Leids protest succesvol: “Van elke minuut die je ons gratis wil laten werken, krijg je spijt”

Zo’n 45 mensen hebben gisteravond voor het Leidse dwangarbeidcentrum DZB politici, ambtenaren en ondernemers gewaarschuwd om geen gebruik te maken van dwangarbeid. Het protest vond plaats tijdens de uitreiking van de Eureka-prijs door de directie van het centrum. De demonstranten buiten hielden toespraken, scandeerden leuzen, flyerden – jawel! – en presenteerden de vijf nieuwe t-shirts tegen dwangarbeid.

This text in English

De aanwezige activisten kwamen uit Leiden, maar ook uit diverse andere steden waar verzet tegen dwangarbeid wordt opgebouwd. Er werd een aantal toespraken gehouden, waarvan enkele spontaan en onvoorbereid, maar des te strijdbaarder. Media waren, zoals wel vaker bij onze Leidse acties, niet aanwezig. Dat heeft ons er overigens de afgelopen twee jaar niet van weerhouden om flink wat succesjes te boeken. We sturen onze berichten, zoals bijvoorbeeld ook dit actieverslag, gewoon direct naar alle betrokken partijen en reken maar dat die gemotiveerd zijn om te lezen wat Doorbraak nu weer te melden heeft.

De leuzen die werden geroepen – Hee daar in de DZB, dwangarbeid weg ermee! – Leve de strijd tegen dwangarbeid! – Bas van Drooge, je hebt toch niet gelogen? Een contract op dag 1, dat willen we meteen! – Steeds meer dwangarbeid, steeds meer banen kwijt! – Doe gewoon en geef me loon! – Schijt aan dwangarbeid! – Dit is de strijd tegen dwangarbeid, wij zijn de strijd tegen dwangarbeid – Zij zijn zo bang voor onze kracht, zij zijn zo bang voor onze macht – Wij willen loon en zekerheid, zij willen onze onderdanigheid – Maar wij staan recht en blijven staan, tot dwangarbeid ophoudt te bestaan – Wij willen een loon, contract en rechten, daar blijven wij voor vechten! – Wat willen we? Een leefbaar loon! Wat willen we? Een eind aan dwangarbeid! Wanneer willen we het? Nu! – Stop de oorlog tegen de armen! Begin de strijd van onderop! – Van elke minuut die je ons gratis wil laten werken, krijg je spijt, krijg je spijt, krijg je spijt. – Voor elke seconde die je ons dwingt te werken, krijg je verzet, verzet, verzet!

We hebben de afgelopen weken aan sympathisanten gevraagd om mee te denken over leuzen voor t-shirts tegen dwangarbeid. Veel mensen hebben daarop gereageerd en gisteravond showden vijf activisten elk een van onze nieuwe shirts. “Ik wil loon, rechten en een contract”, “Doe mij maar werk in plaats van werkervaring”, “Reïntegreren tot je een ons weegt”, “Schijt aan dwangarbeid” en “Dwangarbeid verdringt werk”, luiden de opschriften. Ze zijn binnenkort voor tien euro te koop in onze webwinkel en bij acties. Voor dwangarbeiders zijn ze vanzelfsprekend gratis.

Politie

Vooraf aan de actie had de burgemeester bepaald dat we in een anderhalve meter breed vak aan de rand van het plein voor het centrum moesten “plaatsnemen” en dat hij flyeren niet zou “toestaan”. In een door ons nog snel aangespannen kort geding floot de rechter hem helaas niet terug. Daarom hadden we zo’n vijftig ballonnen meegenomen met flyers eraan die we met z’n allen richting de DZB en haar gasten lieten zweven. Dat was een mooi gezicht. De flyer kan je onderaan dit verslag lezen.

Opvallend was de zeer beperkte aanwezigheid van de politie. Een enkele agent hing een beetje rond, een flink stuk achter en naast de manifestatie. Honderd meter verderop stond een busje met nog een of twee agenten erin. Een afgebakend vak werd ons niet aangewezen. Al snel na aanvang van de manifestatie begonnen we toch gewoon te flyeren, zonder dat de agent er iets van zei. De meeste bezoekers van het DZB-feestje kwamen in ontzettend dure auto’s aanrijden richting het parkeerdek van het centrum. Slechts een enkeling verwaardigde zich om zijn of haar raampje open te draaien om een flyer aan te pakken. De meeste feestgangers die te voet arriveerden, deden niet moeilijk en namen er wel gewoon een aan. In totaal hebben we toch nog ongeveer 20 flyers uitgedeeld.

Gaandeweg het protest gingen meer en meer demonstranten op het verboden plein staan, gewoon om dichter bij de sprekers te zijn en de nieuwe t-shirts goed te kunnen zien. Later gingen mensen de ballonnen met de flyers eraan oprapen en aan de bomen midden op het plein hangen. Dat gaf een grappig kerstboom-effect. Het was duidelijk dat de agent zijn eigen aanwezigheid eigenlijk overbodig achtte, en niet van plan was om de overtredingen van de bepalingen van de burgemeester tegen te gaan. Hij wrong zich zelfs in bochten om tussen de demonstranten door de teksten op de t-shirts te kunnen lezen. Hij moest tijdens de presentatie meerdere keren grinniken en gaf te kennen dat hij de leuzen wel “creatief” vond.

