Regering erkent schoorvoetend dat er iets mis is met Zwarte Piet
Rutte maakte het indertijd nog bonter door op te merken dat “zijn vrienden op de Nederlandse Antillen” blij zouden zijn met het Sinterklaasfeest, “omdat zij hun gezicht niet hoeven te schminken. Als ik zelf Zwarte Piet moet spelen, dan ben ik dagen bezig om de verf van mijn gezicht te krijgen.” Dat ongemak kenden “zijn vrienden op de Antillen” tenminste niet, aldus de minister-president. Die door Rutte bij elkaar gefantaseerde Antilliaanse “vrienden” van hem bleken zo kwaad te zijn over zijn racistische en respectloze houding dat hij zich later gedwongen zag om zijn excuses aan te bieden aan minister-president van Curaçao Ivar Asjes.
Oerwoudgeluiden
Misschien mede door dit soort uitspraken tikte het College in zijn rapportage het kabinet lichtjes op de vingers over de rol van de overheid in het Zwarte Piet-debat. “De centrale overheid houdt zich echter afzijdig, ondanks verplichtingen uit mensenrechtenverdragen – vooral uit het Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie (ICERD) – om actief discriminatie en etnische stereotypering tegen te gaan”, schreef het College. Deze terechtwijzing – zoiets als: racisme moet bestreden worden, hoor, weten jullie dat niet? – had best wel wat steviger mogen worden aangezet. Bovendien is in het geval van Rutte volstrekt geen sprake van afzijdigheid, maar juist van inmenging. Hij kiest immers positie door zich uit te spreken als voorstander van Zwarte Piet.
“Het is de verantwoordelijkheid van de centrale overheid om de discussie in goede banen te leiden en te bewaken dat die constructief verloopt en niet ontaardt in discriminatie”, liet het College ook nog weten. Een zeer beperkt standpunt. De overheid moet de blackfacetraditie verbannen en niet slechts “discriminatie” bestrijden in “de discussie” over die racistische traditie. Ter vergelijking: als voetbalsupporters op de tribune oerwoudgeluiden maken wanneer zwarte voetballers aan de bal zijn, dan zou het toch niet de voornaamste taak van de overheid moeten zijn om het debat over die oerwoudgeluiden in goede banen te leiden, maar veel meer om ervoor te zorgen dat dat soort racisme wordt aangepakt. Overigens past daar nog wel de bedenking bij dat de overheid zelf volop verantwoordelijk is voor institutioneel racisme. Strijd tegen racisme zal dan ook van onderop moeten plaatsvinden, in plaats van te vertrouwen op voornamelijk witte bewindslieden en gezagsdragers in de bovenlaag van de samenleving.
Hek van de dam
In de rapportage van het College stond een groot aantal aanbevelingen aan de overheid. Een daarvan luidde: “Geef steevast een duidelijk signaal af dat discriminerende opmerkingen en racistische stereotyperingen onacceptabel zijn”. De regering reageert daar als volgt op: “Het College verwijst in de jaarrapportage ter illustratie van deze aanbeveling naar de maatschappelijke discussie over Zwarte Piet. Het Sinterklaasfeest is een eeuwenoude traditie die wordt vormgegeven door de samenleving en die is blijven bestaan door te veranderen. De regering onderschrijft met het College dat in de vertolking van Zwarte Piet negatieve stereotyperingen een rol kunnen spelen. Deze kunnen onbedoeld vooroordelen en discriminatie in de hand werken en mensen kwetsen. Tegelijkertijd acht de regering het van belang te benadrukken dat dit mensen die het feest altijd met veel vreugde vieren niet tot racist maakt. De regering deelt het standpunt van het College dat een verbod op Zwarte Piet van staatswege niet de uitweg is maar dat de overheid een rol kan spelen om een respectvolle nationale dialoog te faciliteren zodat er vanuit de maatschappij initiatieven ontstaan om Zwarte Piet te veranderen in een figuur die iedereen recht doet.”
