Prinsjesdag: kabinet Rutte blijft azen op onze centen

De regering kondigt nieuwe toekomstige bezuinigingen op de gezondheidszorg aan. Ook de verhoging van de huurtoeslag is een tijdelijke vreugde, want er wordt gebroed op bezuinigingen op die toeslag.

Vrijdag lekten de miljoenennota en de Macro Economische Verkenningen van het Centraal Plan Bureau uit. Deze plannen zullen officieel morgen op Prinsjesdag bekend worden gemaakt. Staatssecretaris Van Rijn had in juni al aangekondigd dat geplande bezuinigingen uit het regeerakkoord op de gezondheidszorg (verpleeghuizen en gehandicapteninstellingen) van vijfhonderd miljoen euro niet doorgaan. Ook op andere terreinen waren er in de zaterdagkranten juichtonen over de nieuwe begroting van de regering. “Cadeautjes voor iedereen”, kopte NRC Handelsblad. Er zou meer geld beschikbaar zijn om de koopkracht van iedereen te verbeteren. Zo gaan de huurtoeslag en de zorgtoeslag omhoog. Maar tegelijkertijd worden nieuwe bezuinigingen in de gezondheidszorg toch noodzakelijk geacht. En er wordt gebroed op bezuinigingen bij de huurtoeslag.

Nieuwe bezuinigingen op de gezondheidszorg

NRC Handelsblad meldt in de krant van zaterdag dat volgens de miljoenennota een volgend kabinet weer onpopulaire maatregelen zal moeten nemen omdat vanaf 2018 opnieuw een snelle stijging van de zorgkosten zou worden verwacht. Verschillende opiniemakers hebben al naar voren gebracht dat de privatiseringen in de gezondheidszorg erg duur zijn. Nederland is mondiaal op de ranglijst van landen met de duurste gezondheidszorg gestegen van de achtste naar de vierde plaats. De bovenste landen op de ranglijst hebben allen een geprivatiseerde gezondheidszorg. De huidige regering kondigt aan dat nieuwe maatregelen of nieuwe akkoorden nodig zijn om de stijging van de kosten in de gezondheidszorg te voorkomen. Dat zijn geen goede berichten voor de chronisch zieken en gehandicapten die het de afgelopen vijf jaar ook financieel zwaar te verduren hebben gehad. Chronisch zieken en gehandicapten zijn er in die periode, onder de kabinetten Rutte I en II, financieel zwaar op achteruit gegaan. Ze zagen hun zorgkosten verdubbelen. Dat meldt het Nibud, het instituut voor budgetvoorlichting.

De stijging verschilt per inkomensgroep, maar is in alle groepen fors. Voor mensen met een bijstandsinkomen (977 euro per maand) stegen de jaarlijkse zorgkosten met maar liefst 1.378 euro. Voor iemand met anderhalf keer modaal (2.750 euro per maand) stegen die kosten met 3455 euro. Het gaat hierbij om chronisch zieken en gehandicapten die zeer hulpbehoevend zijn. Het Nibud deed het onderzoek in opdracht van Ieder(in), de belangenorganisatie voor chronisch zieken en gehandicapten. Volgens Ieder(in) komt de stijging van de afgelopen vijf jaar bovenop de toch al zwaardere lasten voor gehandicapten en chronisch zieken. Hier kan nog aan worden toegevoegd dat de inkomsten van chronisch zieken achteruit zijn gegaan. Zo is de Wet Tegemoetkoming chronisch zieken (WTCG) afgeschaft en zijn er alleen nog tegemoetkomingen voor deze groep op basis van gemeentelijk beleid. Maar de gemeenten, die met de invoering van de Participatiewet en de decentralisatie van de AWBZ te maken kregen met rijksbezuinigingen, hebben de tegemoetkomingen voor chronisch zieken sterk versoberd. Een voorbeeld daarvan is de gemeente Amsterdam. Chronisch zieken gingen er in die gemeente door die gemeentelijke versobering alleen al soms meer dan honderd euro per maand op achteruit.

Chronisch zieken en gehandicapten worden zwaar getroffen, maar de mensen met midden en lagere inkomens die gezond zijn, en die nu hun zegeningen tellen, moeten erop bedacht zijn dat de regering de volksverzekering AWBZ heeft afgeschaft en vervangen door de veel beperktere wet Langdurige Zorg. Wat zij nu sparen van hun zuurverdiende centen, mogen zij als ze hulpbehoevend worden of oud, mooi weer inleveren.

Bezuinigingen op de huurtoeslag

En de huurtoeslag gaat omhoog? Die vreugde zou voor velen wel eens van korte duur kunnen zijn, want de regering laat haar ambtenaren broeden op verschillende scenario’s om de huurtoeslag te beperken en bezuinigingen door te voeren. In juni werd de zaak tijdens een Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) nader bekeken. Vraag bij het broeden op die scenario’s is onder andere of je de huurtoeslag voor iedereen moet verlagen bijvoorbeeld, of dat je een differentiatie gaat maken voor verschillende doelgroepen, waarbij sommigen minder huurtoeslag krijgen. In 2015 bedroegen de uitgaven aan huurtoeslag 3,6 miljard euro en dat was 333 miljoen euro meer dan begroot. Die overschrijding is goed te verklaren want de recessie heeft er flink ingehakt. De toename van het aantal mensen dat recht heeft op huurtoeslag is al een paar jaar gaande. In de periode 2010-2014 steeg het aantal huishoudens dat een beroep doet op die toeslag met 21 procent. Tegelijkertijd zijn de (aanvangs)huren van de sociale woningbouw door de corporaties in veel gevallen fors verhoogd. De huidige regering had in juni het plan om de kosten van de huurtoeslag met 625 miljoen euro te verlagen.

Piet van der Lende