Gefrustreerd trio

Het lijkt er sterk op dat de Leidse politie zich niet zo maar laat meeslepen door de hetzerige sfeer die het trio Lenferink, De Haan en Van Drooge (de PvdA-burgemeester, de CDA-wethouder en de DZB-directeur) probeert te creëren rond Doorbraak. Ze roepen dat wij mensen zouden bedreigen, terwijl in werkelijkheid DZB-personeelsleden ons fysiek bedreigd hebben, dwangarbeiders met wie we spreken steevast intimideren en sowieso alle dwangarbeiders dagelijks in hun bestaanszekerheid bedreigen. De politiecommissaris heeft waarschijnlijk de inschatting gemaakt dat zijn mensen elders harder nodig zijn, mede gebaseerd op het verloop van de vier eerdere protesten van Doorbraak op dezelfde locatie de afgelopen twee jaar. De drie zijn gefrustreerd vanwege de strijd en de onthullingen van Doorbraak die hun plannen doorkruisen, die voorkomen dat hun dwangarbeid ‘normaal’ gevonden wordt. Het is natuurlijk ook niet per se bevorderlijk voor je cv en carrière als je af en toe voor lul staat, zoals bijvoorbeeld wanneer je in de gemeenteraad moet toegeven dat je werklozen dwingt tot soms wel een jaar lang gratis productiewerk, in plaats van de afgesproken zes weken die ter “observatie” zouden moeten dienen.

Het is voor lieden op hoge maatschappelijke posities niet ongebruikelijk om in zulke gevallen terug te vallen op criminalisering en intimidatie. Maar ze merken nu dat de politie hen daarbij niet altijd automatisch volgt. Die maakt zelf afwegingen, stelt zelf prioriteiten, en die lopen gelukkig niet altijd synchroon met die van zulke beroepspolitici. Dat verklaart wellicht ook waarom de politie de afgelopen vier maanden niet heeft ingegrepen bij de vele gesprekken van Doorbraak-activisten met dwangarbeiders, gesprekken die van de burgemeester vooraf via een vier pagina’s lang formulier zouden moeten worden aangekondigd. De burgemeester vindt de afgelopen tijd steeds meer activiteiten van Doorbraak niet te “tolereren”, maar de politie toont zich vooralsnog minder enthousiast over zijn hobby van het activistje pesten.

De DZB kondigde honderd tot honderddertig genodigden aan voor haar feestje, maar als we goed geteld hebben is hooguit de helft daarvan komen opdagen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld bij de opening van het centrum twee jaar geleden, werd het feestje dit keer niet gehouden in de grote hal van het centrum. Want dan hadden de ondernemers en de activisten elkaar kunnen aanschouwen door de hoge glazen wand. Nee, de uitreiking moest verhuizen naar ergens achterin het gebouw, uit het zicht van iedereen. Wel zo toepasselijk, want veel van de activiteiten van het dwangarbeidcentrum kunnen het daglicht eigenlijk niet verdragen. Daarom probeert de directie ons ook altijd zoveel mogelijk weg te houden, weg van het centrum, weg van de dwangarbeiders, en deze keer: weg van de klanten. Zodra de laatste demonstranten het plein hadden verlaten, snelden DZB-medewerkers dan ook naar buiten om de ballonnen en vooral de bijgaande flyers te verwijderen. Je weet maar nooit wie die onder ogen zouden krijgen.

Eric Krebbers

Hieronder de flyer die we uitdeelden en ook via ballonnen verspreidden

Beste bezoeker van de prijsuitreiking, We willen je via deze flyer even uitleggen waarom er hier vanavond naast een feest ook een demonstratie is. Protest lijkt niet logisch. De DZB is immers een prima non-profit bedrijf dat mensen met een arbeidsbeperking aan werk helpt. Dat klopt, het bedrijf doet wat dat betreft goed werk. Maar de laatste jaren is de DZB sterk veranderd. Het bedrijf is zich ook gaan toeleggen op het dwingen van bijstandsgerechtigden tot gratis werken. Dwangarbeid noemen wij dat. Omdat het gaat om productiewerk zonder loon, contract of arbeidsrechten onder een streng regime waar geen reguliere werknemer ooit genoegen mee zou nemen. De bijstandsgerechtigden worden in de DZB zelf aan het werk gezet, maar ook gedetacheerd bij andere bedrijven. Even leek het erop dat de winnende ondernemer van vanavond een of meer van zulke gratis werknemers tot zijn of haar beschikking zou krijgen. Na protest van Doorbraak en vragen van de SP heeft wethouder De Haan echter verzekerd dat de geleverde bijstandsgerechtigden een echt contract zullen krijgen. Wij zijn hier vanavond om de wethouder aan zijn woorden te herinneren. Wij vertrouwen hem namelijk niet helemaal. Deze zomer bleek dat zijn DZB een flink aantal ‘werklozen’ fors langer aan de dwangarbeid hield dan de zes weken die in de gemeenteraad afgesproken zijn. We eisen van hem dat alle bijstandsgerechtigden die hij aan de winnaar levert ook daadwerkelijk vanaf dag 1 een contract krijgen met minimaal minimumloon. We zullen dat controleren via onze vele contacten met dwangarbeiders en dissidente DZB-medewerkers. Wij zijn hier ook om alle aanwezige beleidsmakers, andere ambtenaren en ondernemers te waarschuwen. We horen overal uit het land verhalen van ondernemers die gratis ‘werklozen’ ophalen bij Sociale Zaken, om hen na een aantal weken of maanden simpelweg in te ruilen voor nieuwe. Lekker goedkoop voor de ondernemer. Maar dwangarbeid en deze verdringing van reguliere arbeid zijn onacceptabel. Ondernemers en reïntegratie-bedrijven die er zulke praktijken op na houden, zullen het aan de stok gaan krijgen met onze snel groeiende beweging van dwangarbeiders, andere werklozen en hun sympathisanten. Doorbraak Meer info over dwangarbeid en ons op: doorbraak.eu