Onvrijwillig zelfstandig

En het tweede probleem is het lage inkomen van de meesten, want een groot deel van de nieuwe zelfstandigen heeft volgens gegevens van de belastingdienst uit 2011 een inkomen van minder dan tienduizend euro. De belasting geeft zelf aan dat dat al ongeveer een kwart van de zelfstandigen is. Dat zijn dus honderdduizenden die onder de armoedegrens leven, maar oh oh wat zijn we fijn eigen baas. Niet dat de belastingdienst (en dus het kabinet) zich erg druk maakt over dat armoedeprobleem, het punt voor de fiscus is dat veel van die ‘nieuwe’ zelfstandigen zo weinig verdienen dat ze, in combinatie met een aantal belastingvoordelen als de zelfstandigenaftrek, ook geen belasting betalen: kunnen betalen. En dat is een collectief probleem omdat belastinginkomsten hoe dan ook – of we het nou leuk vinden of niet – van belang zijn voor het in stand houden van bijvoorbeeld de sociale voorzieningen. Vorig jaar was er al sprake van dat in het kabinetsakkoord de zelfstandigenaftrek aangepakt zou gaan worden, wat tot gevolg zou hebben dat van die magere tienduizend euro ook nog belasting betaald zou moeten worden. Dat idee sneuvelde maar via een omweg komen we er toch, want nu wil de belasting de grote groep “schijnzelfstandigen” aanpakken. De vele tienduizenden dus die als ex-werknemer bij hun ex-werkgever werken, maar nu als ondernemer. Met name in de bouw, de zorg, het onderwijs heeft dit fenomeen om zich heen gegrepen en de belasting is inmiddels begonnen om de toestemming om als zelfstandige te kunnen werken – de zogenaamde VAR-verklaring – niet meer wordt gegeven. En zonder die VAR huurt een werkgever je niet meer in want anders moet hij alsnog loonheffing gaan betalen.

Hans de Bruin in Onvrijwillig zelfstandig (Konfrontatie)