Katholieke fundamentalisten komen lezingen geven in “rampgebied” Nederland

Op 15 en 16 november organiseert de in Nederland tot voor kort onbekende organisatie Pro Europa Christiana Federation een bijeenkomst onder de wervende tekst “Afbraak en herstel van de christelijke beschaving”. De titel van het weekend bij Nijmegen doet al vermoeden uit welke hoek de organisatoren komen. Het programma maakt dit nog duidelijker. Naast een Heilige Mis volgens de Tridentijnse Ritus heeft de Federation twee prominente sprekers weten te strikken: Michael Voris uit de Verenigde Staten, en José Antonio Ureta uit Frankrijk, vertegenwoordiger van Tradition, Family and Property (TFP) in Europa.

Voris was al een keer eerder in Nederland. Begin mei hield hij op uitnodiging van de maker van het blog “Echt katholiek” twee lezingen in Tilburg. Daar riep Voris Nederland uit tot “Katholiek rampgebied”. Voris zei daar: “Wat het communisme niet voor elkaar kreeg aan de andere kant van Europa, is het secularisme gelukt in de cultuur en het modernisme binnen de Kerk”, waarmee hij direct duidelijk maakt welke visie hij op de kerk en het katholieke geloof heeft. Modernisme, Vaticaan II, ontkerkelijking, neo-paganisme, socialisme; het zijn allemaal tendensen die ervoor hebben gezorgd dat het eens machtige bolwerk van de katholieke kerk ineen is gestort, aldus Voris.

Antisemiet

In de Verenigde Staten verzorgt de 52-jarige Voris op zijn internet-televisiestation Church Militant TV de videorubriek “The Vortex”. Vorige maand maakte Voris in een van zijn presentaties een vergelijking tussen de “unabashed, unafraid, bold, clear, and concise” radio- en televisiepriesters Father Coughlin en Bishop Fulton Sheen en de huidige “whimpy, unsteady and non-superior” leiders van de katholieke kerk in de Verenigde Staten. Voris vertelt er niet bij dat Charles Coughlin een antisemiet was, die openlijk sympathiseerde met het beleid van Hitler en Mussolini en in de New Deal van president Roosevelt een “Joodse samenzwering” bespeurde. Sheen werd als anticommunistisch (s)preker groot tijdens de Koude Oorlog.

De vijver waarin Voris en zijn medestanders vissen is die waarin men pleit voor een katholieke restauratie, de veranderingen van het Tweede Vaticaans Concilie afwijst, paus Pius X en zijn anti-modernistische encycliek regelmatig citeert, en men terugverlangt naar een mythisch katholiek verleden, toen de katholieke kerk nog sterk en groot was. Voris c.s. zijn burcht-katholieken; ze willen de ramen die tijdens Vaticaan II open gingen weer zo snel mogelijk sluiten, de brug ophalen en vooral het aanpassen aan de moderne tijd terugdraaien; een anti-aggiornamento.

Brazilië

Tradition, Family and Property gaat daarin nog een stap verder. TFP is opgericht in Brazilië in 1960 door Plinio Corrêa De Oliveira. Het presenteert zich als een katholieke lekenbeweging, maar het heeft geen enkele officiële verbinding met de katholieke kerk. De Oliveira sympathiseerde in de jaren vijftig en zestig met de fascistische dictatuur in Brazilië en steunde in die decennia andere Latijns-Amerikaanse dictaturen. Hij keerde zich fel tegen sociale hervormingen (“marxistisch”) en steunde de grootgrondbezitters en het leger. De Oliveira verafgoodde zijn moeder – “de heilige Monica” in de TFP-literatuur, een plaats die na haar dood is ingenomen door de oprichter zelf (overleden in 1995). Volgens eigen zeggen is De Oliveira na Maria “de meest geliefde door God” en daarom is Michael de aartsengel zijn persoonlijke beschermer, is hij onsterfelijk, en heeft hij persoonlijk van God de opdracht gekregen het communisme te bestrijden en de contra-revolutie te verwezenlijken.

In Amerikaanse steden ziet men regelmatig groepjes mannen in driedelig pak met rode sjerp bij kruispunten, die met vlaggen en vaandels protesteren tegen “same-sex marriage” en de “socialistische staatsgreep van Obama”. Men zwelgt in ridder-mystiek en ziet zichzelf als eenentwintigste eeuwse Tempeliers. Voor TFP is het verval van het westen na de middeleeuwen ingezet. De organisatie eist absolute gehoorzaamheid van haar leden. TFP heeft alle kenmerken van een sekte. Op hun website en in hun literatuur waarschuwt de organisatie voor socialisme, revolutie, herverdeling van middelen, bevrijdingstheologie, atheïsten, humanisten, oecumene, protestanten, vrijmetselaars, progressieve katholieken, democratie; kortom, tegen de “dwaalleer” die modernisme heet. Het Tweede Vaticaans Concilie zette volgens TFP de deur open voor joden, marxisten en vrijmetselaars. Paus Johannes XXIII verdenkt men in deze kringen van vrijmetselarij. Het is niet moeilijk te bedenken hoe zij tegen de huidige paus aankijken.

Michael Voris presenteert zichzelf als een redelijke jongen die waarschuwt voor de gevaren die de kerk van binnen en van buiten bedreigen. Hij maakt daarbij gebruik van de modernste media en schuwt kort-door-de-bocht redeneringen niet. Regelmatig gaat hij langs het randje in zijn beschuldigingen, die vooral gericht zijn op “slappe”, progressieve katholieken. Die vormen een gevaar voor “het zuivere katholieke geloof”. TFP ijvert voor een contra-revolutie, waarmee de “glorie van de katholieke kerk” en de hiërarchie in de samenleving wordt hersteld en de erfenis van het modernisme teniet wordt gedaan. “De samenleving moet worden gezuiverd van alle revolutionaire en modernistische elementen en de christelijke staat moet worden hersteld,” zegt de organisatie.

Catholica

Een kleine maar hechte groep orthodoxe katholieken maakt de komst van Voris en TFP naar Nederland mogelijk. Het zijn de mensen die voorheen het blad Catholica maakten en die zich nu vooral op het internet manifesteren. In ideeën en publicaties vindt voortdurend een overlap plaats met de thema’s en standpunten van Voris, De Oliveira en TFP, de Priesterbroederschap Pius X en Marcel Lefebvre, en websites als Tradition in Action, The Fatima Network, TAN Books en The Remnant, om maar een paar religieuze te noemen (er is ook overlap met een groot aantal extreme politieke websites). Op het internet is een netwerk van fundamentalistische katholieken en protestanten, radicale anti-abortusactivisten en islamofoben actief. Men wisselt ideeën uit, neemt artikelen van elkaar over, en ontmoet elkaar in de echte wereld.

Het is een kleine groep die vooral voor eigen parochie preekt. Of ze echt gevaarlijk kan worden, is zeer de vraag. Daarvoor zijn ze te fundamentalistisch. Maar in het huidige onzekere en onstuimige politieke en maatschappelijke klimaat kunnen de ideeën van deze individuen en organisaties elkaar versterken. Er vindt een giftige kruisbestuiving plaats van extreme ideeën die voeding geven aan radicale politieke stellingnames die misschien wortel schieten in de samenleving.

Rutilio Grande