Dit referendum is zélf de vijand (referendum-discussie, deel 7)
Het referendum over dat EU-associatieverdrag met Oekraïne leidt tot interessante gedachtewisselingen, ook tussen radicale en linkse mensen. De meeste van die mensen zullen waarschijnlijk een keus maken tussen nee stemmen en thuisblijven, al zijn er ook progressieve mensen die een ja overwegen. Zelf kan ik me vinden in veel van wat linkse voorstanders van een nee naar voren brengen. Ik zie er echter geen doorslaggevende reden in om aan het referendum mee te doen, en verderop zal ik uiteenzetten waarom niet. Eerst wil ik iets kwijt over het ja-kamp. Want juist hun argumenten – voor zover ze die naam mogen dragen – maken de verleiding om uit pure dwarsheid toch nee te stemmen soms wel erg groot.
| De referendum-discussie 1. Een linkse tegenstem tegen het associatieverdrag met Oekraïne: nee tegen EU-expansie, liberalisering en privatisering (Mehmet Kırmacı) 2. Een kwalijk verdrag, een kwalijk referendum – waarom ik op 6 april thuis blijf (Peter Storm) 3. Oekraïne-referendum: stap uit het rechtse frame (Willem Bos) 4. Het referendum over de associatieovereenkomst met Oekraïne: een lastig dilemma voor links (Lennart Feijen en Bas Schuiling) 5. Pas op voor het Euro-patriottisme! (Veerle Slegers en Mehmet Kırmacı) 6. Dans niet op de maat van rechts: zes redenen om het Oekraïne-referendum te boycotten (Mathijs van de Sande) 7. Dit referendum is zèlf de vijand (Peter Storm) |
Poetin als boeman
Een prachtig voorbeeld zien we in De Volkskrant. Daarin leggen Michel van Hulten en Joshua Livestro uit waarom we ja moeten stemmen, want anders… De kop is al veelzeggend. “Geef je Poetin ruim baan of niet?” De eerste zin maakt duidelijk wat ze bedoelen: “Wie tegen stemt tijdens het referendum,(…) steunt Poetin.” Wie tegen stemt, speelt dus “bedoeld of onbedoeld” Poetin in de kaart.
Zelfs al zou het kloppen, dan nog is het geen sterk argument. Het komt nu eenmaal voor dat een bepaald standpunt een onbedoeld effect heeft dat ongunstig is, maar dat je dan maar op de koop toe neemt. Een Amerikaanse terugtrekking uit Vietnam, maakte Rusland – bondgenoot van het Vietnamese verzet, tegenstrever van de VS, en zelf ook een reactionaire mogendheid – iets sterker op het wereldtoneel. Maar dat was geen argument om de Amerikaanse moorddadige aanwezigheid in Vietnam ook maar een minuut te tolereren. Hoofdzaak was toen het stoppen van de hoogtechnologische verwoesting van Vietnam, het stopzetten van die Amerikaanse regen van napalmbommen, ontbladeringsmiddelen en tapijtbombardementen. Zo is het nu ook. Je kunt dat EU-associatieverdrag om hele goede redenen verwerpelijk vinden, zo verwerpelijk dat je het verworpen wilt zien, zelfs als Poetin daar enig tactisch voordeel aan ontleent. Onze visie mag iets breder zijn dan Poetin ja versus Poetin nee, en juist doordat voorstanders van het verdrag het referendum framen als een stem voor of tegen Rusland, geven ze Poetin wel heel erg het erepodium en de hoofdrol.
Het ja van de twee heren leunt op het uitvergroten van Poetins wandaden en van het ‘Russische gevaar’. De andere kant in het Oekraïne-conflict wordt ons voorgehouden als belichaming van hoop, democratie en vrijheid. We krijgen een korte uiteenzetting voorgeschoteld waarin we lezen hoe het afblazen van het associatieverdrag door toenmalig president Janoekovitsj de aanleiding was voor volksverzet “met een paar belangrijke eisen: de cultuur van corruptie moet eindigen en de ratificatie van het samenwerkingsverdrag moet doorgang vinden”. De demonstrerende menigten vestigden hun hoop op de EU als bondgenoot en als tegenwicht tegen “een club van Rusland-gezinde oligarchen”. Verzwegen wordt dat de oppositie gedomineerd werd door rechtse politici die nauw verbonden waren met wat je met recht en reden “EU-gezinde oligarchen” kunt noemen. Verzwegen wordt ook dat EU- en VS-politici de opstand openlijk steunen, door demonstranten vanaf het podium een hart onder de riem te steken. Tegen de Russische steun aan Janoekovitsj tekeer gaan met anti-interventie-retoriek, en tegelijk de westerse interventie niet om diezelfde reden als verwerpelijk benoemen, is meten met twee maten en daarmee hypocriet.