Afgezet tegen wat Rutte eerder uit zijn mond durfde te laten komen, slaat deze passage zeker een andere toon aan en bevat het ook de erkenning dat er blijkbaar iets negatiefs en iets stereotyperends met de Zwarte Piet-figuur aan de hand is. De regering lijkt zo enigszins tegemoet te komen aan de kritiek op die figuur. Men lijkt daarmee ook wat te gaan wankelen en terrein te verliezen in het Zwarte Piet-debat, wat een hoopvol teken is voor tegenstanders van de racistische karikatuur. Het hek lijkt van de dam te zijn, en als de schapen van de regering over de dam zijn, dan volgen er hopelijk meer.
Hete brij
Niettemin valt in de passage vooral op hoe irritant omzichtig men om de hete brij heen loopt. “In de vertolking van Zwarte Piet kunnen negatieve stereotyperingen een rol spelen”, meldt men. Er is volgens de regering dus alleen maar de mogelijkheid dat Zwarte Piet racistisch is. Je zou zeggen dat men dan ook moet aangeven wanneer dat het geval is, dus bij welke “vertolking” van de figuur negatieve stereotypering optreedt. Maar dat doet de regering niet, en dat gaat de regering ook niet lukken. Want Zwarte Piet is in essentie racistisch. Een “vertolking” van Zwarte Piet die niet racistisch is, bestaat dus niet, omdat Zwarte Piet in dat geval geen Zwarte Piet meer is (maar bijvoorbeeld Regenboog Piet of Alle kleuren van de wereld Piet). Met andere woorden: het wezen en de kern van Zwarte Piet is nu juist dat het gaat om een racistische karikatuur.
De regering van Mark “mijn Antilliaanse vrienden hoeven zich niet te schminken” Rutte zou de regering van Mark “Zwarte Piet is nu eenmaal zwart” Rutte niet zijn, als men zou vergeten om de witte meerderheid nog even een aai over de bol te geven. “Tegelijkertijd acht de regering het van belang te benadrukken dat dit mensen die het feest altijd met veel vreugde vieren niet tot racist maakt.” Maar wie aan de ene kant erkent of ergens wel weet dat er iets mis is met die Zwarte Piet, zoals de regering het zelf aangeeft, die kan aan de andere kant toch niet doodleuk blijven doorgaan met het vieren van het Sinterklaasfeest in het gezelschap van de racistische karikatuur, en dus doen alsof zijn neus bloedt? Maar de regering wil liever toch maar achterover gaan leunen, “geen verbod op Zwarte Piet van staatswege” instellen en alleen maar “een respectvolle nationale dialoog faciliteren”, onder aanvoering van de respectloze Rutte.
Harry Westerink
Tja, in de sociale media in Nederland werd het massale racisme in ons land pijnlijk zichtbaar…
Heeft ons ook geen goede indruk in het buitenland opgeleverd…
Maar wat moet je ook met zo’n MP:….
Het racisme in Nederland is in de wereld al meer dan 10 jaar bekend. Er zijn alleen in de VS al talloze TV programma’s over gemaakt. Niet alleen in de VS. Engeland, Duitsland en vele landen meer. Dusdanig ernstig is het hier.
De grap is alleen dat de wereld allang weet hoe racistisch Nederlanders zijn. Er is alleen 1 probleem, de Nederlanders zelf zitten nog steeds vol in de ontkenningsfase.
De Nederlanders hebben een cocon van zelfgenoegzaamheid om zich heen gebouwd.
Condor
@Condor: Hier maak je wel een foutje is mijn mening. Het is niet juist om over ‘de’ Nederlanders te spreken. Er zijn heel veel Nederlanders, die geen problemen zien in het aanpassen van de Sinterklaastraditie. Ook zijn er genoeg Nederlanders die de multiculturele samenleving waarderen (maar misschien zijn die op internet wat minder aanwezig dan al die foute schreeuwers?). Zelfs al zou de meerderheid van de Nederlanders racistisch zijn, dan is er nog steeds een hele grote groep die dat niet is. Net zoals je eigenlijk ook niet kunt spreken van ‘de’ Amerikanen, Russen, Moslims of wie dan ook. Generaliseren is een simplificatie die onderbelicht kan laten waar het werkelijk om gaat.
