Turkije: Taksim-verzet gaat door

De protesten in Turkije gaan door. Een kort overzicht van de recente ontwikkelingen.

Het Taksim-plein in Istanboel verandert langzamerhand in een autonoom gebied à la het Tahrir-plein, terwijl er omheen gevechten plaatsvinden met de politie. Vooral in de wijk Besiktas, waar het hoofdkantoor van premier Erdogan zich bevindt, wordt elke nacht gevochten. Op het Taksim-plein is nu een keuken waar mensen gratis ontbijt en warm eten kunnen krijgen. Er is een ziekenhuis opgericht om gewonden te verzorgen. Er is een bibliotheek waar mensen kunnen lezen en boeken kunnen lenen. En er worden bijeenkomsten georganiseerd waarbij deelnemers geïnformeerd worden over hoe ze zich kunnen beschermen tegen traangas.

Op het Kizilay-plein in Ankara zijn woensdag veel mensen, waaronder ook stakers van diverse vakbonden, bij elkaar gekomen om te demonstranten tegen Erdogan. Ze werden uiteengejaagd door de politie. Vervolgens kwamen de demonstranten in de buurt van het Amerikaanse consulaat weer bij elkaar. De gevechten tussen deze groep en de politie gingen de hele nacht door.

Erdogan heeft gisteren een persconferentie gegeven in Tunesië. Hij zei van plan te zijn om de bouwplannen op het Taksim-plein toch door te gaan voeren. Volgens hem gaat het bij de demonstranten om dezelfde groep die een aantal maanden geleden bij het Amerikaanse consulaat bommen heeft laten ontploffen. Gisteren werden demonstraties aangekondigd bij Erdogans terugkeer in Turkije.

Voorlopige update week 1

• De ambtenarenvakbond KESK en twee andere grote vakbonden hebben een tweedaagse staking aangekondigd. Dinsdag en woensdag hebben ambtenaren en leden van twee andere grote vakbonden al in het hele land het werk neergelegd om de Taksim-opstand te steunen.
• Er zijn al drie doden gevallen, in Istanboel, Ankara en Antakya. In Istanboel is een auto op demonstrerende jongeren ingereden in de wijk 1 Mayis toen die probeerden de weg te blokkeren. In Antakya is ook iemand omgekomen, maar daarvan is de toedracht nog niet duidelijk. De artsen die autopsie hebben verricht, spreken van ernstige hoofdwonden. Op internet circuleert het laatste bericht van zijn telefoon. Daarin zegt hij: “Ik heb in de afgelopen vijf dagen maar drie uurtjes geslapen, ik ben bespoten met enorme hoeveelheden traangas. Drie keer ben ik ontsnapt aan de dood. De mensen vragen of ik in mijn eentje het land ga redden. Ook als we het niet kunnen redden, dan zijn we bereid om daarvoor te sterven. Ik ben vanaf zes uur op de been en erg moe. Alles voor de revolutie.”
• Honderden mensen hebben gedemonstreerd bij het Starbucks-filiaal in een groot winkelcentrum in Istanboel. Het Starbucks-filiaal op het Taksim-plein heeft mensen die daar bescherming zochten tegen het traangas van de politie niet binnengelaten.
• Duizenden mensen zijn naar het hoofdgebouw van een van de commerciële nieuwszender, NTV, getrokken om te protesteren tegen het zwijgen door de zender over de onrusten. Twee redactieleden van NTV zijn inmiddels opgestapt omdat ze niet eens waren met het beleid van NTV.
• Studenten van diverse universiteiten zijn naar het hoofdbestuur van de universiteiten gegaan om uitstel van de eindexamens te eisen.
• In Izmir zijn beelden opgedoken waarop knokploegen te zien zijn die samen met de politie optrekken en mensen in elkaar rammen die aan het filmen zijn. De hoofdcommissaris van de politie zei dat het ging om politiemensen die weigerden om hun uniform aan te trekken.
• In Izmir is het AKP-kantoor in brand gestoken.
• In Izmir zijn 38 activisten opgepakt nadat ze oproepen getweet zouden hebben om in opstand te komen. Op een na zijn al die activisten inmiddels alweer op vrije voeten. Drie dagen geleden wees Erdogan in een interview Twitter en andere sociale media als een van de grote problemen voor de huidige samenleving. Daar zouden namelijk alleen maar leugens verspreid worden.
• De Turkse Vereniging van Artsen heeft voorlopige cijfers naar buiten gebracht van de aantallen gewonden door het keiharde optreden van de politie. Door onder meer het traangas en het gericht schieten van gascapsules richting de hoofden van demonstranten zijn alleen al in Ankara 414 gewond gevallen, waarvan er vijftien zeer ernstig aan toe zijn. In Istanboel worden er nog 26 mensen in ziekenhuizen behandeld, waarvan er vijf ernstig gewond zijn en twee in levensgevaar verkeren. Er zijn nog geen gegevens over aantallen gewonden in andere steden. Volgens het rapport hebben zich in totaal 880 mensen gemeld bij het ziekenhuis.
• De Turkse mensenrechtenorganisatie TIHV meldde dat sinds het begin van de opstand rond de vierduizend mensen zijn gearresteerd. In de drie grote steden Istanboel, Ankara en Izmir zouden ongeveer drieduizend mensen gewond zijn geraakt.
• In Ankara begon het protest woensdagochtend vroeg en duurde het de hele dag. Daarbij zijn honderdvijftig demonstranten gearresteerd en honderdzeventig mensen gewond geraakt, waaronder vier journalisten.
• Er waren ook felle gevechten in Tunceli (Dersim) waar veel Koerdische Alavieten wonen. Activisten trokken op naar het politiebureau, ondanks pogingen van vooraanstaande mensen in de stad om dat te verhinderen. De politie heeft de groep met harde hand uiteengejaagd.
• In Hatay is de overleden demonstrant Abdullah Comert door duizenden mensen naar zijn laatste rustplaats gedragen. De begrafenisstoet zong strijdliederen en scandeerde leuzen als “Zij aan zij tegen fascisme”, “Overal Taksim, overal verzet”, “Politie moordenaar, Erdogan moordenaar”.
• Woensdag werd een groep activisten die in de stad Rize een toespraak wilde houden om het Taksim-verzet te steunen, aangevallen door een groep mannen. De activisten moesten een gebouw binnenvluchten en konden daar drie uur niet weg. De aanvallers probeerden binnen te komen, maar ze werden tegengehouden door de politie. Uiteindelijk heeft de burgemeester de aanvallers overgehaald om de activisten met rust te laten. De activisten zijn vervolgens door de politie de stad uitgezet. Rize is de geboortestad van Erdogan.
• Aljazeera meldde dat er tot nu toe zeventienhonderd mensen zouden zijn gearresteerd.

Bülent Yilmaz