De twee auteurs beschrijven de ontknoping: “Op 20 februari 2014 vinden tientallen demonstranten de dood als de steeds meer in het nauw gedreven Janoekovitsj besluit scherpschutters in te zetten, in een ultieme poging de wil van de demonstranten te breken. Als die poging faalt, neemt Janoekovitsj de benen naar Rusland.” Dat is minder dan de helft van wat er gebeurde. In de eerste plaats wordt een van de twee aanjagers van het geweld verzwegen. Al maanden waren er onder de demonstranten namelijk nationalistische knokploegen actief die vooraan stonden in de strijd met de oproerpolitie. Daarin speelde een bondgenootschap van fascisten een grote rol: Rechts Blok. Ook andere fascistische stromingen waren prominent actief in de protestbeweging. Linkse deelnemers aan het protest, die er wel degelijk waren, werden door uiterst-rechtse activisten belaagd met geweld. De Maidan-‘revolutie’ was nadrukkelijk een naar rechts neigende beweging waarin georganiseerde fascisten een hoofdrol speelden. Het waren dit soort krachten die een compromis tussen bewind en oppositie op het laatste moment met nieuwe straatacties hielpen torpederen.
Het is verfoeilijk dat de twee auteurs het geweld vanuit het regime benoemen, en dat vanuit de oppositie verzwijgen. Het onmiskenbare autoritarisme van Janoekovitsj krijgt de aandacht, het onmiskenbare fascisme vanuit de oppositie wordt feitelijk verzwegen. De rol van Rusland wordt veroordeeld, de rol van de EU en de VS is feitelijk uit beeld verdwenen. Volgens de logica die het tweetal zelf hanteert, kan ik zeggen: wie ja stemt, steunt de fascisten in Kiev, uiteraard “bedoeld of onbedoeld”. Als de twee auteurs de rol van de fascisten in de Maidan-opstand en de machtsvorming rond het nieuwe bewind niet kennen, zijn ze onvoldoende geïnformeerd en kunnen ze beter wat studeren voordat ze opiniestukken lanceren. Maar ik denk dat ze dondersgoed weten wat er gaande is, en er welbewust overheen stappen in dienst van het ‘hogere doel’: de strijd tegen Poetin. Het is een nieuwe variant van het aloude “Mussert tegen Moskou”, zoals we dat tegenkwamen in conservatieve kringen uit de jaren dertig. Alles beter dan het communisme, was toen de houding. Alles beter dan Poetin is daarvan de eigentijdse variant.
Zaken die onze zaken niet zijn
Tegenstanders van het associatieverdrag bestempelen als handlangers van Poetin is een van de kaarten die het ja-kamp graag uitspeelt tegen het nee-kamp. De andere kaart is het wijzen op Nederlandse ondernemersbelangen, alsof het belang van die ondernemers vanzelf samenvalt met de belangen van andere mensen in zowel Oekraïne als Nederland. Uit het stuk van ons eenzijdige tweetal citeer ik: “Een handelsnatie als de onze zou op de middellange termijn grote voordelen kunnen behalen uit de handelselementen van dit verdrag.” En die handelsnatie, dat zijn wij allemaal? Of moeten we dan toch meer denken aan de ondernemersclub VNO-NCW, wiens voorzitter Hans de Boer ook een duit in het ja-zakje doet? “Volgens De Boer kan het verdrag gunstig uitpakken voor Nederlandse ondernemers, omdat het de handel tussen beide landen kan bevorderen”, schrijft Nu.nl. “Hij verwacht dat de handel met Oekraïne ook een vlucht kan nemen. “Oekraïne is toch een groot land met 45 miljoen mensen. Het is agrarisch sterk, er is ruimte en er zijn hoogopgeleide mensen, dat kan wel groeien.'” Aan de neo-liberale voorwaarden waaronder die groei kan plaatsvinden, draagt het verdrag bij. Het betreft groei waar heel veel mensen in Oekraïne de lasten van zullen ondervinden, en niet “wij” maar Nederlandse ondernemers plus hun Oekraïense zakenpartners de lusten.
