SP-tijdschrift Spanning weigert anti-nationalistisch artikel van voormalig hoofdredacteur
Dat de partij nooit vies is geweest van wat nationalisme, bleek al in de jaren 80 bij de publicatie van de racistische nota “Gastarbeid en kapitaal”. De SP heeft daar nooit afstand van genomen. Integendeel, in 2002 deelde SP-Kamerlid Fenna Vergeer de nota trots als een pauw uit aan haar collega’s bij aanvang van het parlementaire onderzoek naar de integratie. En deze week verwees SP-fractievoorzitter Emile Roemer er ook weer in positieve zin impliciet naar bij de discussie rond het Polen-meldpunt van de PVV. De SP had eerder zelf al een vergelijkbaar meldpunt ingesteld. Wij hebben het altijd al gezegd, is steevast de boodschap van de partij als het gaat om verwijten richting arbeidsmigranten.
Organisaties als Doorbraak maken zich sterk tegen elke vorm van migratiebeheersing. De SP kaart echter slechts af en toe ‘misstanden’ in het migratiebeleid aan. Principiële kritiek op het beleid van tegenhouden, uitsluiten, opjagen, opsluiten en uitzetten van vluchtelingen is niet te vinden in de verkiezingsprogramma’s. Integendeel, men is het in grote lijnen wel eens met het beleid van migratiebeheersing van de BV Nederland, die de partijleiding overigens maar wat graag zou meebesturen.
Op 1 januari is Sjaak van der Velden, hoofdredacteur van Spanning, het wetenschappelijke blad van de partij, ontevreden opgestapt. Deze week schreef hij in een brief aan leden van de SP en ook Doorbraak: “Als lid blijf ik me daarnaast echt zorgen maken over de nationalistische kramp waar de partij af en toe in zit. Met [SP-partijsecretaris] Hans van Heijningen had ik afgesproken mijn ideeën hierover voor Spanning op schrift te stellen. Later hoorde ik dat dit dan wel in een bijdrage van 800-1.000 woorden moest. Niet getreurd, dat moet lukken, dacht ik.” Van der Velden heeft het artikel geschreven en opgestuurd, maar vervolgens ondanks een reeks van verzoeken niets meer van Spanning mogen vernemen. Daarna heeft hij het artikel maar zelf rondgestuurd. Wij vinden het een prima genuanceerd en solidair stuk, op veel punten vergelijkbaar met een artikel dat Doorbraak-activist Harry Westerink eerder schreef in het Jaarboek Kritiek. Hieronder plaatsen we het door Spanning geweigerde artikel integraal.
Eric Krebbers
Spelen met nationalistisch gevoel is levensgevaarlijk
Het eerste socialistische partijprogramma eindigde met de woorden “Proletariërs aller landen, verenigt u”. Daar werd mee bedoeld dat ze zich internationaal aaneen moesten sluiten. Waarom waren de schrijvers van het programma voorstander van een internationale aaneensluiting? Omdat uit hun voorlopige analyse was gebleken dat het kapitalisme een internationaal verschijnsel is dat met forse stappen de hele wereld aan zich aan het onderwerpen was. In een geglobaliseerd kapitalisme moeten de gewone mensen zich wapenen tegen dat kapitalisme door zich ook globaal te verenigen. In die analyse hebben Chinese, Poolse, en Nederlandse werknemers meer met elkaar gemeen dan met de kapitalisten die toevallig binnen dezelfde landsgrenzen wonen.
Deze analyse werd door een deel van de socialistische wereldbeweging lange tijd wel gedeeld, maar in de praktische politiek jammerlijk verlaten. Het grote verraad van de sociaal-democratie was de steun aan de eigen kapitalisten en regeringen bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. En daar is men eigenlijk nooit goed van hersteld. Ook veel linkse sociaal-democraten trapten later in dezelfde nationalistische valkuil door hun steun aan de Sovjet-Unie, het zelfbenoemde vaderland van alle arbeiders over de hele wereld. De SP moet uitkijken niet ook in die kuil van nationaal gevoel te vallen.
Vrijwel iedereen kent wel een soort van nationalistisch gevoel. Als het Nederlands voetbalelftal wint, dan zijn er maar weinig mensen die niet op tafel staan te dansen. En als je in een vreemd ver land een landgenoot tegenkomt, is dat reden voor een praatje. Zelfs met mensen waar je hier niet mee gezien zou willen worden. Dit is een tamelijk onschuldig soort van ‘wij-gevoel’. Maar het is ook een bijzonder ‘wij-gevoel’, want het bestaat nog niet zo lang. In discussies over Europese eenwording wordt door de tegenstanders vaak gewezen op het ontbreken van een dergelijk gevoel; niemand voelt zich Europeaan. Ook het Nederlanderschap bestaat echter nog niet zo lang.
