Tegen wil en dank tot activeringsmedewerker gemaakt
“Wellicht ten overvloede: het niet nakomen van afspraken kan nadelige gevolgen hebben voor uw uitkering.” Dat staat in de laatste alinea van de brief die Inas sinds kort naar werklozen moet sturen die volgens Sociale Zaken “geactiveerd” moeten worden. “Het is een standaardoproep”, zegt de 41-jarige welzijnswerkster van Algerijnse afkomst. “Het enige dat ik moet invullen, zijn de persoonsgegevens en de gegevens van de afspraak. De rest van de brief is van tevoren vastgesteld door Sociale Zaken-ambtenaren. Daarmee ben ik dus onderdeel geworden van het ambtenarenapparaat dat werklozen strafkortingen uitdeelt.”
Maffia
Voor haar eigen veiligheid wil Inas dat we haar een schuilnaam geven. “Het zijn nare tijden. Je moet blij zijn als je een baan hebt. Het welzijnswerk ligt op z’n gat. Men heeft me al een paar keer bijna ‘boventallig’ verklaard. Maar tot nu toe ben ik steeds de dans ontsprongen.” De alleenstaande moeder met drie kinderen werkt al meer dan vijftien jaar in de welzijnssector. “Toen ik begon, was er op het gebied van welzijn één logge monsterorganisatie in de stad. Daarna werd decentralisatie het toverwoord en kwamen er allemaal losse organisaties. En nu komen al die organisaties door fusies weer bij elkaar. De directeuren verdienen de Balkenende-norm, maar voor de werkvloer zou er zogenaamd geen geld zijn. De helft van de mensen werkt als vrijwilliger, dus dat is lekker goedkoop. Er is totale grootheidswaanzin. De managers worden ondersteund door peperdure experts. Met al die fusies gaan de directeuren steeds meer verdienen. Het lijkt wel maffia.”
“Natuurlijk is er sprake van racisme in de organisatie. In de top zit maar één zwart poppetje. Hoe kan dat nou, denk ik dan. Er zijn genoeg zwarte mensen voor dit soort banen. Maar hoe hoger je in de organisatie komt, hoe meer witten en hoe meer mannen je ziet. Ik merk ook dat velen een hekel hebben aan Turken en Marokkanen. Dat zeggen ze uiteraard niet zo openlijk, en al helemaal niet tegen mij, want ik heb ook een migrantenachtergrond. Maar ik voel het. Het dwarrelt rond.”
“In de welzijnssector gaat het nu steeds om het binnenhalen van projecten die zo goedkoop mogelijk moeten worden uitgevoerd. Twee jaar geleden werd al het categoriaal werk afgeschaft, onder invloed van de PVV. Integratie moest anders, werd gezegd. De aandacht moest niet meer naar een specifieke doelgroep gaan, maar juist naar iedereen tegelijk. Maar die aanpak werkt averechts. De minderheidsgroepen marginaliseren nog meer. Ze komen binnen het nieuwe beleid niet meer aan bod. Mijn taken zijn grondig veranderd. Ik moet nu mensen uitnodigen voor een activeringsgesprek. Dat betekent dat ik hen verplicht aan het vrijwilligerswerk moet zetten. De bijstandsconsulent was al een bedreiging voor de werklozen, en daar kom ik nu nog eens extra bij. Als ze niet komen opdagen op dat gesprek, dan moet ik een ‘no show’-formulier invullen voor Sociale Zaken. De werklozen worden dan meteen opgeroepen en moeten uitleggen waarom ze niet bij mij zijn geweest. Als ze geen goede reden hebben, dan krijgen ze een strafkorting van dertig procent op hun uitkering. Dat betekent hongerlijden. En bedenk wel: het is de Sociale Zaken-ambtenaar die bepaalt of de opgegeven reden door de beugel kan. Tegen een man die al jarenlang last heeft van migraine-aanvallen, zegt zo’n bijstandsconsulent doodleuk: meneer, ik heb ook wel eens hoofdpijn.”
Participatieladder
“Als werklozen bij mij binnenkomen, dan zie ik de angst op hun gezichten. Het gaat natuurlijk wel om hun brood, hun inkomsten. Ik probeer hen gerust te stellen. Ik ben immers niet de bijstandsconsulent, dus ik heb er geen belang bij om hun uitkering stop te zetten. Ik zeg: je hoeft het niet verder te vertellen, maar dit is mij ook maar opgelegd. We doen het gewoon rustig aan. Dan vertellen ze me zonder uitzondering dat ze al dagenlang slecht hebben geslapen uit angst voor dit gesprek. Ik heb vaak te maken met chronisch zieke mensen. Zoals een jonge vrouw die aan het herstellen is van een hersentumor. Ik drong erop aan om haar met rust te laten. Als ze weer aan het werk kan, dan doet ze dat heus wel. Maar mijn coördinator sprong er gelijk bovenop. Want we moeten meer ‘klanten’ binnenhalen in verband met de financiering van onze organisatie. Zoals die Surinaamse man die net zijn vrouw heeft verloren. Ze is gestorven aan kanker en haar doodsstrijd staat nog op zijn netvlies. Ik heb de verplichting om hem te laten participeren.”