Natuurlijk zorgt de opperbaas van de bazenclub ervoor dat hij ook andere argumenten noemt: mensenrechten, milieu, en rust aan de rand van Europa. “Dit is nou het type akkoord dat moet voorkomen dat we dicht bij ons Europese gebied haarden van onrust krijgen.” Dat is de wereld op zijn kop. Mede door de westerse steun aan de Maidan-beweging, de rechtse oppositie tegen Janoekovitsj en het EU-associatieverdrag waarin die band expliciet wordt gemaakt, is er het gewapende conflict in het oosten van Oekraïne. Het felle anti-Russische nationalisme dat de oppositie van destijds en de huidige regering in Kiev kenmerkt, heeft Russisch-sprekenden in het oosten van het land banger en bozer gemaakt dan ze al waren. Het heeft hun verzet aangewakkerd en ze in de armen van Rusland gedreven. De “haarden van onrust” worden via het beleid waar het verdrag een deel van is, eerder onrustiger dan ze al waren. Het EU-verdrag is, uiteraard “bedoeld of onbedoeld”, deel van een oorlogspolitiek van NAVO en EU tegen Rusland en bondgenoten. En in Donetsj is het bepaald geen koude oorlog.
Dus toch maar nee?
Een ja-stem die gemotiveerd wordt met een leugencampagne, met ondernemerspraatjes en met morele chantage van het type “wie nee stemt, stemt het kwaad”… het is zeer irritant en provocerend. De grap is dat het waarschijnlijk de nee-stem eerder in de kaart speelt. Het lijkt een klein beetje op de sfeer in 2005. Toen mochten we voor een EU-grondwet stemmen waarin het neo-liberale karakter van de EU expliciet werd vastgelegd. Vrijwel het complete establishment – de regering, grote ondernemers, de gevestigde partijen, de FNV-top en ga zo maar door – bepleitten een ja. We werden om de oren geslagen met vermaningen van het type “als jullie nee stemmen, komt er oorlog” en “zonder de EU gaat het licht straks uit”. Het irriteerde mensen mateloos om uit de hoogte zo de les te worden gelezen. Vooral omdat het maar al te vaak door hetzelfde slag mensen gedaan werd dat zelf oorlogsvoering in Irak en Afghanistan ondersteunde, en door bezuinigingen zorgde dat bij mensen letterlijk het licht uitging vanwege stroomafsluiting omdat mensen de rekeningen niet meer wisten te betalen.
Mensen stemden nee tegen die neo-liberale EU-grondwet, maar tegelijk ook tegen dat establishment dat ons die grondwet wilde opleggen. Zij willen dat we ja stemmen? Met zulke kletspraat als argument? Dan stemmen we dus nee. Dikke middelvinger. Dat sentiment proef ik weer, en iets daarvan voel ik zelf ook. Het artikel van Van Hulten en Livistro draagt aan dat gevoel bij, in dit geval ongetwijfeld “onbedoeld”. Met degenen ter linkerzijde die om deze reden de verleiding om een nee-stem uit te brengen niet kunnen weerstaan, heb ik geen ruzie, wel een meningsverschil. Maar ik deel veel van het onderliggende gevoel, plus flink wat argumenten.
Maar waar het toenmalige nee vooral vanuit een soort links anti-neo-liberalisme opkwam, daar vindt in het huidige nee toch vooral een rechtse, nationalistische stemming haar uitlaatklep… een stemming die in 2005 trouwens niet ontbrak en wellicht sterker was dan ik toen dacht. Een zekere Wilders maakte zich destijds al sterk voor een nee, en de negen zetels die hij het jaar erop in de verkiezingen haalde, houden daarmee vermoedelijk wel verband. Nu domineert dat nationalisme verregaand, en alles wat die stemming versterkt, beschouw ik momenteel als zeer gevaarlijk. Daarom blijf ik erbij dat wegblijven nu beter is dan nee stemmen.