Het is bijvoorbeeld een mythe dat ‘wij’ ons hebben vrijgevochten van Spaanse overheersing om een zelfstandig Nederland te kunnen vormen. En toen Nederland in 1830 een onafhankelijk koninkrijk werd, zaten daar als vreemde eenden in de bijt ook Friesland, Brabant en Limburg bij. Die mensen voelden zich helemaal geen Nederlander. Dat is ze sindsdien met wisselend succes aangepraat. Het Europese gevoel dat er al dan niet moet komen, is een van boven opgelegd iets, maar dat geldt evengoed voor het Nederlandse gevoel. Gezien de stammenstrijd die af en toe oplaait, vraag ik me zelfs af of de gewone mensen in Amsterdam en Rotterdam in het verleden wel tot hetzelfde land wilden behoren. Als aan de mensen op straat was gevraagd of ze Nederlander (of Duitser of Fransman) wilden worden, dan is het nog maar de vraag of die landen er ooit waren gekomen.
Nationalisme en het Nederlanderschap zijn net als het Europeaantje spelen een project van de heersende klasse. In zijn briljante analyse van het nationalisme heeft Benedict Anderson laten zien dat dit trouwens bijvoorbeeld ook gold voor de opstandige bewegingen tegen koloniale overheersing waardoor de Verenigde Staten en de andere landen in Amerika zijn ontstaan. Hij noemt het nationale gevoel een verbeelde gemeenschap; het zit in de hoofden van mensen, maar heeft meestal niet veel te maken met een harde, materiële basis. Vandaar dat nationale eenheden vaak van die diverse bevolkingsgroepen, talen, godsdiensten en economische zwaartepunten binnen hun grenzen kunnen hebben; met alle vervelende gevolgen van dien.
Socialisten als tegenstanders van de heersende klassen kunnen en mogen dus uit de aard van de zaak niets hebben met dat nationalisme. Ook niet als een groot deel van de bevolking na een propaganda- offensief van langer dan een eeuw nationalistisch is gaan denken, mogen we daar niet in mee gaan. Zomaar luisteren naar wat de mensen zeggen en denken, is sowieso een slechte raadgever. Het is belangrijk om te weten wat ze denken, maar niet om die standpunten vervolgens over te nemen. Nog gevaarlijker is het om met die standpunten een spel te spelen en er (al is het voor de schijn) in mee te gaan om zetels te winnen. Socialisten hebben vanuit hun analyse een aantal standpunten en die zijn belangrijker dan wat de mensen op straat, in buurten of bedrijven zeggen. Als socialisten in het verleden volgens die binnen de SP zo populaire maoïstische massalijn hadden gewerkt, dan was er nooit een socialistische beweging geweest. Eind negentiende eeuw was er namelijk vrijwel niemand te vinden die socialistische ideeën omarmde. Iedereen erkende dat er problemen waren ja, maar de socialistische oplossingen werden door de overgrote meerderheid afgewezen. Toch gingen onze voorgangers, die echt slechts een uiterst minieme minderheid vormden, onverdroten voort met hun propaganda voor het socialisme. Toen ze echter om electorale redenen gingen luisteren naar wat ‘de mensen’ vonden, ging het fout en goed fout ook. Toen kwam het tot het al eerder genoemde Verraad. Nationalistische gedachten moeten te allen tijde bestreden worden door socialisten. Want als die gedachten eenmaal uit de fles zijn en een zekere mate van acceptatie hebben gekregen, dan is er niemand meer die ze terug in de fles kan stoppen. Nog dagelijks zien we overal op de wereld om ons heen waar dat toe kan leiden.
