Groot-Brittannië: dwangarbeid stap voor stap onwerkbaar maken
Al eerder berichtte Doorbraak over de actiegroep Boycott Workfare die zich in Groot-Brittannië bezighoudt met de strijd tegen dwangarbeid. Doorbraak heeft de groep uitgenodigd om op vrijdag 16 en zaterdag 17 mei in respectievelijk Amsterdam en Leiden te komen spreken en zo ervaringen en ideeën uit te wisselen. Tot nu toe heeft Boycott Workfare diverse successen geboekt, successen die een collectief handelingsperspectief bieden in de strijd tegen verplicht onbetaald werken en tegen andere aanvallen op de onderklasse.
De campagne van de actiegroep is onder meer gericht op het verzamelen van informatie over workfare, het Britse stelsel van dwangarbeid. Met name bedrijven die profiteren van dwangarbeid en zo gratis arbeiders in de schoot krijgen geworpen, worden op de kaart gezet en aangeklaagd. Boycott Workfare verspreidt de informatie die uit onderzoek naar boven komt en organiseert acties tegen bedrijven die uitkeringsgerechtigden inzetten, met als doel om de profiteurs van dwangarbeid onder druk te zetten. Zo protesteerden activisten tegen de Body Shop-keten, die ook gebruik maakte van dwangarbeiders. Al vrij snel krabbelde het bedrijf terug, mede omdat men een mens- en milieuvriendelijk imago wil hooghouden. Men kondigde aan niet meer deel te nemen aan het workfare-programma.
| Uitkeringen en dwangarbeid in Groot-Brittannië
Net als in Nederland, bestaan er in Groot-Brittannië verschillende uitkeringen voor werklozen. Ook zijn er allerlei dwangarbeidtrajecten waar uitkeringsgerechtigden mee te maken kunnen krijgen. Hieronder een kort overzicht. Jobseeker’s Allowance Wie in Groot-Brittannië 18 jaar of ouder, werkloos en niet arbeidsongeschikt is, heeft recht op een Jobseeker’s Allowance (JSA). Dat is een uitkering voor werklozen die alleen wordt toegekend als de werkloze “actief op zoek is naar werk”. De JSA wordt verstrekt door het Department for Work and Pensions (DWP). Om in aanmerking te komen voor een JSA, moet de werkloze eerst aangeven dat zij of hij werkzoekend is door een Jobseeker’s Agreement aan te gaan en deel te nemen aan een New Jobseeker Interview. Ook moet de uitkeringsgerechtigde zich elke twee weken melden bij een zogenaamd Jobcenter. In het Jobseeker’s Agreement wordt onder meer vastgelegd hoeveel sollicitaties men moet doen, wat men gaat ondernemen om werk te krijgen, hoeveel reistijd voor een baan acceptabel is, enzovoorts. Als het DWP meent dat de uitkeringsgerechtigde zich niet voldoende inspant om werk te krijgen, dan kan de JSA worden opgeschort. Workfare Het Britse systeem van dwangarbeid wordt Workfare genoemd. Uitkeringsgerechtigden worden binnen Workfare-programma’s gedwongen om onbetaald werk te verrichten. Weigeren ze dat, dan kan hun uitkering worden stopgezet. Sommige programma’s hebben een landelijk karakter, anderen zijn enkel bestemd voor een bepaalde stad of regio, bijvoorbeeld Steps to Work in Noord-Ierland en de Derbyshire Trailblazer Mandatory Youth Activity Programme in het graafschap Derbyshire. De bekendste landelijke programma’s zijn het Work Programme, de Mandatory Work Activity (MWA) en het Community Action Programme (CAP). Het DWP heeft contracten met externe bedrijven, vergelijkbaar met reïntegratiebureaus hier, die vervolgens de uitkeringsgerechtigden bij een bedrijf plaatsen waar ze dwangarbeid moeten gaan verrichten. Work Programme Dit programma is gericht op uitkeringsgerechtigden die minstens drie maanden werkloos zijn en geen opleiding, training of ander reïntegratietraject volgen. Er is geen vaste duur voor het programma, maar Boycott Workfare geeft aan dat sommige werklozen in het kader van dit programma een half jaar dwangarbeid moeten doen. Mandatory Work Activity Het Mandatory Work Activity-programma is gestart in mei 2011. Dat programma houdt in dat werklozen kunnen worden verplicht om ergens vier weken onbetaald te gaan werken, tot dertig uur per week. Men kan op elk moment en ook herhaaldelijk worden gedwongen om te werken. De Britse overheid presenteert dit programma als “werk voor de gemeenschap” (“community work”), maar in de praktijk worden mensen ook bij bedrijven met een winstoogmerk aan het werk gezet. Weigeren werklozen om eraan mee te doen, dan kan dat leiden tot een opschorting van de uitkering voor drie maanden. Als men voor de derde keer weigert, dan kan deze opschorting maar liefst drie jaar duren. Community Action Programme Het Community Action Programme was een dwangarbeidtraject waar mensen die langer dan drie jaar werkloos zijn, aan het werk worden gezet nadat ze uit het Work Programme-traject zijn gekomen. Ze moesten dan minstens zes maanden onbetaald werken. Deden ze dat niet, dan werd hun uitkering stopgezet. Het programma is in juni 2011 begonnen in de vorm van pilotprojecten, met het idee om het later landelijk in te voeren. Maar het hele programma is in juni 2013 geschrapt, zonder daar veel ruchtbaarheid aan te geven. Volgens Boycott Workfare is het programma opgeheven omdat er te weinig bedrijven waren te vinden die zich eraan wilden verbinden, mede door de druk van activisten. André Robben |
Ook andere organisaties met een verondersteld goed doel en bekende winkelketens voelen de hete adem van Boycott Workfare in de nek en hebben besloten om af te zien van dwangarbeid. Activisten probeerden via de geldende openbaarheidswetten, vergelijkbaar met de Wet Openbaarheid van Bestuur in Nederland, na te gaan welke bedrijven gebruik maken van dwangarbeid. De overheid gaf deze informatie niet prijs, vanwege het argument dat de Boycott Workfare-campagne het stelsel van dwangarbeid kon laten “instorten”. Dat toont aan hoeveel invloed de actiegroep inmiddels heeft verworven.