Hoewel het “massale racisme” zeker tot culturele eigenschap benoemd kan worden in het licht van de historische erfenis van het Koloniale verleden vallen zeker niet alle Nederlanders eronder. Net als haast niet alle Duitsers nazi’s waren doch de rest heeft een blijvende indruk achtergelaten.
Condor zegt het goed dat weer cultureel bepaald wanen zich De Nederlanders in een door hun exclusiviteit bepaalde cocon van zelfgenoegzaamheid waarbij ze iedereen de les kunnen leren en nooit hebben ze tijd aan enige zelfreflectie net als in het geval van Zwarte Piet.
Inderdaad zijn niet alle Nederlanders racistisch net als toen niet alle Duitsers nazi’s waren doch heeft het allemaal historisch een bepaalde volksindruk achtergelaten. Die stereotypen zijn nog steeds dagelijks in gebruik – nog op de dag van vandaag worden de Duitse Kanselier Angela Merkel en haar Minister van Financieen Schauble voor nazi’s in Griekenland uitgemaakt en afgebeeld.
Het ligt in onze Nederlandse cultuur dat vele landgenoten veronderstellen dat ze etnisch gebonden aanspraak hebben op een bepaalde cultureelgevormde exclusiviteit die zijn oorsprong in de colloniale tijden heeft en dat is wat heden de mensen (De Nederlanders) belet om aan zelfreflectie over zaken als bijvoorbeeld Zwarte Piet te gaan doen.
niet alle nederlanders zijn racistisch. men zou er voor de goede zaak goed aan doen zich genuanceerd uit te drukken, het is contra-productief, want veel niet-racistische nederlanders die anders achter deze kwestie zouden staan, zullen walgen van deze stigmatisering en zich afzijdig houden. dit verdeelt alleen maar, en dat is jammer, want onnodig. druk je correct uit en focus op de kwestie, of kijk es naar het grotere plaatje voor de verandering…
my 2p
Als je het hebt over de individuele, openlijk uitgesproken, meningen dan zijn wellicht niet alle witte Nederlands van dag tot dag racistisch bezig, inderdaad. Tegelijk kunnen we niet ontkennen dat we allemaal, wit én zwart, in Nederland opgroeien en opgevoed worden, thuis en op school, in een racistisch klimaat, en het zou gek zijn als dat helemaal geen sporen zou achterlaten in ons denken, toch?
Maar belangrijker dan al die individuele gedachten en uitspraken is het feit dat we leven in een land en een wereld die georganiseerd zijn langs over het algemeen racistische lijnen. Kort gezegd: wereldwijd wordt het meeste zware en vuile werk (in fabrieken, schoonmaken, verzorging, etc, etc) onderbetaald of zowat gratis gedaan door mensen met donkere huidskleuren. Grondstoffen worden zeer goedkoop gekocht of zelfs geroofd uit landen waar mensen met donkere huidskleuren (oorspronkelijk) vandaan komen. Dat is ook waar de meeste vluchtelingen vandaan komen. Etc, etc, moet ik verder gaan? Afijn, de mensen in de rijke landen, meest witten, hebben het veel en veel beter dan de overgrote meerderheid van de mensen in de arm gemaakte landen en arme wijken in de rijke landen, dat wil zeggen: de voormalige (?) koloniale mogendheden. Die rijke landen bombarderen dagelijks, al tientallen jaren, steeds weer andere landen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika, en wanneer daar mensen en bewegingen opstaan die dingen anders willen gaan regelen dan worden die met grof geweld bestreden en vermoord (van Lumumba tot vakbondsleden in Colombia, etc).