“Als je een werkloze niet geplaatst kan krijgen in een participatietraject, dan moet je die terugsturen naar Sociale Zaken. Dat soort mensen komt daarmee in de problemen. Zo moet je daar niet over denken, merkte mijn baas op. Maar hoe kan ik dit verenigen met mijn geweten? Ik zit in een spagaat. Ik heb kinderen en een huis. Ik kan niet zomaar ontslag nemen en de deur uit wandelen. Daarom probeer ik om mijn speelruimte zo groot mogelijk te maken, in het belang van de werklozen. Zolang mijn baas geen duidelijke regels oplegt, heb ik nog wat handelingsvrijheid. Maar ik moet wel uitkijken. Want ook ik word gecontroleerd.”
“De overheid dwingt alle bijstandsgerechtigden om mee te doen. Ambtenaren maken daarbij geen selectie, maar schudden simpelweg hun kaartenbak leeg. Al het activeringswerk verloopt via de principes van de participatieladder, die uit zes treden bestaat. Een persoon op trede 1 leidt een geïsoleerd leven en zit de hele dag thuis. Iemand op trede 6 heeft betaald werk. Mensen van trede 1 worden gedwongen om een kop koffie te gaan drinken met anderen. Maar dat soort laagdrempelige activiteiten zijn juist wegbezuinigd. Dat moet nu allemaal vrijwillig worden gedaan. Welzijnswerkers als ik moeten mensen die iets hoger op de participatieladder staan, verplichten om dat vrijwilligerswerk op zich te nemen. Vrijwilligers, ik kan dat woord niet meer horen! Ze ontslaan de beheerders van buurtcentra en laten de werklozen verplicht achter de balie zitten of in de kantine staan. Ik moet er dan de regie over houden, zoals dat heet, maar mag vrijwel geen tijd besteden aan het begeleiden van mensen. Ondertussen gaat het wel om fikse verdringing van het betaalde werk, zowel bij de welzijnsorganisaties als in bijvoorbeeld verzorgingstehuizen.”
Calvinistisch
“En wie bepaalt wat slecht is? Ik bevind me zogenaamd in het paradijs, want ik heb betaald werk. Maar als ik werkloos zou zijn, dan zou ik mezelf niet betrokken zien raken bij buurtactiviteiten. Ik zit overdag, van negen tot vijf, op trede 6. Maar als ik thuiskom, dan val ik terug naar trede 1”, lacht Inas. “Het is zo calvinistisch. De gedachte dat je wat terug moet doen voor je uitkering is zo dominant geworden. Ik ben zo teleurgesteld in het werk en in mijn collega’s. Je hebt er toch ooit voor gekozen om mensen in een kwetsbare positie te helpen? Maar ik merk een dedain naar mensen toe die het niet redden. Over een klant met een beta-opleiding die drie jaar werkloos is, merkte mijn baas op: hoe kan dat nou? Hij schildert hem af als een werkweigeraar. Maar werkloos worden kan ons allemaal overkomen. Sterker nog, mijn baas zei dat vlak nadat er door grote bezuinigingen in onze organisatie veel ontslagen waren gevallen. Mijn collega’s begrijpen niet dat werklozen volgens de plannen van het nieuwe kabinet maximaal een jaar een WW-uitkering gaan krijgen. Daarna komen ze in de bijstand terecht. Als mij dat overkomt, dan krijg ik misschien nooit meer een baan, want ik ben al in de veertig. Ik ben een alleenstaande moeder en ik heb ook nog een kleurtje. Dat zijn flinke belemmeringen op de arbeidsmarkt.”
Harry Westerink
Mariët van Bommel
Ik vind dit een erg goed en welkom artikel. Dank aan Inas. Die grensvervaging tussen welzijnswerk en bijstandswerk is al jaren gaande. Het gros van de medewerkers bij sociale diensten wanen zich, of profileren zich althans, al jaren alsof ze welzijnswerkers zijn. Nu moeten welzijnswerkers zich blijkbaar ook als bijstandsconsulenten gaan gedragen.