Daarom is het volgens mij bijvoorbeeld een gevaarlijk spel om te zeggen dat we tegen de verkoop van de energiebedrijven aan buitenlandse ondernemingen zijn. Nee, we zijn tegen de privatisering van de nutsbedrijven, maar of ze nou aan Zweedse, Duitse of Nederlandse kapitalisten worden verkocht is lood om oud ijzer. Het is bovendien een gebleken illusie te denken dat we vanuit Den Haag die Nederlandse kapitalisten wel in bedwang kunnen houden als het mis loopt. Natuurlijk lijkt het grappig om in de strijd tegen de liberalisering van de energiemarkt melkrovende Vikingen ten tonele te voeren, maar dat is toch vooral een nationalistisch grapje met een gevaarlijk randje. Wat als een Arabisch bedrijf in de race was geweest? Of in de toekomst misschien een Afrikaanse bedrijf; melkt een inboorling met een botje door zijn neus dan de Nederlandse koe? En waarom schrijft onze voorzitter in zijn recentste boekje dat de Tweede Wereldoorlog in 1940 begon? Omdat dat in ons land zo was? Maar de wereld is toch wel iets groter dan ons land? Bovendien is het binnen links altijd een goede traditie geweest om de Tweede Wereldoorlog al in 1936 te laten beginnen met de Spaanse Burgeroorlog; vier verdwenen jaren uit de ‘geschiedenis van Europa volgens Jan’.
Nationalisme en nationalistische gevoelens zijn een bijproduct van het ontstaan van het kapitalisme, en socialisten moeten ze daarom bestrijden zoals de eerste socialisten ook daadwerkelijk deden. Als SP-ers, als moderne socialisten, moeten we volgens mij dat standpunt van die eerste socialisten in ere houden. In de SP mag geen plaats zijn voor nationalisme en mag er niet mee gespeeld worden om beter te scoren in de peilingen, ook niet een klein beetje.
Sjaak van der Velden
Dat SP nationalisme is terug te vinden in het stalinisme. Stalin poogde ook voor het”Socialisme in Eigen Land”. Hiervoor is een soort nationalisme nodig. Alle voormalige ”volksrepublieken” speelde op het nationalisme van hun volkeren. De DDR kon niet bestaan zonder terug te grijpen op oude Duitse helden en symbolen. Kijk maar naar de Volksrepubliek China en je ziet Chinees nationalisme waar de rechtse; Chiang-Kai-Shek trots op kon zijn.
Links nationalisme is vaak een product van een stalinistische regering. In Afrika waren het de anti-koloniale nationalisten, die zich ”marxistisch leninistisch” noemde. Hun regimes waren echter keihard nationalistisch. Ethiopië en Somalië hebben zelfs oorlog met elkaar gevoerd, terwijl beidde landen regeringen hadden die beweerde ”socialistisch” te zijn. Ook Ho Chi Minh was een nationalist net zoals Fidel Castro die Cuba boven alles stelt.
De Spaanse burgeroorlog kun je inderdaad als het begin van de tweede wereld oorlog zien. Leuk om te weten.
Ik heb me al tijden mateloos geërgerd aan het SP nationalisme; o.a. met de huize van historie. Maar ik vraag me nu wel af dat we hier inmiddels zo afgestompt zijn door de commercie, propaganda etc. dat ondanks het falen van de economie het neoliberalisme nog zeer sterk is, dat alleen dit soort nationale / nationalistische retoriek de enige manier is waar parlementair links een beetje kans maakt. Het is te triest om waar te zijn, maar als je ziet hoe weinig er van linkse hoek vandaan komt zou ik bijna zeggen dat we blij moeten zijn met het beetje links weliswaar gemengd met nationalisme van de SP. Hoe diep zijn we afgezonken dat ik zoiets moet gaan denken? Ik me desondanks levendig indenken waarom Sjaak van der Velden toch voor de SP heeft gekozen. Ondanks alle bezwaren die er zijn en dat SP nationalisme is ook beslist NIET van gisteren.
Maar er is terecht grote reden tot zorg. Wat eerst in de arm gemaakte (Structurele Aanpassingsprogramma’s) gebieden plaats vond, nu in de Zuid Europese landen met Griekenland voorop gaat vanzelf langzaam noordelijker. Ik bedoel het totaal leegteren van landen en het totaal verarmen van bevolkingen ten behoeve voor de welzijn van bankiers en beleggers. Hierin blijkt nog steeds duidelijk dat klassestrijd een internationaal gegeven is en dat solidariteit het beste wapen is om deze wantoestanden aan te kunnen pakken. Al verkoop je het desnoods met de egoïstische gedachte dat Griekenland een stuk dichterbij ligt dan dat velen denken. Sorry. Dit zegt al over het niveau waarin we nu leven.