Een radicaal geluid, op eigen voorwaarden
Dat brengt mij op een reactie op linkse voorstanders van een nee. Met die voorstanders deel ik de afwijzing van het associatieverdrag, plus heel veel van de analyse van de destructieve rol die de westerse politiek jegens Oekraïne heeft gespeeld. Het prachtige artikel van Veerle Slegers en Mehmet Kırmacı is op deze punten een aanrader. Maar bij de praktische conclusie – nee stemmen in de referendum – gaat het toch mis. Ze zien weliswaar dat rechts, de krachten rond GeenStijl en dergelijke, een rol spelen in het debat. Maar ze schamperen daarover door te zeggen: “Daar heb je het weer: het Geen Stijl-spook.” En ze vermanen ons: “Maak GeenStijl niet groter dan het is”. Want, leggen ze uit, je kunt prima je linkse argumenten naar voren brengen, “er zijn wel degelijk concrete kansen om mensen te winnen voor een links standpunt dat uitgesproken internationalistisch, anti-kapitalistisch en anti-oorlog is; dat frame zal ons onderscheiden van het rechtse ‘nee'”. Dat klopt: die kansen zijn er, en het is nodig om die te benutten.
De vraag is echter of je dat doet door nee te stemmen en daartoe op te roepen. Precies in die stembus wordt het onderscheid tussen een rechts en een links nee onzichtbaar. Precies op het stembriefje of in de stemcomputer kun je geen anti-kapitalistische en internationalistische argumenten aan je nee vastplakken, tenzij je bereid bent je stembiljet ongeldig te maken met een stemverklaring. Bij de telling krijgen we het aantal ja’s en het aantal nee’s. Het aantal linkse dan wel rechtse nee’s wordt niet geteld. Kortom: er is een links en radicaal nee-geluid mogelijk, maar niet in de stembus. Een herkenbare linkse nee-stem is er in feite eigenlijk niet.
In de huidige krachtsverhoudingen gaat dat betekenen dat enkele duizenden, wellicht tienduizenden, linkse nee-stemmen gewoon opgeteld zullen worden bij honderdduizenden rechtse, nationalistische nee-stemmers. “Rechts en zijn frames zijn dominant op vrijwel alle thema’s”, zo erkennen ook Veerle Slegers en Mehmet Kırmacı. Onder die omstandigheden zal een nee-victorie overwegend een rechtse victorie zijn, en daar breken we in de korte tijd tussen nu en 6 april niet doorheen. Beter is het dan om ons linkse geluid buiten de referendumsfeer te houden en geen links aanhangsel te worden van een rechtse nee-campagne. Laten we linkse en radicale geluiden versterken, op eigen voorwaarden.
Tegen de Stijlloosheid van nationalistisch rechts
Ik wil me dus wel uitspreken voor een links-radicaal nee tegen het verdrag. Maar ik reken mezelf nadrukkelijk niet tot het linkse deel van het nee-kamp in het referendum. Dat referendum is zelf het product van rechts, een rechts dat geen interesse heeft in Oekraïne, maar dat verdrag gebruikt om de EU te dwarsbomen. “Oekraïne kan ons natuurlijk niets schelen”, aldus Arjan van Dixhoorn. “Een Nexit-referendum is vooralsnog niet mogelijk. Daarom grijpen we alle mogelijkheden aan om de relatie tussen Nederland en de EU onder spanning te zetten.” Nexit staat voor een eventueel uittreden – exit – van Nederland uit de EU. Van Dixhoorn zit het Burgercomité EU voor. Dat is de groep die met het referendum kwam en vervolgens steun vond bij Geen Stijl, door Van Dixhoorn trouwens “het beste journalistieke medium van Nederland” genoemd.
Ik blijf erbij: deelnemen aan het referendum betekent de rol bevestigen van dit soort lieden en dit soort politiek in het bepalen van de politieke agenda. “Onbedoeld” ongetwijfeld, wat linkse mensen betreft, maar toch. Niet aan meedoen. En wat voor linkse nee-stemmers zonder twijfel gezien wordt als een vervelend bijeffect van hun stem, is voor gangmakers van het referendum duidelijk hoofdzaak. Arnon Grunberg snapt de kern. Hij schrijft op de website van VN: “Het referendum van 6 april gaat niet om Oekraïne, maar maakt xenofobie salonfähig. Dat zou niet gelegitimeerd moeten worden met uw stem.” Ik ben dat in grote lijnen met hem eens.
Als tegenover de legitimatie van rechtse Stijlloosheid nu gunstige effecten in Oekraïne en/of Nederland stonden, lag het wellicht anders. Dan viel er nog wat af te wegen tegen de nadelen, zoals je het voordeel dat Poetin uit een nee kan halen prima kunt afwegen tegen het voordeel van een nee zelf. Maar ik zie die gunstige effecten niet. Voor Oekraïne maakt het allemaal namelijk nauwelijks uit, de uitslag. Wie denkt dat een nee-stem echt tot het schrappen van het in dat verdrag neergelegde beleid zal leiden, negeert de afloop van het EU-grondwetsreferendum van 2005. De grondwet werd herverpakt en kwam er later toch. En het huidige referendum is raadgevend, de regering kan er mee doen wat ze wil. Ja of nee, het maakt in beleidstermen weinig verschil, dat beleid is simpelweg nauwelijks beïnvloedbaar door kiezers.