Hoe behandel je mensen onmenselijk zonder evidentie van schending van mensenrechten? Je verbloemt de mensenrechtenschendingen onder de noemer van welzijn. Dwangarbeid? Nee, mijnheer, maatschappijparticipatie, goed voor u. Het is benauwend. Mensenrechtenschending wordt als welzijnswerk met pseudo-wetenschappelijke hulpverleningsmodellen en -diagnoses onderbouwd, en de rechters trappen er in.
Deze reaguur had ik al een tijdje willen bijdragen maar wegens het een naar mijn smaak te woedende inhoud hield ik mij in. Ik heb de schurft aan anonimiteit en aan welzijnswerkers die een spoor van verwarring achterlaten bij hun klanten, en helemaal gefocust zijn op hun eigen carrière. Heb de oprichting van D’66 meegemaakt als buitenstaander, maar constateerde al snel hoe deze partij volstroomde met zoals ik het toen noemde -strebers-. Met deze http://www.parlement.com/id/vg09lll8ypcf/h_g_hubert_fermina heb ik bijvoorbeeld intensieve sessies meegemaakt in voor mij verwarrende tijden rondom werkloosheid, leegloop van een gemeente [Lelystad], onacceptabele armoede waar ik mij moedig en zonder concessies te doen doorheen sloeg. Wat mij allemaal niet in dank werd afgenomen, maar waarop ongelooflijk achterbaks werd gereageerd met het mij onthouden van een fatsoenlijke omgangsregeling met mijn kinderen, wat verder nog werd uitgespeeld door welzijnswerkers van de Raad voor de Kinderbescherming, en oneindig en nodeloos procederen waarbij ik elke zaak won, maar dat daar door dergelijke welzijnswerkers geen conclusies en stappen werden ondernomen om het recht te laten zegevieren. Ditzelfde kon ik dan meemaken, en ik lees hier dat het nog erger is geworden, van welzijnswerkers van het voormalig Gewestelijk Arbeidsbureau waar aan mij nog niet één keer in op een gegeven moment wel 30 jaren een baan is aangeboden, na ik toch gelaten alle trajecten van beroepskeuzetesten en wat al niet meer heb doorlopen. Gemeentes pogingen mensen als vrijwilliger aan het werk te krijgen slaagde bij mij niet, aangezien ik een eerbiedwaardig vak heb geleerd maar dat mijn woonsituatie op een woonboot zonder wat voor aansluiting dan ook niet bijdroeg aan mijn participeren. Deze armoede werd echter alleen maar tegen mij gebruikt om mij als onbemiddelbaar te bestempelen, stiekum dan wel te verstaan in rapporten die mij vele jaren later pas onder ogen zouden komen. Later zou ik dus tot de ontdekking komen dat ik al die jaren als onbemiddelbaar was ingeschreven.
Ik durf te beweren dat toen de geesten al rijp gemaakt werden voor die politiek voor dwangarbeid die nu dus tot in de welzijns organisaties/stichtingen is doorgedrongen.
Mijn reactie op dit artikel van Inas onder elias zag er zo uit.
De onderste trede -Is Betaald Werk- is de onderste trede,
alleen die bestaat uit participeren. Alle andere treden zijn verzonnen, maar niet die van bijvoorbeeld van daar uit naar boven als functie van de graad van vrijheid die iemand heeft. Er is alleen betaald werk, al het andere ‘werk’ is of slavernij of -het uitbuiten-. Wie zich voor dit laatste leent is een uitbuiter, ook als het tot een onderdeel van het ‘werk’ is gemaakt.
Wie veronderstellen dat slavernij werken is? Wat het dus niet is! Slavernij is een straf zonder ook maar ergens aan schuldig te zijn. Zo’n folder, of wat het ook is waarin deze ‘voorlichting over de gang van zaken’ staat zou aan mij niet besteed zijn.
Alleen fascisten kunnen zoiets verzinnen. Wie dit goed praat of ervoor zwicht kennen de geschiedenis van het kolonialisme niet, of de geschiedenis van de kolonies op de drentse hei waar minderbedeelde stadsbewoners in de vorige eeuw onder dwang werd geleerd te ‘participeren’, of willen die bewust niet kennen om hun betaalde werk niet in gevaar te brengen. Of zijn zelf een fascist. De ploerten… Het is toch allemaal uit en te na gedocumenteerd, waarom doen ze dan toch net alsof ze met iets nieuws komen?
Ik zie het wel goed. De generatie wiens ouders de oorlog als volwassene hebben meegemaakt gaat met pensioen. De fascistenploerten nemen nu opnieuw hun kansen waar.