Een ander gif dat nationalisten is dat ze volkeren tegen elkaar opzetten. We kunnen zo rond 2005 spreken van de Polenfobie door de SP, maar ook vanaf Pim Fortuyn een grote hetze met alles te maken heeft met de islam en mensen uit die landen. En nu de hetzes tegen de Grieken (PIIGS-landen) en de Oost Europeanen. En vaak verhalen die sterk eenzijdig belicht (van de elitaire standpunt) zijn danwel ronduit gelogen en opgeblazen. We hebben in de jaren ’90 gezien waar dit toe leidde in het voormalige Joegoslavië. Dit is dus beslist iets wat we ons niet moeten laten overkomen en ons heel hard tegen moeten keren.
Juist in deze tijd waarin mondiale en Europese solidariteit nodig is in de strijd tegen de plunder praktijken van de financiële elite is juist die internationale visie hard nodig, omdat dan en alleen dan op een efficiënte manier gestreden kan worden tegen het neoliberale gif wat nu op de wereld heerst. De problemen die we hier hebben, hebben ze elders op de wereld vaak in minimaal 100x ergere vormen.
En verder zou het passend zijn dat we als links onze gelijk omtrent het destructieve karakter van het neoliberalisme eens gaan opeisen. Wat vanuit links jarenlang gezegd is, is nu gewoon aan het uitkomen.
Hoog tijd dat er weer een partij links van de SP komt waar je op kunt stemmen, zoals vroeger de PSP of de SAP. Ik denk dat daar de komende 5 jaar veel politieke ruimte komt, zeker als de SP gaat meeregeren.
De kritiek is terecht. Ook op andere punten valt er wel kritiek op de SP te leveren. En toch….Bij alle kritiek is het de enige partij die de onbegrensde vrije markt niét heeft omarmd. En laten we toch vooral eerlijk zijn: het is de enige groepering op links die in staat is een vuist te maken. De SP heeft veel mensen die door niemand meer gehoord werden, een stem gegeven. Ik neem tenminste niet aan dat iemand hier nog enig vertrouwen heeft in de PvdA of in Groen Liberaal. Over buitenparlementair links hoeven we het niet eens te hebben.
Dús blijf ik ondanks het nationalisme, ondanks het gebrek aan interne discussie en ondanks de capriolen van fracties als de Leidse, voorlopig tóch maar lid van de SP. Met regelmatig de nodige buikpijn, dat dan wel. Pragmatisme, noemen ze dat geloof ik.
Wat een slecht stuk van Eric Krebbers. Check eerst de feiten voor je wat roept! Neem een link op naar de werkelijke notitie van Gastarbeid en kapitaal, maar die ontbreekt helaas. Zou je sieren als je die toe zou voegen. Want dan kun je lezen dat het helemaal geen racistische nota is, maar een hele realistische. De SP wordt niet voor niets door velen geprezen omdat de SP al vroeg de analyse maakte waar het mis zou gaan met de integratie. In die notitie staat namelijk dat mensen hier mogen komen werken, maar dan wel de taal moeten leren. Daar is helemaal niets racistisch aan, maar als jij hier komt werken, dan kom je hier ook LEVEN. De kortzichtige analyse dat de gastarbeiders hier alleen even komen werken en dan “wel weer terug zouden gaan”, is door de SP nooit gedeeld. Natuurlijk blijven deze mensen hier, krijgen ze hier kinderen, komen hun families hierheen. En daarin heeft de SP gelijk gekregen. En daarom moesten deze mensen dus ook de taal leren. Want als jij nog tientallen jaren hier woont, hier werkt, dan leef je hier ook en dan moet je mee kunnen doen! Hoe kan dat als je de taal niet spreekt?
Overigens lijkt mij het standpunt van Doorbraak zoals ik dat in dit artikel lees ook wel heel naief: “Organisaties als Doorbraak maken zich sterk tegen elke vorm van migratiebeheersing.” Hoor je wel wat je zegt? Lijkt me toch niet wijs.
Wat een nare arrogante toon, Tommie. Maar die kan niet verhullen dat je zelf maar wat roept. Hoezo heb ik de feiten niet gechecked? Hoe weet je dat nou? Ik heb hier een papieren versie van de nota, die naar mijn weten niet op internet staat. Ik zou zeggen scan hem in en zet hem op het net, dan maak ik met er met alle plezier een link naar.
Het is een door en door racistisch werkje, maar de manier waarop jij erover schrijft doet me vrezen dat je racisme nog niet herkent als het levensgroot voor je staat. De SP was er al vroeg bij met de hetze tegen migranten, dat klopt. De brochure wordt nu veel geprezen, volgens jou. Door wie dan? Maar je hebt gelijk: het erin tentoongespreide racisme en nationalisme is sinds de jaren 80 volkomen mainstream geworden. Helaas! Er is een nationalistische roes ontstaan.