Maar binnenlands maakt het wel uit, en daar staan nog altijd onze belangrijkste vijanden. Daar is de vraag niet: wint ja of wint nee (spoiler alert: nee wint). De vraag is veel eerder: weet hard xenofoob nationalistisch Stijlloos rechts zich te bewijzen als een kracht die naar believen en met succes referenda kan lanceren en de politieke agenda bepalen? Ik gun ze die lol en die rol niet. Vooral daarom hou ik vast aan mijn eerder gekozen standpunt: ik blijf op 6 april weg van de stembus, zoals ook Mathijs van de Sande in een prachtstuk bepleit via een argumentatie die verwant is aan de mijne. Ik hoop dat zo veel mensen hetzelfde doen zodat de opkomst de dertig procent niet haalt, de uitslag geen enkele officiële geldigheid heeft en de GeenStijl/Telegraaf-bende geen succes kan claimen. Vandaag de dag is dit referendum zélf de vijand.
Peter Storm
(Dit artikel verscheen eerder op zijn weblog Ravotr)
Het niet stemmen vind ik geen optie. Wat gebeurt er met het wel of niet stemmen? Geen stem is meestal wel een geen stem.
Ik heb voor mezelf sinds dat ik 18 ben mezelf een stemplicht opgelegd, net als in Zwitserland. In Zwitserland heb je een stemplicht niet stemmen is strafbaar. Huh roept heel Nederland? Ieder nadeel heb zijn voordeel, en ieder voordeel heb zijn nadeel. Johan Cruyf.
Het betekend wel dat als er een referundum daar wordt gehouden dat het bindend is. Zwitserland weigerde lid tot de EU en zeker onder hun voorwaarden nadat een ruime meerderheid nee zei. Wij in Nederland stemde in een zogenaamd referending tegen EU grondwet als volk. Ons kabinet met gedoogpartners stemden ja. Dat is een feit.
Het Zwitserse volk nee tegen de EU en het werd nee. Een referendum latijnse benaming dat betekend dat de wil van het volk bindend is. , wat je ook als bestuurder en regerend lid mag denken het tegen de wil van het volk zijn is onacceptbel. Immers ze betalen jullie salaris.
De kiezer zij op zijn hoede. Ik heb vernomen dat het stemmen in dit land bemoeilijkt wordt om op de juiste manier stemmen om de 30 procent niet te behalenLeer kleuren binnen de juiste lijnen. Anders stem ongeldig. Mocht dit zo zijn dan vind ik dit schokkend. Als dit waar is dan moet ik zeer secuur stemmen.
Ik moet dus mijn best doen om mijn stem geldig te verklaren. ik heb in mijn hele leven nog nooit binnen de huidige waarden en normen gefunctioneerd laat staan dat ze me binnen de maatschappelijke lijnen hebben leren tekenen.
Ach je kan ook leven zonder binnen de lijnen te tekenen, het wordt wel alleen veel moeilijker gemaakt. Eens in mijn leven kleur ik een perfect rondje. Met potlood, ik ben volledig geintegreerd.
Mijn stem gaat volledig goed ingevuld perfect omcircelt de brievenbus in.
Christenen onder ons stem leer wat je stem ook zal zijn binnen de lijntjes te tekenen een kruis is fout en ongeldig. Normaal met een christelijke ja of nee kruis is stem ongeldig, net als een halve maan. Kleuren in het kleine rondje, een felrode stip.
Als de stembiljetten dusdanig bedacht zijn om afgekeurd te worden. als dat ik heb gezien op Geen Stijl dan maak ik me nog ernstigere zorgen.
Condor
Het standpunt van Peter Storm is helder.
Blijft mij steeds verbazen het onvermogen om iets waar je mee plotseling verrast wordt alsnog een positief voor Links draai aan te geven.
Neem ik aan dat de schrijvers hier wellicht sociaal betrokken zijn.