Dát is ook racisme, en daar profiteren wij hier (met name de meeste witten) van. En dat heeft weinig te maken met subjectieve individuele racistische meningen, en alles met objectieve posities die het mogelijk maken te profiteren van racisme. In die zin zijn we allemaal racisten hier in Nederland. En het enige wat we kunnen doen is ons onze privileges bewust zijn en ons inzetten tegen die racistische organisatie van de economie en de wereld.
ik kan alleen voor mezelf spreken en erken ook alleen verantwoordelijkheid voor mezelf en ik ben niet de cultuur waarin ik ben opgegroeid, m’n nederlanderschap is puur vanwege dat ik hier toevallig geboren ben, ik ben niet nationalistisch ingesteld, ik ben dus nederlander tegen wil en dank en wens vanwege dat feit niet met anderen over 1 kam geschoren te worden. (om mezelf maar es als voorbeeld te nemen)
oja en ik stem niet, dus ik legitimeer niets wat de regering van dit land doet.
Dat bedoel ik nou: zal allemaal best waar zijn. Maar je hebt waarschijnlijk wel een computer of mobiele telefoon waarmee je je reactie schrijft. En die is hoogstwaarschijnlijk gemaakt door volkomen uitgebuite Chinese vrouwen. Zouden die normaal betaald krijgen dan zouden zulke apparaten waarschijnlijk onbetaalbaar zijn. Onze relatief luxe leven komt tot stand in een wereldwijd racistisch economisch systeem. En ook al ben je subjectief niet racistisch, ook al verzet je je tegen dat economisch systeem, het is vrijwel onmogelijk om er hier niet van te profiteren.
Toch vind ik het niet slim om alle Nederlanders over 1 kam te scheren,,,
Wat ik al eerder typte…. Ook al heb je recht van spreken, toch blijft het een uitdaging de publieke opinie aan je zijde te houden.
De afgelopen maanden heb ik intensief en leuk samengewerkt met een dame met een donkere huidskleur. En zelfs zij kon niet ontkennen heel af en toe een klein beetje racistisch te zijn… Waar ikzelf eigenlijk nooit last van denk te hebben… 🙂
Maar ondanks al dat wantrouwen naar elkaar, zie ik meer in een gezamelijk front tegen de afbraak van onze samenleving… 😀
Beste anoniem, volgens mij lopen er in je reactie een paar dingen door elkaar.
– Feitelijk scheer ik inderdaad alle Nederlanders over 1 kam: ook die met andere huidskleuren profiteren voor een deel mee van die wereldwijde racistische economische arbeidsverdeling.
– Ik zie niet wat “de publieke opinie” ermee te maken heeft. Sowieso heb ik niet het idee dat dat een zinvol begrip is. Er wonen in Nederland heel veel mensen met uiteenlopende meningen, en die zijn niet allemaal te vatten onder 1 begrip “publieke opinie”. Wel wordt dat begrip “publieke opinie” vaak gebruikt als codewoord voor de witte conservatieve mensen die we om de een of andere reden te vriend zouden moeten houden (ook al is die behoefte zeker niet wederzijds). Doet me een beetje denken aan “de internationale gemeenschap”, ook al zo’n mooi begrip dat ik de praktijk betekent: de heersende machten die zichzelf graag als neutraal en redelijk omschrijven, maar dat objectief bezien niet zijn. Je ziet dat begrip vaak opduiken als er weer eens een land in Azië ofzo gebombardeerd moet worden. Wanneer ik dit soort begrippen hoor, ben ik al snel geneigd om de mensen die zich erachter verschuilen het nadeel van de twijfel te geven.
– Zoals ik al aangaf, zal iedereen die hier geboren en getogen is beïnvloed worden door racisme, ook zwarte mensen. Het blijkt dat veel zwarte en bruine mensen, net als de witten, denken dat witten beter zijn, intelligenter bijvoorbeeld, dat een lichtere huidskleur beter is, etc, etc.
– Juist de erkenning dat we allemaal racistisch (en seksistisch) zijn opgevoed en dat we samen tegen het institutioneel racisme en de racistische internationale economische orde moeten vechten, biedt de mogelijkheid van een gezamenlijk front. Ontkennen van reëel aanwezig racisme schept juist verdeeldheid, ook al beweerd de “publieke opinie” van niet.
Ik heb je betoog gelezen…
Wat mij daarin opvalt is een groot wantrouwen..
Terwijl ik elke dag opnieuw weer bijzonder mooie dingen meemaak in ons landje..
