet per sé op. Sterker nog: misschien is een regering zónder de PVV wel nóg schadelijker dan een kabinet-Wilders! Het is en blijft van belang dat de PVV zo min mogelijk politieke macht opbouwt. Met vertrouwen in het idee dat de PVV vroeg of laat wel aan zichzelf ten onder zal gaan, komen we er niet. We zullen ons moeten organiseren om iedere schade die de PVV aan de samenleving kan berokkenen - ook in het parlement - zo veel als we kunnen te beperken.