Grote opkomst van vluchtelingen bij “Geen kind aan de kant”-demonstratie in Katwijk
Gisteren hebben in Katwijk zo’n honderdvijftig mensen, onder wie zeker honderd vluchtelingen uit de plaatselijke gezinslocatie, gedemonstreerd voor verblijfsrecht voor vluchtelinggezinnen. De inspirerende actie maakte deel uit van een demotour langs zes gezinslocaties door het hele land, die is georganiseerd door “Geen kind aan de kant” en die het komende weekend wordt vervolgd. Opvallend was de deelname van tientallen vluchtelingkinderen aan de demonstratie, van wie er elf een heuse persconferentie hielden en treffend verwoordden hoeveel onrecht ze meemaken in de gezinslocaties. Het afgelopen weekend vonden er ook “Geen kind aan de kant”-demonstraties plaats in Gilze en Rijen en Den Helder.
De massale opkomst van vluchtelingen uit de Katwijkse gezinslocatie zorgde voor een levendige atmosfeer. Vanwege de zondagsrust had de Katwijkse burgemeester geëist dat de demonstratie, die vanaf 9:30 uur van start ging, “een ingetogen karakter” moest krijgen. Zo mochten er geen leuzen worden geroepen. Gelukkig leed de actie daar niet onder. Integendeel, vluchtelingen en sympathisanten maakten kennis met elkaar, wisselden ervaringen uit, droegen spandoeken mee, en wisselden contactgegevens uit. In de gezinslocaties met hun strenge regimes zitten de vluchtelingen flink geïsoleerd van de rest van de samenleving. Maar gisteren werd dat door de overheid opgelegde isolement krachtig doorbroken met een strijdbare actie van onderop. Jong en oud, zwart en wit, vrouw en man, vluchteling en sympathisant, iedereen hoorde erbij, iedereen deed ertoe. Een prachtig gezicht, waardoor we heel even een glimp konden opvangen van de mogelijkheid van een andere samenleving, met gelijkwaardigheid en zeggenschap voor alle vluchtelingen en migranten.
Tijdens de persconferentie vertelden de vluchtelingkinderen hartverscheurende verhalen over hoe ze hadden moeten aanschouwen dat leeftijdsgenoten met hun familie door de politie waren opgehaald en afgevoerd naar de gevangenis om te worden gedeporteerd. En over het keer op keer worden overgeplaatst naar een nieuwe opvanglocatie in andere delen van het land, waardoor ze de bestaande contacten met leeftijdsgenoten verliezen, in een onbekende omgeving terechtkomen en weer van voren af aan moeten beginnen met het opbouwen van contacten. Ook komt het voor dat ze midden in het schooljaar worden overgeplaatst, waardoor ze achterstand op school oplopen en geen eindexamen mogen doen. De kinderen die het woord namen, droomden ervan om te kunnen gaan studeren en een bijdrage aan de samenleving te kunnen gaan leveren, maar beseften tegelijk dat het heel moeilijk zou zijn om dat te verwezenlijken. Ze vroegen zich af hoe ze zich ooit zouden kunnen redden in hun “land van herkomst”, omdat ze al de helft van hun leven in Nederland leven en soms hier zelfs zijn geboren.
Tijdens de demonstratie hield ook Doorbraak-activiste Mariët van Bommel een ter plekke ietwat ingekorte toespraak. Hieronder de oorspronkelijke, uitgebreide versie daarvan.
Harry Westerink
Toespraak van Mariët van Bommel
Doorbraak is een linkse basisorganisatie. We zijn actief tegen migratiebeheersing en racisme, en tegen de bezuinigingen die vooral het armere deel van van de samenleving treffen. In Leiden hebben we onder andere een spreekuur voor mensen zonder verblijfsrecht, De Fabel van de illegaal. We helpen als mensen naar de dokter moeten, of bij vragen over verblijfsprocedures. De Fabel van de illegaal bestaat al meer dan twintig jaar als anti-racistische organisatie. We hebben talloze demonstraties en bijeenkomsten georganiseerd, campagnes gedraaid, artikelen geschreven, individuele ervaringsverhalen opgetekend, en zelforganisaties van vluchtelingen en migranten gesteund. Samen met andere linkse activisten hebben we bijna tien jaar geleden de landelijke organisatie Doorbraak opgericht. Ons Leidse spreekuur heet nog steeds De Fabel van de illegaal.
Want “illegalen” bestaan niet. Mensen worden niet illegaal geboren, maar illegaal gemaakt, door natiestaten, door hun wet- en regelgeving. Wij zeggen: geen mens is illegaal! Mensen hebben het recht op zeggenschap over hun eigen leven. Mensen vluchten, vanwege oorlog, ander geweld of armoede, en komen naar Europa voor veiligheid, bescherming en een beter leven. En ze hebben het recht daartoe.