De reden dat ik hier op deze site reageer, is omdat ik hoop mensen aan te treffen die dat ook waarderen… 🙂
En niet willen dat dit afgebroken wordt… Door een foute manier van denken die weer in opmars is…
Groet van Anoniem
Sorry, ik kan je niet meer volgen. Wantrouwen? Waar haal je dat nu vandaan?
Ik vond dat je je in je betoog negatief uitliet over de hele bevolking…
Terwijl ik en velen dagelijks genieten van onze multiculturele samenleving…
Maar ik zat een biertje te drinken, dus misschien uit ik me te onbegrijpelijk.. 🙂
“De multiculturele samenleving is niet mislukt”…. 🙂
Kijk, daar zit hem het probleem: de “multiculturele samenleving” klinkt goed, maar komt er natuurlijk in de praktijk op neer dat jij en ik (beide wit, neem ik aan) lekker kunnen genieten terwijl een Vietnamees-Nederlands gezin dag in, dag uit zwoegt om loempia’s voor ons te maken. Wij laten een Marokkaans-Nederlandse jongere zwaar onderbetaald ons een pizza brengen, terwijl zwaar onderbetaalde Turks-Nederlandse vrouwen ons kantoor schoonmaken. Etc, etc. Lees onder meer: http://www.doorbraak.eu/gebladerte/10976f62.htm en http://www.doorbraak.eu/gebladerte/40240e01.htm En dat heeft niets te maken met wantrouwen, en alles met realiteitszin…
Daar ben ik het wel mee eens, maar zoals ik al aangaf: dat betekent niet dat we het bestaande racisme (in individuele, institutionele en economische zin) moeten gaan ontkennen.
@Eric: Natuurlijk heb je gelijk met deze argumenten. Het kapitalisme heeft haar lusten en lasten… 🙂
Maar het lijkt me belangrijk te melden dat net zo goed blanken worden uitgebuit, zelfs in Nederland…
hoi anoniem, sorry dat ik er toch weer tegenin moet gaan. Twee dingen in reactie:
– preciezer gezegd: de lusten van het kapitalisme zijn voornamelijk voor een relatief kleine groep meest witte mannen, de lasten voor de rest van de mensheid en natuur.
– Witten worden ook uitgebuit inderdaad, helemaal eens. Maar gemiddeld genomen worden zwarte mensen en vrouwen meer uitgebuit. Zwarte mensen en vrouwen doen vaker laagbetaald werd, worden sneller ontslagen, hebben vaker flexcontracten…
Het gaat in de media en eigenlijk overal juist over die witte mannen (zoals ik), dus het lijkt mij juist belangrijk die andere groepen en hun positie te belichten, of beter nog: hen het woord te geven over hun positie en de veranderingen die zij liefst zouden willen…
@Eric: Zo, het is best alweer een lange discussie geworden! 🙂 Ik rond hierbij mijn inbreng bij dit bericht af.
dat bedoel ik nou; een computer kan best betaalbaar geproduceerd worden door chinezen die normaal loon krijgen. het uitbuiten van die chinezen is de keuze en verantwoording van degeen die de bulk van de winst zelf wil opstrijken ipv die enorme berg geld te gebruiken om ze normaal te betalen en genoegen te nemen met een bescheiden winst, de uitbuiting is iig niet mijn schuld als de koper van de computer.
ik snap dat je een discussie over het onderwerp wil uitlokken, maar voer die dan niet op oneigenlijke gronden en met motivationele argumentaties, want daar heeft niemand zin in en leidt alleen maar tot heel veel oeverloos gezwam.