Dan lijkt me voor de hand liggend om vanuit Links-sociaal perspectief het NEE stem als een stem tegen de burgeroorlog in Oekraïne te doen verklaren. NEE tegen de burgeroorlog die door de oligarchische regering van Oekraïne tegen het eigen bevolking wordt gevoerd.
We hebben toen het kans gemist om tegen de oorlog in Irak te ageren. Er werden bergen van desinformatie en propaganda in onze westerse media ruimte ingestort en derhalve hebben we tegen deze idiote oorlog niet geprotesteerd. Ook niet tegen de oorlog met Libië of Syrië. Waardoor we vervolgens voor miljoenen vluchtelingen onderdak moesten zoeken.
We zouden met een NEE stem kunnen aantonen dat we binnen de EU andere waarden nastreven dan burgeroorlogen steeds aanwakkeren en ondersteunen. Eerst zouden de Oekraïners de burgeroorlog in eigen land moeten stoppen en orde op zaken stellen. Pas erna zouden we een mogelijke associatie verdrag kunnen overwegen.
Wat is de bedoeling van een assotiatieverdrag met een land die de rechten van eigen bevolking niet doet beschermen?
Met het Kosovo precedent hebben we toen aan de hele wereld, inclusief Oekraïne, laten zien hoe dit probleem zou opgelost moeten worden.
De Linkse NEE stemmen voor dit referendum zijn stemmen tegen de oorlogen in Europa.
Ik vind het uiterst dubieus om het geopolitieke conflict tussen de EU en Rusland te reduceren tot een “burgeroorlog die door de oligarchische regering van Oekraïne tegen het eigen bevolking wordt gevoerd”. Daarbij wordt de rol van de fascist Poetin en zijn terroristische kliek volledig weggewassen. Dat is bij uitstek een benadering die past bij de huidige agenda van Europees extreem-rechts.
Zelf vrees ik al een tijdje dat het volk, dat probeert te relativeren wat voor schandalige dingen in de jaren ´40-´45 zijn gebeurd, inmiddels weer een behoorlijke machtspositie hebben verkregen.
Opheffen van de Europese samenwerking zou misschien echter de deur openzetten voor iets nog verschrikkelijkers.
Alles gelezen, het dilemma blijft. Ik kan mij vinden in de standpunten van Slegers en Kirmaci, Storm en Bos en deel ook hun kritiek op Feijen en Schulling. Blijft de vraag: wat te doen? Ik ben tegen het associatie verdrag, daarover is geen twijfel. Maar voor alle argumenten om voor / tegen te stemmen of het referendum te boycotten door niet te stemmen is iets te zeggen. Daarmee is de keuze verworden tot de vraag: wil je door de hond of de kat gebeten worden? Dat lijkt mij meer een kwestie van ‘persoonlijke smaak’, een min of meer willekeurige keuze voor welk van de twee je het minst erg vind. Daarom is voor mij de vraag nu: hoe uit deze patstelling te komen en het juiste frame van de linkse tegenstemmers zichtbaar te maken?
Ik heb eerst de mogelijkheid overwogen om een ongeldige stem uit te brengen met vermelding van de reden, maar het argument van Peter Storm hiertegen vind ik overtuigend. Uiteindelijk kom ik uit bij het volgende idee: een zo breed mogelijke landelijke (handtekeningen?)campagne starten waarin iedereen die tegen het verdrag is, maar niet bij het rechtse nee-kamp opgeteld wil worden noch gebruikt wil worden voor de vuile spelletjes van GeenStijl, de mogelijkheid krijgt om een ‘stemverklaring’ te geven, niet in het stemhokje, maar via de media / internet enz. Iets als: Ik ben tegen het associatie verdrag en heb tegen gestemd / niet gestemd / ja gestemd omdat …. . Na dat ‘omdat’ moet dan een formulering komen waarin de meeste linkse mensen zich kunnen vinden, of ze nu om tactische redenen voor / tegen of niet gestemd hebben, zodat alle ‘stemverklaringen’ bij elkaar opgeteld kunnen worden tot één linkse tegenstem.
Voordeel is ook dat we tijd winnen: dit hoeft niet vóór a.s. woensdag te gebeuren. De echte discussie / het kapen van de interpretatie door rechts van voor / tegen / niet stemmers zal beginnen ná het referendum. Binnen die discussie kunnen we dan wel invloed uit oefenen, het linkse frame neer zetten / zichtbaar maken, het initiatief terug pakken èn het feit dat dit referendum als zodanig niet deugt (argument van Storm om niet te stemmen) ontmaskeren.