Migratie is een sociale beweging en van alle tijden. Staten proberen hier voortdurend grip op te krijgen. Ze verdelen de vluchtelingen en migranten in gewensten en ongewensten. Rijke expats wordt het makkelijker gemaakt om te komen, arme vluchtelingen en migranten probeert men zoveel mogelijk tegen te houden. Tegenhouden door camera’s en militairen aan de buitengrenzen. Tegenhouden met “opvang in eigen regio”, wat in de praktijk betekent dat duizenden mensen in kampen onder mensonterende omstandigheden worden gestald, jarenlang. Westerse landen spelen ondertussen handjeklap met totalitaire regimes, over de hoofden van vluchtelingen. Het is bijvoorbeeld schandalig dat Europa nu vluchtelingen terugstuurt naar Turkije. Het is een koehandel, maar dan in mensen. Onze regering kijkt weg van de mensenrechtenschendingen van Erdogan tegen de Koerden, alevieten en linkse groepen. Onze regering kijkt weg van de vluchtelingkinderen die in Turkije kinderarbeid moeten verrichten, omdat hun ouders niet voldoende kunnen verdienen om van te leven.
Onze regering kijkt ook weg van de vluchtelingkinderen hier in Nederland. Vluchtelingkinderen die in gezinslocaties worden gedumpt, en waar hun ouders onder voortdurende druk worden gezet om terug te keren naar landen vol armoede en geweld. Vluchtelingkinderen die iedere ochtend bang zijn dat zij aan de beurt zijn om te worden opgepakt en in een gevangenis worden gezet, wachtend op uitzetting. Kinderen mogen niet worden opgesloten. Maar er is een gevangenis speciaal voor kinderen gebouwd, in de bossen bij Soesterberg. Het volgende weekend zal de tweede demotour daar afsluiten, op zondag 29 mei.
Maar er is ook een andere kant van dit verhaal. Er is voortdurende strijd tegen dit beleid van migratiebeheersing. Strijd is er tegen de uitsluiting van illegaal gemaakte vluchtelingen en migranten. Er is strijd tegen de oorlogen die de Nederlandse staat en zijn bondgenoten voeren. Er is strijd tegen bedrijven die de landen van herkomst van vluchtelingen aan het leegroven en plunderen zijn, strijd tegen bedrijven die zoeken naar landen waar ze de laagste lonen kunnen betalen, de grootste uitbuiting kunnen organiseren. Er is strijd tegen racisme, waarbij bruine en zwarte mensen wit superioriteitsdenken te lijf gaan, en wijzen op de racistische structuren die in onze maatschappij zitten verweven. Al deze strijden vinden overal ter wereld plaats, op allerlei manieren. En hoe zwakker we de onderdrukkers en machthebbers kunnen maken, hoe minder onrecht ze elders in de wereld kunnen aanrichten.
Strijd is duwen en trekken. Door strijd is de Katwijkse gezinslocatie er gekomen. Tot een paar jaar geleden zette de Nederlandse staat alle afgewezen vluchtelinggezinnen met kinderen en al op straat. Door juridische strijd hebben rechters en internationale commissies uitgesproken dat kinderen niet meer op straat mogen worden gezet. De regering heeft deze opvangen geopend, maar zoekt daarbij de uiterste ondergrens op. Een zo sober mogelijke opvang, met zo streng mogelijke regels, zoveel mogelijk gericht op uitsluiting van de rest van de maatschappij. Strijd is duwen en trekken. Door de strijd van vluchtelingenorganisaties als Vluchtelingen Op Straat, Recht op Bestaan en Wij Zijn Hier hebben heel veel mensen, maatschappelijke organisaties en uiteindelijk rechters gezegd: ook volwassenen mogen niet zomaar op straat worden gezet. Gemeenten hebben lokale noodopvangen heropend, maar wel vaak zo sober en streng mogelijk. De regering beweert dat er voor iedereen opvang is, als je maar “meewerkt aan vertrek”. Strijd is duwen en trekken. Soms om te voorkomen dat het slechter wordt, soms om kleine stapjes vooruit te zetten. Duwen en trekken jullie mee?
Vandaag met deze demonstratie voeren we strijd tegen het beleid van afwijzen, illegaal maken, uitsluiten, opsluiten en uitzetten van mensen die geen geldig papiertje hebben voor Nederland. Kinderen die in sommige gevallen zelfs hier geboren zijn. Als we solidair willen zijn met de strijd van vluchtelingen om hier te blijven, met hun gevecht voor een beter leven, voor de erkenning van hun mensenrechten, dan moeten we hun perspectief centraal zetten. Een perspectief van onderop, dus van de vluchtelingen en migranten zelf. We moeten ons uitspreken voor vrije migratie, en tegen uitbuiting, onderdrukking en racisme. Geen benauwend nationalisme, maar grenzeloze solidariteit!
Mariët van Bommel