nog een voorbeeldje, maar ik ga me niet uitputten ze allemaal te behandelen;
dit zijn gevolgen van cultuurverschillen, niet van racisme. er word wel gezegd dat ze het werk doen waar nederlanders te beroerd voor zijn, maar in werkelijkheid zijn nederlanders alleen maar te beroerd om voor te weinig loon te werken, zie het dus als een soort van staking. maar wat doet zo’n werkgever? die trekt gewoon turken en marokanen aan, die zijn een stuk minder kieskeurig, en bovendien totaal niet solidair met de nederlanders die fatsoenlijk loon voor iedereen zouden willen kunnen afdwingen, je kan ze beschouwen als stakingsbrekers. heeft dus niks met dat racisme te maken wat je er te pas en te onpas aan de haren bij sleept. je kan moeilijk zeggen dat in vergelijking met andere bevolkingsgroepen de hogere kieskeurigheid van nederlanders mbt onderbetaald werk een uiting van racisme is. zelfs die vervloekte opportunistische werkgever is niet racistisch bezig, hij buit om het even iedereen uit, ongeacht ras of wat dan ook.
het is de uitbuiting in het algemeen waar we als totale gemeenschap tegen moeten strijden, de focus op het racisme leggen leidt alleen maar af van de hoofdzaak en speelt ons onderling tegen elkaar uit. daarom neem ik afstand van een dergelijke deelstrijd, en vooral vanwege de manier waarop die gevoerd word, het is gewoon schadelijk. strikt is voor echt racisme een echte racistische intentie nodig, zoals hitler die de joden wou uitroeien, maar die ontbreekt veelal.
Fix, je zit er helemaal naast wat mij betreft als je schrijft “strikt is voor echt racisme een echte racistische intentie nodig”. Het moet toch inmiddels wel duidelijk zijn, met alle discussies over institutioneel racisme enzo, dat voor racisme geen intentie nodig is. Het hele economische en sociale systeem waarin we leven is racistisch, en als witte heb ik daar voordelen bij die iemand met een bruine of zwarte huidskleur niet heeft. Ook al maken we beide deel uit van de arbeidersklasse. En natuurlijk gaat het erom die tegenstellingen te overwinnen en zij een zij te strijden tegen kapitalisme (en racisme en patriarchaat), maar je ogen er voor sluiten is geen optie als je serieus samen wilt vechten.
Je opmerkingen over arbeidsmigranten als onsolidaire stakingsbrekers is echt diep triest, sorry dat ik het moet zeggen. Om even bij het voorbeeld van Marokko te blijven. Een groot deel van de 20e eeuw stond Marokko bekend als een land waar gevochten werd voor onafhankelijkheid (van Spanje en Frankrijk) en voor gelijke rechten enzo. De Marokkaanse beweging werd gezien als voorbeeld voor vele andere onafhankelijkheidsbewegingen in de toenmalige “Derde Wereld”. Dat heeft men moeten bekopen met een ongelofelijke hoeveelheid repressie, martelingen en massamoorden. Toen Algerije ook streed voor onafhankelijkheid, besloten de heersende machten in Marokko een reactionair koninkrijk te stichten dat de Marokkanen eronder zou houden, Spaanse en Franse economische belangen zou behartigen en een trouwe bondgenoot zou vormen van de NAVO. Elke strijd voor verbetering van arbeidsrechten werd en wordt keihard de kop ingedrukt. Emigratie is een van de weinige opties om de ellende daar te ontkomen. Ellende die dus mede veroorzaakt wordt door westerse macht in het wereldomspannende racistische kapitalistische systeem. Diezelfde macht die ons hier probeert te verkopen dat ze daar arm zijn door hun vermeende cultuur luiheid, corruptie en gebrek aan solidariteit, en dus niet door repressie, grondstoffenroof en afgedwongen lage lonen. Wij hebben hier inderdaad bevochten dat we niet voor hongerloontjes hoeven te werken (beter: hoefden, nu met de dwangarbeid enzo), maar diezelfde strijd voor rechtvaardigheid is dus met puur geweld daar de kop ingedrukt. Dat jij nu onze betere positie, en dus de slechtere positie van arbeidsmigranten uit Marokko, uitlegt aan de hand van hun vermeende gebrek aan solidariteit is echt een teken dat je je het racistische gedachtegoed van de machthebbers hebt laten opdringen. Het samen strijden “als totale gemeenschap” is echt onmogelijk als je zo denkt. Ik zou althans, als ik een Nederlandse Marokkaan was, je een dikke middelvinger geven!