Geen boodschap aan gefok van burgemeester bij strijdbare 1 mei-viering

Vanmiddag hebben ongeveer vijfenzestig mensen samen de Dag van de Arbeid gevierd bij het Leidse dwangarbeidcentrum DZB. Dit keer met ballen gooien, bellen blazen, samen zingen en leuzen roepen, een kwis en een toneelstuk. Aan de door de burgemeester opgelegde voorschriften hield niemand zich. Het was weer een zeer geslaagde manifestatie met een strijdbare sfeer.

De afgelopen weken zijn we bijna dagelijks op bezoek geweest bij het centrum om de dwangarbeiders te wijzen op de komende viering. Dat wierp vandaag zijn vruchten af, want een flink aantal kwam een kijkje nemen. Zoals ieder jaar plannen we de manifestatie precies in de pauze van de dwangarbeiders, van 11:30 tot 12:30 uur. Ons doel is immers om te laten zien dat we naast hen staan, dat we allemaal solidair moeten zijn. We zijn allemaal arbeiders en iedereen kan in de dwangarbeid belanden tegenwoordig. Helaas durfde niet iedereen bij ons te komen staan. Mensen die eerder aangaven mee te zullen doen, bleven nu toch voorzichtigheidshalve op een afstandje. Ze hebben geen zin in problemen met de bewakers op de werkvloer. Bij een eerdere 1 mei-viering pakten bewakers bij de ingang de flyers af die dwangarbeiders hadden gekregen, om hen daarop ook nog even intimiderend toe te spreken.

Zonweringen sluiten

Bij aanvang van de manifestatie keken er veel dwangarbeiders en WSW-ers uit de ramen van het centrum, maar al snel werden alle zonweringen hermetisch gesloten. Vanaf het parkeerdak van het centrum werd de manifestatie uitgebreid beloerd door DZB-medewerkers, waaronder de beruchte bewaker op de werkvloer Emiel Gommans. Enkele solidaire consulenten kwamen wel gewoon naar buiten en erbij staan. Die zijn ook niet enthousiast over dwangarbeid en gaven complimenten voor het protest. De repressieve maatregelen die de burgemeester weer afgekondigd had,  vonden ze ook onbegrijpelijk en overdreven.

Bij deze derde 1 mei-viering (of beter: vierde, want vorig jaar hebben we het op 2 mei nog eens dunnetjes overgedaan) waren er voor het eerst ook solidaire SP-raadsleden aanwezig, Ries van Walraven en Natalie Wanga. Een van hen heeft zelf een tijdje moeten dwangarbeiden, dus zij weet prima wat het betekent om gedwongen te worden om te werken onder het minimumloon, zonder arbeidsrechten en onder het repressieve regime van Sociale Zaken. Geweldig was ook de aanwezigheid van een flinke groep activisten van Gezi Solidariteit Nederland. Uiteindelijk waren we met ruim twee keer zoveel deelnemers als vorige keren.

Vrouwenstrijd

Er werd weer enthousiast ballen gegooid tegen de tronies van beleidsmakers en uitvoerders van de dwangarbeid. Ook waren veel deelnemers wel warm te maken voor het “Bellen blazen tegen de bazen”, tegen de bazen die dwangarbeiders inzetten. Samen werden leuzen geroepen en het “Droombanen zijn bedrog”-lied gezongen. Ook was er een kwis met vragen rond dwangarbeid. Die kun je hieronder integraal nalezen. Maar het hoogtepunt was toch wel het toneelstuk van de Street Amazons, die verbonden zijn aan het netwerk Gezi Solidariteit Nederland. Prachtig beeldden de vrouwen uit, met lange gekleurde doeken, hoe er van alle kanten aan arbeidersvrouwen getrokken wordt. Vrouwen werken op het land of in de fabriek, moeten het huishouden doen, de kinderen verzorgen en hun mannen verwennen. Aan het einde pikten ze het allemaal niet meer en stonden ze op, wat een prachtig strijdbaar plaatje opleverde.

Flyeren

Net als op onze vorige manifestatie bij het centrum, op 27 november, lieten we ons ook deze keer weinig gelegen liggen aan het gefok vooraf door PvdA-burgemeester Henri Lenferink. Hij liet gisteren aan de rand van het plein voor het centrum gele lijnen aanbrengen, een minivakje van ongeveer 1,5 bij 15 meter waarbinnen voortaan alle protesten ter plekke dienden plaats te vinden. Nadrukkelijk verbood hij bij alle “toekomstige betogingen” om ook buiten dat minivak te flyeren. Vandaag heeft niemand zich gehouden aan zijn absurde voorschriften. Ze zijn niet eens ter sprake gekomen. Er werd overal volop geflyerd. Op het verboden plein werden vlaggetjes opgehangen en leuzen gekrijt. Een deel van de activiteiten vond ook plaats op het naastgelegen parkeerterrein, dat eerder eveneens door hem was verklaard tot voor Doorbrakers verboden gebied, omdat het “eigen terrein” van de DZB zou zijn. De twee aanwezige agenten werden er niet warm of koud van. Het is maar de vraag hoeveel mensen die gele lijnen überhaupt hebben waargenomen.