Ik heb zelf niet meer de middelen noch de mogelijkheden (ik ben 68 en heb bovendien voldoende ‘op de barricades gestaan’) om iets dergelijks op gang te zetten. Als anderen dit een goed en haalbaar idee vinden, hoop ik dat zij het oppakken (Doorbraak, Slegers, Kirmaci, Storm of Bos?) en het omzetten in een haalbare actievorm. Het wordt tijd dat we weer ‘aan de bal’ komen!
De SP en ook verschillende andere ´linkse´ Nederlanders zijn voor mij bij deze volledig door de mand gevallen..
#whitetrash
@anoniem, Moet jij eerst definiëren wat jij onder “links” verstaat, denk ik.
Anders kan het makkelijk een verwarring ontstaan.
@anoniem, zou je eerst moeten aangeven wat jij onder links definieert om verwarring te doen voorkomen.
@nexus m., jij zou eerst moeten uitleggen wat volgens jou de rol van de terrorist Poetin en zijn fascistische kliek is, om verwarring te voorkomen.
Beste @Nexus m.: Niet dat ik hier nu een offtopic zijspoor in wil slaan. Maar ik erger me er al enige tijd aan dat iedere Nederlandse politieke partij (zelfs de SP en GL), het zo goed lijken te kunnen vinden met een extreemrechtse eenmanspartij en zijn radicale aanhang. Een politicus die nog steeds wordt ‘vervolgd’ vanwege de schending van een van de belangrijkste grondrechten in ons land. En waarmee je eigenlijk niet zou moeten collaboreren, is mijn bescheiden mening…
Als ik Tweede Kamerlid zou zijn, dan zou ik het liefst het standpunt willen hebben: Je neemt je haatzaaiende uitspraken terug, of ik weiger met je in gesprek of debat te gaan. En nee, je moties of referenda zal ik ook niet steunen… 🙂
Uit welke hoofd?
Ga jij eerst uitleggen waarom onze diensten terroristen loslaten die daarna in Brussel aanslagen plegen?
Mijn eerste reactie bovenop is voor Sandra bedoeld en ze blijft het antwoord schuldig.
@anoniem, zou ik me goed in de discussie met je kunnen vinden.
[“Maar ik erger me er al enige tijd aan …het zo goed lijken te kunnen vinden met een extreemrechtse eenmanspartij en zijn radicale aanhang”]
Gelijk moet ik erop wijzen dat bij mij is het veel eerder dan “enige tijd geleden” – je zou pakweg 15 jaren eerder kunnen tellen omdat ik hoef niet te wachten op de gevolgen van de hatelijke politiek van een fascist om hem als fascist te moeten beoordelen.
Dit doe je gelijk met de opkomst ervan.
Tenminste het gemaakte afspraak aan de Nuremberg proces toen was dat we zullen voortaan dergelijke gevallen moeten voorkomen.
Helaas verkoopt fascisme in Nederland onder verschillende (vaak neoliberale) smoesjes nog steeds als zoete koek.
Ik zou het niet weten, ik vermoed dat “onze” diensten nogal stomme fouten kunnen maken en onderling slecht communiceren. Maar Nexus heeft vermoedelijk verdere kennis over een wereldwijd complot ofzo?
Ik zie in ieder geval niet in wat dit te maken heeft met mijn vraag over de rol van Poetin, het is slechts afleiding. Ik kan slechts constateren dat Nexus de rol van Poetin in de geopolitieke machtsstrijd volledig witwast en zich daarmee aansluit bij de opinie van Europees extreem-rechts.
“Gelijk moet ik erop wijzen dat bij mij is het veel eerder dan “enige tijd geleden” ”
Oh, ik ook hoor… Heb sinds het aantreden en massale collaboratie met dhr. Wilders, mijn stem consequent ongeldig gemaakt bij verkiezingen… 🙂
En me afgevraagd hoe het zo rond de jaren ’30-’40 gegaan moet zijn in dit vreselijke landje…
De vraag op het stembiljet bevatte geen oneigenlijke rechtse argumentatie (bijv. wat kan ons die Oekraine schelen) en slechts met die vraag had ik te maken. Hun “argumenten” zijn de mijne niet. Dat rechts de uitslag voor hun kar spant komt mede omdat links zo verdeeld was dat men geen linkse argumenten om tegen te stemmen duidelijk in de openbaarheid bracht. En de ja of nee stemmen kunnen ook niet nader uitgesplitst worden qua redenen.