Doorbraak is er ook voor dat migranten zich hier verstaanbaar kunnen maken. Maar niet gedwongen door de staat met allerlei boetes. Wij vinden het belangrijk dat migranten zich verstaanbaar kunnen maken omdat we samen met hen willen strijden tegen diezelfde staat, bijvoorbeeld tegen alle bezuinigingen en tegen de inburgeringsplicht. Wij zouden dus nooit zo’n apartheidsboekje uitbrengen met daarin alleen de stem van “autochtonen”, want het gaat ons erom die scheiding juist te Doorbreken. http://www.doorbraak.eu/?p=23
En o ja, je noemt ons naief omdat we tegen migratiebeheersing zijn. Iedereen die voor migratiebeheersing is, of die graag de BV Nederland met z’n uiterst repressieve migratiebeleid wil gaan meebesturen, die maakt zich schuldig aan de dood van duizenden en nog eens duizenden vluchtelingen en migranten die verdrinken in de Middellandse Zee omdat hun bootje wordt geramd door Europese marineschepen, die op mijnenvelden lopen in Griekenland, die zelfmoord plegen in asielzoekerscentra of illegalenbajessen uit wanhoop of angst gedeporteerd te worden naar de martelkamers van hun land van herkomst. Voorstanders van migratiebeheersing maken zich medeplichtig aan het tegenhouden, afwijzen, uitsluiten, opjagen, opsluiten en deporteren van ontelbare mensen. En waarom komen die mensen hierheen? Niet om bij van die gezellige mensen als jij te zijn! Nee, om de ellende te ontvluchten die mede gecreëerd is door westerse machten gedurende 500 jaar kolonialisme, tot op de dag van vandaag. Ze komen simpelweg hun eigen rijkdom achterna. Laten we ons druk maken om die altijd nog voortdurende roof en uitbuiting daar, en niet om die paar mensen die tot in Nederland weten door te dringen.
Migratiebeheersing: http://www.doorbraak.eu/gebladerte/10975f62.htm
Dodenlijsten van Fort Europa: http://www.doorbraak.eu/?p=8761
Goed en noodzakelijk stuk van Sjaak van der Velden, en goed dat Doorbraak hier ruimte voor biedt op de site. Ik denk echter dat het nationalisme van de SP een diepere veriklaring heeft dan enkel het feit dat de SP tegemoet komt aan wat ze denkt dat er onder haar potentiële kiezers leeft.
De SP is nationalistisch omdat ze de staat als hefboom tot verandering ziet. Staten zijn vandaag de dag nationale staten. Via de staat werken betekent de nationale cohesie, het bindmiddel waar staten mede op berusten, moeten erkennen en versterken. Nationalisme is de ideologische kern en uitdrukking van die cohesie. Wie de staat wil gebruiken, krijgt het bijbehorende nationalisme op de koop toe. dart geldt voor rechtse partijen, maar het geldt dus ook voor partijen die zich links profileren. Dat van de stalinistisch-maoistische erfenis uit het grijze verleden heeft meegekregen, juist het nationaliosme bewaard is gebleven – “socialisme in één land”, nietwaar? – is dan ook niet vreemd.
Breken met dat nationalisme vergt dan ook breken met dat etatisme, dat staatsloyale denken en doen, van de SP en van heel sociaaldemocratisch links.
Beste Sjaak.
Nationalisme heeft vele vormen. Ik kijk vooral naar het hier en nu,want daar leef ik in. Ik zou graag willen dat over de hele wereld arbeiders een fatsoenlijke beloning krijgen en bepaalde sociale bescherming genieten zoals dat ook in Nederland het geval is.De realiteit is echter anders : Veel arbeid is door het (neo-)liberalisme en de globalisering overgeheveld naar lage-lonen-landen,waardoor producten goedkoper werden maar werkloosheid velen van ons ten deel viel. Dan kun je als Nederlandse arbeider solidair willen zijn met diezelfde arbeiders in die lage-lonen-landen,maar dat kan alléén als er voor betreffende producten een eerlijkere en dus hogere prijs wordt betaald. En dat gaat dan meestal weer ten koste van onze portemonnee en daarmee onze welvaart.
