Leids succes: uit angst voor 1 mei-viering geeft dwangarbeidcentrum plots een dag vrij

Vandaag hebben in Leiden ongeveer 25 mensen de Dag van de Arbeid gevierd op het plein voor het dwangarbeidcentrum DZB. Net als vorig jaar was er weer muziek, een hapje en een drankje, en werd er een aantal korte praatjes gehouden. Van de dwangarbeiders waren er slechts zeven aanwezig. De directie had hen vanochtend om tien uur plotseling allemaal naar huis gestuurd. Een kleine overwinning!

This text in English

Doorbraak had de viering dit jaar vooraf openlijk aangekondigd via de media, maar vooral ook via onze vele mondelinge contacten met de dwangarbeiders zelf. Die wisten vorige week nog te melden dat ze maandag en dinsdag vrij hadden, maar woensdag ‘gewoon’ weer gratis moesten komen werken. Vanochtend om tien uur kregen ze echter te horen dat “de begeleiding” (de bewakers, zoals de dwangarbeiders hen noemen) iets anders te doen had. De dwangarbeiders mochten allemaal naar huis, en wie toch wilde blijven moest maar in de computerruimte gaan zitten. Het viel hen op dat er politie in het gebouw was en ook op het dak. Een klein aantal dwangarbeiders besloot buiten te blijven wachten, en een paar anderen kwamen later terug naar het centrum, speciaal voor de actie die was gepland in de middagpauze, van half twaalf tot half een. Een vijftal dwangarbeiders dat in de computerruimte was achtergebleven, durfde niet naar buiten. Ze werden geïntimideerd door twee van de bewakers die hen bij de deur in de gaten hielden.

Vanaf het dak werden tijdens de viering foto’s gemaakt door medewerkers van het centrum. Er waren extra veel bewakers in en om het gebouw aanwezig. De WSW-ers die ook in het centrum werken, en altijd om twaalf uur pauze krijgen, kregen van hun leiding op het hart gedrukt om niet naar buiten te gaan en met de mensen daar te praten. Ze moesten maar aan de achterkant gaan roken. Een paar Doorbrakers zijn omgelopen en hen daar gaan opzoeken voor een praatje.

Eerste dag…

De dwangarbeiders die wel aanwezig waren bij de viering vandaag vertelden dat er vorige week onderling veel over gesproken was. Ze hadden elkaar de oproep-pamfletten gegeven, vaak buiten het zicht van de bewakers om. Het lijkt erop dat de directie steeds meer vreest voor de beheersbaarheid van de dwangarbeiders en de werksfeer in het centrum, en met de vrije dag heeft geprobeerd om haar gratis werknemers weg te houden van de viering. Dat is deels gelukt. Maar het is ook een kleine overwinning: de dwangarbeiders hebben zo een extra dag vrij gekregen. Een hele dag zonder dwangarbeid in Leiden: dat er daarvan nog veel meer mogen volgen! Het is als het ware een eerste stapje richting de volledige afschaffing. “Bedankt voor de vrije dag!”, riep een van de dwangarbeiders na afloop nog enthousiast naar de activisten van Doorbraak.

Bij aanvang van de viering kwam onderdirecteur Rob van Rijn even poolshoogte nemen op het plein. Hij wilde weten of er “geen gekke dingen” zouden gaan gebeuren. Ook vond hij dat we geen foto’s van hoofden van zijn bewakers op de werkvloer mochten gebruiken als doelwit bij het inmiddels traditionele ballenwerp-spel. “Dat zijn gewoon ambtenaren die democratisch genomen beslissingen uitvoeren”, meende hij. “Ze mogen blij zijn dat het bij een zacht balletje tegen hun foto blijft”, zo werd hem te kennen gegeven. “Dat valt in het niet bij de vernederingen die ze de dwangarbeiders dag in dag uit aandoen.” Van Rijn hield zich in: “Ik heb geen mening, ik ben een ambtenaar.” Waarop hij tot antwoord kreeg: “Het is niet onmogelijk dat de bewakers ooit, samen met jou, achter tralies verdwijnen wegens het onwettig aanzetten van mensen tot dwangarbeid. Wat jullie hier doen, is feitelijk georganiseerde mensenhandel.”

Er werden vanmiddag op het plein veel nieuwe contacten gelegd. Ook werd er geluisterd naar praatjes van Doorbraak en een vertegenwoordiger van FNV Bondgenoten. Op 14 mei organiseert Doorbraak in Leiden een bijeenkomst tegen dwangarbeid. Op de viering vandaag wilden we dwangarbeiders daarvoor uitnodigen. Dat is dus voor een deel gelukt, en de anderen zullen een dezer dagen wel een oproeppamfletje in de hand gedrukt krijgen door een van hun collega’s. Die pamfletjes vinden hun weg wel naar binnen, dat is geen probleem. Maar om er helemaal zeker van te zijn dat iedereen ervan weet, organiseert Doorbraak morgen een reprise van de viering. Op 2 mei is het in Leiden dus nogmaals Dag van de Arbeid, weer met muziek, praatjes en drankjes en hapjes. De directie kan dan kiezen: of weer een dag vrij of de dwangarbeiders gewoon met elkaar en hun bondgenoten in contact laten komen!

Kom ook op 2 mei naar het Leidse dwangarbeidcentrum!

Eric Krebbers