Swarte Pyt kin net!

Vandaag kregen we dit artikel opgestuurd door een Friese auteur die gezien alle ophef in die provincie rond het protest tegen Zwarte Piet in Dokkum liever anoniem blijft. “Vooral na het filmpje van mevrouw Douwes zou ik heel graag willen dat jullie dit stuk zouden kunnen plaatsen. Dit om een ander Fries geluid te laten horen. Juist wij Friezen zouden historisch gezien achter de anti-racismebeweging moeten staan”, schrijft hij. Daar zijn we het helemaal mee eens.

Komende zaterdag vindt in Dokkum de nationale intocht van Sinterklaas plaats. Dit is voor Friezen een historisch beladen plaats. Nabij Dokkum werd op 5 juni 754 de katholieke bisschop Bonifatius gedood toen hij heidense Friezen probeerde te bekeren. De Friezen werden alsnog bekeerd, kloosters werden gesticht en Bonifatius werd heilig verklaard. Een onomkeerbaar proces, Geert Wilders beroept zich graag op de joods-christelijke traditie, in Friesland was echter al een rijke traditie met schrift en cultuur lang voor de eerste christelijke missionaris kwam.

Wat echter ook vaak vergeten wordt, is dat Bonifatius de mensen bekeerde met het zwaard op de keel. Ook in 754 kwam hij met een flink gewapend gezelschap. Op zijn tocht verwoestte hij tempels en beelden. Hij was er niet alleen om de Friezen te bekeren, maar ook om de invloedssfeer van de kerk in Rome uit te breiden. En om de politieke en economische macht van zijn beschermers, de Franken, uit te breiden. In zekere zin was hij een imperialist avant la lettre.

Mede onder het excuus van het bekeren van heidenen werden tijdens de koloniale expansie door West-Europese landen miljoenen mensen overal in Amerika, Afrika en Azië onderdrukt, afgeslacht en tot slaaf gemaakt. Bestaande beschavingen werden verwoest en mensen werden gedwongen zich te bekeren. En vooral in Afrika werden miljoenen mensen tot slaaf gemaakt en ontheemd.

Nu 1263 jaar na de dood van Bonifatius komt er weer een “bisschop” naar Dokkum. Sint-Nicolaas komt het land in met zijn knechten met waarschijnlijke zwarte en bonte kleuren. Een overduidelijke racistische karikatuur uit een prentenboekje uit een tijd dat in de overzeese gebieden van Nederland nog duizenden zwarte mensen als slaven zwoegden. Voor veel zwarte kinderen of kinderen van kleur, nakomelingen van deze slaven, die net zo goed als Friezen ook Nederlanders zijn, is dit racistisch stereotype kwetsend. Enfin, hier is genoeg over gediscussieerd.

Toen in Suriname de slaven hun ketenen afwierpen, zwoegden onder het juk van hetzelfde kapitaal duizenden Friezen als landarbeider of in het veen. Vanuit het verzet hiervan is de Nederlandse anarchistische en socialistische beweging ontstaan met Domela Nieuwenhuis en Pieter Jelles Troelstra als voornaamste aanvoerders. Hun erfenis mag dan in Den Haag de laatste jaren zijn verkwanseld, onze solidariteit zou moeten liggen bij de mensen voor wie Zwarte Piet vervelend is.

Tevens heeft Friesland al tientallen jaren culturele uitwisselingsverbanden met landen en regio’s als Bretagne, Baskenland, Ierland, Macedonië en Wales. Plaatsen waar cultuur en taal jarenlang onderdrukt zijn door de dominante macht of waar dit nog steeds gebeurt. Ook de Friese taal en cultuur zijn na de komst van Bonifatius eeuwenlang onderdrukt en gedecimeerd tot wat het ooit was. Er is voor zover ik weet nooit de directe link geweest met de anti-apartheids- en anti-racismebeweging, zoals dat in Noord-Ierland of Baskenland wel het geval is. Toch zou voor ons Friezen de symphathie moeten liggen bij de onderdrukte cultuur en bij de anti-racismebeweging. En hoewel het Sinterklaas“feest” oude heidense elementen bevat, heeft het in de huidige vorm daar weinig mee te maken.

Sybrand Buma en Halbe Zijlstra zitten voor tv waarschijnlijk te glunderen van trots bij de intocht van de Sint in Dokkum, maar om Domela te citeren: hier liggen de doden en liegen de levenden. “leaver dea as sleaf” is een bekende Friese uitdrukking. Friezen met enig historisch besef staan komende zaterdag dan ook solidair met onze broeders en zusters die strijden voor de afschaffing van Zwarte Piet. Hopelijk bereidt de aanpassing van Piet in de grote steden zich de komende jaar uit tot Friesland. Friesland heeft een lange rijke culturele traditie en als de Hollandse Zwarte Piet een ander kleurtje krijgt, dan zou ons dat niet zoveel moeten uitmaken.