We hebben tijdens de manifestatie ook een aantal gesprekjes gevoerd met dwangarbeiders en voorbijgangers die het idee “iets terugdoen” ergens wel konden begrijpen. Daarom hadden ze niet veel sympathie voor de manifestatie, zeiden ze. Toen gedurende het gesprek enige keren werd tegengeworpen dat er dus kennelijk wel werk is, want dat verrichten ze immers elke dag, maar dat de gemeente en de bazen er niet meer het minimumloon voor willen betalen, sloegen sommigen langzaam en voorzichtig wat om. De kunst is om het gangbare denken over dwangarbeid in termen van uitkering/terugdoen te vervangen door een reëler denken in termen van werken/minimumloon. Denken in termen van “dankbaar dat ik tenminste nog iets krijg” proberen bij mensen vervangen door “we gaan samen onze rechten opeisen” gaat makkelijker als ze in hun ooghoeken enkele tientallen mensen zien staan die er ook zo over denken…

Toegift

Na afloop van de manifestatie zijn vier activisten nog even langs geweest op een Dag van de Arbeid-viering van de Leidse PvdA. Burgemeester Lenferink, ook PvdA-lid, was daar aanwezig om jubilarissen met veertig of vijftig jaar trouw partijlidmaatschap een speldje op te prikken. We wilden de plechtigheid voor de oude socialisten niet verstieren, en dus hebben we geen prikactie uitgevoerd tegen de burgemeester. Wel hebben we er flyers verspreid die we vanochtend van Lenferink eigenlijk niet hadden mogen uitdelen. Enkelen van de pakweg dertig aanwezigen hadden al gehoord van het optreden van hun beruchte partijgenoot en waren duidelijk not amused. Ze maakten opmerkingen als: “O, mag het hier wel van hem, flyeren?” Met name de oudere partijleden zien natuurlijk met lede ogen aan hoe verworvenheden waar zijzelf nog voor gevochten hebben, zoals het minimumloon en allerlei arbeidsrechten, nu door lieden als Lenferink verkwanseld worden.

Eric Krebbers

---

Dwangarbeid-kwis
(De antwoorden vind je onderaan)

1. Hoe groot is het inkomensverschil tussen een werknemer met een arbeidscontract en een dwangarbeider bij DZB die precies hetzelfde werk doet?

A. Ongeveer 370 euro
B. Bijna 425 euro
C. Rond de 560 euro
D. Rond 650 euro

2. Wie steekt het verschil, dus de winst, in zijn zak?

A. De dwangarbeider
B. De belastingbetaler
C. De bedrijven
D. De gemeente

3. Dwangarbeid gaat uit van dwang. Waarom staan bijstandsgerechtigden onder grote druk om gratis te werken, zonder loon en zonder contract?

A. Omdat je anders geen eten kunt kopen
B. Omdat je anders geen kleding kunt kopen
C. Omdat je anders je huur niet kunt betalen
D. Allemaal juist

4. Hoeveel weken of maanden kan jouw ambtenaar je korten op je uitkering?

A. Drie maanden
B. Twee weken
C. Anderhalve maand
D. Twee maanden

5. Wat voor soort productiewerk moeten dwangarbeiders in het dwangarbeidcentrum DZB doen?

A. Latex afwashandschoenen verpakken
B. Stickers plakken op schoonmaakmiddelen, shampoo en tandpasta
C. Schuursponsjes in dozen doen
D. Allemaal juist

6. Welke ambtenaar van de DZB is in zijn nek gespuugd door een dwangarbeider?

A. Directeur Bas van Drooge
B. Werkmeester Emiel Gommans
C. Reïntegratieconsulent Angelique van Delft
D. Onderdirecteur Rob van Rijn

7. Volgens de eigen regels van de gemeente Leiden moet een bijstandsgerechtigde maximaal zes weken dwangarbeid doen in de DZB. Hoeveel weken, maanden of jaren is deze termijn in concrete gevallen van dwangarbeiders maximaal overschreden, voorzover bekend?

A. Twee weken
B. Anderhalve maand
C. Twee jaar
D. Een kwart eeuw

8. Welke overwinning in de strijd tegen de gemeente Leiden wist een dwangarbeider te boeken die meer dan zes weken dwangarbeid had gedaan?

A. Hij hoefde voortaan minder uur per week dwangarbeid te doen.
B. Nadat hij één maand voor 100 procent was gekort op zijn uitkering, kreeg hij het met een rechtszaak voor elkaar dat die korting ongedaan werd gemaakt.
C. Hij kreeg een andere reïntegratie-ambtenaar toegewezen, die in tegenstelling tot zijn eerdere ambtenaar wel een taalcursus en een opleiding voor hem regelde.
D. Zijn bijstandsuitkering werd verhoogd.

Antwoorden: 1c, 2c&d, 3d, 4a, 5d, 6b, 7c, 8b&c.