Evenzo kun je het huidige nationalisme in Nederland beschouwen : Daarbij gaat het vooral om de aantasting van onze arbeidsplaatsen,arbeidsvoorwaarden,gebruik van onze oude-dagvoorziening,ons zorgstelsel en onze sociale vangnet. Die zijn in de eerste plaats voor ons Nederlanders,ieder ander zou dat recht in eigen land moeten bevechten of opeisen. Globalisering,vrijhandel en open grenzen hebben ons dan wel goedkopere producten en -vakantiebestemmingen opgeleverd,maar ook een instroom van economische vluchtelingen die onze welvaart hier komen opeisen. De verkrampte strijd die door deze migratie aan het ontstaan is leidt de aandacht vooral af van degenen die hier met de (royale?) winst weglopen,namelijk de multinationale bedrijven en hun eigenaren/aandeelhouders. Erger nog,door elkaar te bestrijden spelen we hen vooral in de kaart,want hun grootste zoniet enige doel is hun (bedrijfs)winsten zoveel mogelijk te maximaliseren. Het zou mooi zijn als een meerderheid van ons inderdaad solidair zou zijn met arbeiders in andere landen en hun arbeids- en leefomstandigheden zouden willen verbeteren door iets van onze eigen welvaart te willen inleveren. Maar zo werkt dat nog niet erg,als er gekozen moet worden kiest een meerderheid van de Nederlanders nog steeds alleen voor eigen portemonnee c.q. welvaart. Want niets is heiliger dan dat.
Het tegen elke vorm van migratie zijn is Uw goed recht,maar stopt wanneer U of Uw naasten hierdoor benadeeld worden.Blijkbaar bent U (nog) niet benadeeld en mag U zich gelukkig prijzen.Maar doof blijven voor de klachten van anderen is juist de fout die door velen voor U is gemaakt. De genoemde meldpunten zijn vooral bedoeld als graadmeter van nadelen door de komst van migranten : Bij de PVV gaat het om overlast,vervuiling of arbeidsverdringing,bij de SP gaat het vooral om arbeidsverdringing,verstoorde concurrentie en uitbuiting.
Als SP-er was ik wel benieuwd naar Uw kant van het verhaal.Uw vertrek bij de SP lijkt mij na het lezen van dit stuk vooral voort te komen uit verschil van mening en standpunten, en Uw argumenten lijken mij nogal rancuneu
Reactie van Sjaak van der Velden:
Beste M. Bos. Dank voor uw reactie.
Twee dingen wil ik er uit pikken. Ben ik rancuneus? Volgens mij niet; ik heb dit soort zaken binnen de SP ook herhaaldelijk aangekaart maar dan was het antwoord zo ongeveer: Ja, dat hebben we in het Dagelijks Bestuur besloten en daar gaan we nu niet van af wijken. Deze centralistische houding was voor mij anderhalf jaar geleden de reden om ander werk te gaan zoeken, want ik kon het naar mezelf toe niet meer verantwoorden. Overigens denk ik niet dat SP-Kamerleden nationalistisch zijn, maar ze spelen met dat idee om stemmen te winnen. Alles is heilig voor de peilingen momenteel.
Nationalisme is echter te gevaarlijk om spelletjes mee te spelen. Een onomwonden nee is meer op zijn plaats.
Dan over de problemen door migratie. Die zal ik niet ontkennen, maar waar het dan om gaat is hoe socialisten daar mee omgaan. Hoe deed onze partij dat? Als volgt: ‘Meld hier gevallen van concurrentievervalsing op de arbeidsmarkt die wordt veroorzaakt door de toestroom van Polen en andere Oost-Europeanen.’ Zo stigmatiseer je die Polen en andere Oost-Europeanen. Waarom niet een meldpunt voor concurrentie op de arbeidsmarkt zonder meer? Ik vrees dat deze keus is gemaakt omdat het zo lekker bekte en beter aansloot bij de heersende angst voor Polen. Socialisten zouden slechts voor handhaving van de cao’s en wettelijke regelingen op de arbeidsmarkt moeten strijden. Dan hoef je geen Polen te noemen.
Hetzelfde is met overlast door Marokkanen (lees het rapport van Ronald van Raak over de politie maar); Lastige of beter agressieve mensen moet je aanpakken, maar of het nou Marokkanen of Ajax (sorry ik ben Rotterdammer)-hooligans zijn maakt toch niet uit?
Nationalisme is een veelkoppig monster en de kooi waar het in zit mag je volgens mij zelfs niet op een kier zetten.
met vriendelijke groet, Sjaak van der Velden