Kritiek van vluchtelingen Heumensoord bevestigd door Ombudsman
Gisteren hebben vluchtelingen van het tentenkamp Heumensoord opnieuw gedemonstreerd tegen hun uitermate belabberde leefomstandigheden en tegen de veel te lange asielprocedure van vijftien maanden. In een protestmars liepen ze naar het Nijmeegse gemeentehuis en spraken enkelen van hen met burgemeester Hubert Bruls. Vorige week bracht de Nationale Ombudsman een vernietigend rapport uit over de ellende in het noodkamp. “In de toekomst moet worden voorkomen dat mensen nog langer op deze wijze worden opgevangen”, aldus de Ombudsman.
In januari heeft de Nationale Ombudsman samen met het College voor de Rechten van de Mens het tentenkamp bezocht, naar aanleiding van uitgebreide klachten van bewoners over de leefomstandigheden daar. “We hebben een noodvoorziening gezien die in allerhaast uit het niets eind september 2015 letterlijk uit de grond is gestampt”, schrijft de Ombudsman in het rapport. “De noodopvang was bedoeld voor drie maanden. Inmiddels is bekend dat deze voorziening tot 1 juni 2016 open blijft, dus voor negen maanden.” Het kamp is opgericht voor maar liefst drieduizend vluchtelingen die in tenten moeten verblijven. De bewoners klagen voortdurend over de uitzichtloosheid, de gezondheidszorg, de bejegening door het personeel van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), het ontbreken van leefgeld, kookgelegenheid en dagbesteding, en de beroerde afhandeling van klachten. “Dit alles is vooral terug te voeren op de massaliteit van deze opvanglocatie waardoor er per definitie geen rust en privacy gewaarborgd kan worden en er gebrek is aan persoonlijk contact met bewoners.”
Afschrikkende werking
Het beeld dat het COA-personeel heeft over het noodkamp, wijkt volkomen af van het beeld dat de vluchtelingen daarover hebben, zo is de Ombudsman opgevallen. De klachten van de vluchtelingen worden door de COA-medewerkers “snel vertaald in praktische op te lossen (kleine) problemen. De achterliggende, vaak door de opzet van de voorzieningen veroorzaakte, problematiek blijft onbesproken.” Met andere woorden: zolang de huidige opzet van het kamp blijft bestaan, zolang zullen ook de problemen blijven voortduren. Daar komt nog bij dat VVD-staatssecretaris Klaas Dijkhoff de Tweede Kamer onlangs liet weten dat vluchtelingen er rekening mee moeten houden dat hun asielprocedure vijftien maanden kan gaan duren. Dat is maar liefst negen maanden langer dan de maximale termijn die eerder gold om te beslissen over een asielaanvraag. De vluchtelingen in Heumensoord lopen dus het risico dat ze nog veel langer in hun noodkamp moeten blijven bivakkeren. Ook de Nijmeegse burgemeester en zijn Heumense collega Paul Mengde vinden dat de asielprocedure nu te lang duurt. Ze hebben inmiddels toegezegd dat ze nog een keer met de IND en het COA gaan praten over de situatie waarin de vluchtelingen verkeren.
Dit soort noodkampen, waar de mensenrechten aan de lopende band worden geschonden, hebben een afschrikkende werking op de vluchtelingen die er moeten verblijven en op alle andere vluchtelingen die in Europa bescherming proberen te vinden. In plaats van de stress te verminderen van mensen die op de vlucht zijn voor geweld en vervolging, leidt kamp Heumensoord juist tot verhoging van hun stress. In plaats van vluchtelingen zoveel mogelijk veiligheid te bieden, brengt het kamp nog meer onzekerheid in hun leven. Met deze tentenkampen geeft de overheid de vluchtelingen in feite de boodschap: “U bent hier niet welkom. U bent hier teveel. U kunt hier geen veilig bestaan krijgen.” En die boodschap maakt deel uit van de politiek van migratiebeheersing, die “ongewenste” vluchtelingen zoveel mogelijk wil ontmoedigen om hier te zijn en hier te blijven.
Solidariteitsnetwerken
Maar de vluchtelingen laten de ellende in het noodkamp niet gelaten over zich heen komen. Ze zijn daartegen juist in opstand gekomen. Dat bleek bijvoorbeeld op 14 december, toen honderden vluchtelingen ook al een protestmars hielden naar het Nijmeegse gemeentehuis. En op 21 november deed een flink aantal van hen mee aan de demonstratie in Nijmegen voor grenzeloze solidariteit en tegen racisme. De vluchtelingen worden ondersteund door het collectief van JustPeople, dat de autoriteiten oproept om van het noodkamp een plek te maken waar de mensenrechten worden gerespecteerd. En het comité Nijmegen Gastvrij, de organisator van de demonstratie op 21 november en waarin ook Doorbraak participeert, organiseert aanstaande vrijdag opnieuw een brunch (zie flyer hieronder) voor vrouwelijke vluchtelingen uit kamp Heumensoord. De vorige vrouwenbrunch was een groot succes. Door dit soort activiteiten wordt het sociale isolement van de vluchtelingen doorbroken en ontstaan er solidariteitsnetwerken tussen de vluchtelingen en hun ondersteuners.
Harry Westerink