Luxueus diner
Het middel van “naming and shaming” is een machtig wapen van de activisten tegen dwangarbeid. Vaak zijn de voor het beleid verantwoordelijke ambtenaren diep weggestopt in ministeries. De gemiddelde uitkeringsgerechtigde komt deze tegenstanders dan ook zelden tegen. Maar de bedrijven die zich inlaten met dwangarbeid, zijn meestal wel goed zichtbaar te maken, zeker winkelketens met een locatie in het centrum van de stad. Druk op dit soort bedrijven betekent meteen ook druk op het systeem als geheel.
Maar ook de ambtenaren, beleidsbepalers en hoge piefjes in het bedrijfsleven blijven niet gevrijwaard van acties van onderop. Zo verstoorden activisten bijeenkomsten van de pro-dwangarbeid denktank Policy Exchange zodanig dat deze zich genoodzaakt zag om te melden dat hun evenementen waren “geruineerd”. En toen gedelegeerden van de “Welfare to Work”-conventie in juli 2013 in het Hilton Hotel in Manchester een luxueus diner kregen voorgeschoteld, werden ze geconfronteerd met woedende activisten.
Van onderop
Sinds het begin van Boycott Workfare zijn de overheidskosten voor een Mandatory Work Activity-plaatsing verdubbeld. Het wordt dus duurder voor de overheid om dwangarbeid als systeem aan te houden. In juni 2011 kondigde de overheid aan dat men uitkeringsgerechtigden die langer dan drie jaar werkloos waren, zou gaan dwingen om te werken binnen een zogenaamd Community Action Programme. Nadat echter veel goed doel-organisaties zich door de publieke druk van de campagne uit het programma terugtrokken, besloot de overheid om het te schrappen. Boycott Workfare bleek dus flink effectief. Maar zeker niet alle goed doel-clubs zijn gestopt met dwangarbeid. De organisaties die toch gebruik blijven maken van dwangarbeiders, krijgen regelmatig te maken met activisten op de stoep.
Boycott Workfare vertrouwt niet op politici, hun denktanks en de dwangarbeidsindustrie om de situatie veranderd te krijgen. Het zijn de uitkeringsgerechtigden zelf die samen met medestanders strijden om dwangarbeid onwerkbaar te maken. Door druk uit te oefenen op bedrijven, via publicaties, sociale media, telefoon, fysieke blokkades en andere acties voor de deur, kan men bereiken dat het systeem van dwangarbeid steeds meer in elkaar stort. Deze inspirerende acties geven handelingsperspectieven aan voor collectieve strijd van onderop tegen rechtse aanvallen op de positie van de onderklasse. Het is aan ons om die mogelijkheden te grijpen en samen te vechten tegen dwangarbeid en voor solidariteit en bestaanszekerheid!
André Robben
“En toen gedelegeerden van de Welfare to Work”-conventie in juli 2013 in het Hilton Hotel in Manchester een luxueus diner kregen voorgeschoteld, werden ze geconfronteerd met woedende activisten.”
Met boterzuur kun je leuke dingen doen. Onschadelijk voor de mens, maar absoluut sfeerbedervend voor de feestjes van de nieuwe adel en geestelijkheid.
waar gaat dit plaatsvinden. er zijn mensen die ook willen komen. mogen we dat weten?
Hoi TVG,
Leuk dat je ook wil komen! Vrijdagavond de 16e komen ze naar Amsterdam, zaterdagavond de 17e in Leiden. De aankondigingen met alle info verschijnen binnenkort op onze website.
Ik denk inderdaad dat we veel kunnen leren van de Britten!
Respect voor de engelsen!
Die weten zich tenminste te groeperen en weten hoe actie te voeren!
Chapaeu!