Argumenten om nee te stemmen hadden bijv. ook kunnen zijn: het associatieverdrag kan de voedselveiligheid in gevaar brengen omdat geimporteerd voedsel niet aan dezelfde normen voldoet als hier en het niet blijkt uit het etiket. Ongeveer 20 procent van het verdrag ging over iets anders, namelijk o.a. over militaire samenwerking. Corruptie: Sjakie Porosjenko van de chocoladefabriek wordt ook genoemd in de Panama-papers. Rotte appels in de mand in Kiev: zolang ik daar fascisten zie rondsjouwen met hun variant op de hakenkruis vlag weet ik wat me te doen staat. Ik help door nee te stemmen daar de mensenrechten (bijv. van minderheden) niet vooruit? Onzin, het gaat multi-nationals zoals Shell om de bodemschatten (teerzanden ed) niet om mensenrechten. Kijk naar Shell in Nigeria. Tenslotte: het gaat in wezen om een gevecht om de invloedssfeer tussen de EU en Rusland. Ze deugen beide niet. Ik denk dat de Oekraine het beste af is als neutraal land, met simpele handelsverdragen zonder allerlei “extra’s” ingebouwd met zoveel mogelijk landen. Tenslotte: gebleken is dat strategisch niet-stemmen om de uitslag lager dan 30 procent te krijgen door een aantal thuisblijvers leverde weer niets op. Net zoals de onzin bij gewone verkiezingen: als je wilt dat partij A aan de macht komt moet je partij B stemmen want C en D bla, bla enz. Gewoon simpel doen wat het je het beste lijkt is beter.
Beste Sandra, je doet voorkomen alsof het referendum met antwoorden JA of NEE over Poetin was gehouden, was dit zeker niet het geval.
Misschien heeft weer de cognitieve dissonantie toegeslagen, afijn het is niet mijn zaak om verder dan de vraag van het referendum te kijken.
We werden gevraagd of we willen associëren met een land wiens President-oligarch een vieze burgeroorlog voert met veel burgerslachtoffers die onze media doorgans volledig willen verzwijgen.
Over deze totale stilte en media-omerta zou jij je veel meer zorgen moeten maken en om het feit dat de regering geen goede voorlichting over de ware toedracht van de toekomstige militaire hulp heeft gegeven.
Het enige Linkse vreedzame antwoord op dergelijk referendum was met de hand hoog – NEE.
Wat een flauwekul: je geeft gewoon weer geen antwoord op mijn vraag.
Ik heb het wel gehad met dit soort vredes-apostelen die de propaganda van de Russische staatstelevisie na-wauwelen, met zogenaamde linkse figuren die zich voor het karretje van dictators als Poetin en Assad laten spannen.
Inderdaad zijn harde feiten en argumenten flauwekul indien jij je zin niet kan krijgen.
Het is een bekend fenomeen.
Wens ik je veel succes met je propaganda.
Haat brengt geen oplossingen, enkel oorlogen.
Het enige Linkse vreedzame antwoord op dergelijk referendum was met de hand hoog – NEE.
Als dit ‘referendum’ niet een initiatief was geweest van een heel eng mannetje met een matrozenpetje, had ik misschien nog overwogen te stemmen. Nu is echter mijn conclusie dat Nederlanders nog steeds niets hebben geleerd van hun schandalige aandeel tijdens de jaren ’30-’40…
@anoniem, wat je zegt is dat je heb het onderwerp van het referendum op zij laten liggen met alle redenatie eromheen en heb je je dan enkel op Jan Roos gefocust.
Samengevat- indien Jan Roos een treinmaatschappij gaat opstarten, ga je nooit met de trein mee rijden.
Indien Jan Roos de buschauffeur is dan ga je ook niet met de bus naar de stad?
@Nexus M: Indien Jan Roos een politieke partij opricht zal ik waarschijnlijk niet op hem stemmen… 🙂
Maar idd, het hele stijlloze sfeertje rond dit referendum beviel me niet. En ik ben blij dat ik niet ben gaan stemmen en medeplichtig ben aan het resultaat…
@anoniem, ben ik blij dat je dan de stijlloze sfeertje rond de neoliberale pogrom over de sociale zekerheden van de laatste jaren je dan goed bevalt – omdat die meerde malen erger is dan deze ongekende uit de geschiedenis van Nederland democratische uiting wat het referendum is.
Heb je tenminste bewezen dat je uiterst politiek correct ben.