Mijn dochters van zo ongeveer dezelfde leeftijd als Inas, de schrijfster van dit artikel, hebben HBO gedaan voor verpleegkundige en onderwijzer, en zijn niet door mij opgevoed maar sedert de voorlaatste crisis door mijn X, want zo gaat dat tegenwoordig. Hebben geen benul van wat er gaande is [en ik kan het ze onmogelijk kwalijk nemen], tot ze onverhoopt zelf er mee geconfronteerd worden. Niet als werkloze, wat hun waarschijnlijk niet zal overkomen, maar dan toch wel dat hun werk en Vakmanschap is Meesterschap gedeeltelijk zal worden verdrongen, waardoor in ieder geval hun toekomstig loon lager zal zijn dan het normalitair zou zijn geworden. Dit geldt natuurlijk voor afgestudeerde welzijnswerkers ook zo.
En daarom gaat het die etters fascistenploerten nou precies. En zij vinden in nieuwe generaties hernieuwd gehoor.
Ik blijf erbij dat onder de trede Betaald Werk geen trede meer geconstrueerd kan worden die de naam Participatie waardig is. Het is allemaal gelul. Kijk ik echter naar de tredes naar boven vanaf Betaald Werk dan moet ik nog voorzichtig zijn met de kwalificatie participatie. Ieder volwassen mens is in mijn ogen een aspirant participant totdat die werkelijk participeert in de maatschappij in z’n geheel. Dit veronderstelt een volwaardig meedoen voor een volwaardige beloning waarmee een volwaardig leven in de maatschappij mogelijk is. Dwangarbeid in wat voor vorm dan ook behoort daar niet bij. Als ik welzijnswerker was zou ik mij niet kunnen lenen voor dwangmaatregelen tegen mijn medemensen, nog niet een heel klein beetje.
Goed omschreven, verplichte vrijwilligerswerk. Het is namelijk dat, of verhongeren en op straat komen te staan. Eventueel inclusief vrouw en kinderen.
De schaalvergroting gepaard gaande met de zichzelf verrijkende top is overal aan de orde. Bij welzijnswerk, op scholen, in de gezondheidszorg, sociale huurcoöperaties etc etc. En is al jaar in jaar uit aan de gang.
En landelijk zijn werklozen niks meer verworden dan handelswaar, te gebruiken en misbruiken naar believen. Gestript van al hun rechten!!
Ik noemde werklozen niet voor niets het rechteloze slachtvee van de BV Nederland.
Ook staat er in mijn publicaties en sommige commentaren hier, waar ik het heb over de totale verloedering, en verval van moraal, waarden en normen in de maatschappij.
Dit komt prachtig tot uiting met uw verhaal van de Sociale Zaken manager die o zij blij is met haar 500 euro kostende schoenen, en dan achteloos tussen neus en lippen vertellen dat er 600 mensen zijn gekort. Het interesseert haar geen bal dat die mensen in hun primaire levensbehoeften worden bedreigd.
Daarom kunnen deze wantoestanden zich voor blijven woekeren en uitbreiden. Let wel, het Nederlandse volk, is mede verantwoordelijk voor dit beleid!!!
En als ik de blogs, forums, en twitters over dit onderwerp dwangarbeid bekijk en daar de reacties op lees is het merendeel van de bevolking het er volledig mee eens. En voor velen gaat het nog niet ver genoeg. Lees enge dingen zoals vergassen, executeren, in concentratiekampen stoppen, verplicht steriliseren etc etc. En dat zijn geen verdwaalde berichtjes, zo nu en dan geschreven.
Moet heel eerlijk zijn, ik zie de toekomst van Nederland met angst en beven tegemoet.
Een rijk land nog steeds, maar is spiritueel aan de bedelstaf aan het raken.
Condor
Hoe heeft de neoliberaal/kapitalist ons, met individualisatie, vrijwillige slaven gemaakt?
Het antwoord komt uit William James:
“Ware het fysiek mogelijk, dan zou er geen duivelser straf denkbaar zijn dan los te worden gelaten in de samenleving en door iedereen geheel onopgemerkt te blijven. Als niemand omkeek als we binnenkwamen, geen antwoord gaf wanneer we spraken of zich niets aantrok wat we deden, als eenieder die we tegenkwamen ons straal negeerde en deed alsof we niet bestaande voorwerpen waren, zou er weldra een soort woede en machteloze wanhoop in ons opwellen, waarna de wreedste lichamelijke foltering nog een verademing zou zijn.”
Zo zijn we dus voorbereidt om dwangarbeid en dwang-vrijwilligerswerk als hoofdprijs zien en graag accepteren.
Timur Atabay
Wageningen