Verstoring slavernijherdenking door witte hotemetoten niet langer gepikt

Geplaatst op door
Actie tijdens herdenkingsbijeenkomst.
Actie tijdens herdenkingsbijeenkomst.

Gisteren vond in Amsterdam de nationale herdenking plaats van de afschaffing van de Nederlandse slavernij. Vooraf was al duidelijk geworden dat die herdenking deze keer wat meer strijdbare elementen zou bevatten. Een aantal anti-koloniale organisaties had namelijk opgeroepen om tijdens de bigri spikri-optocht naar het slavernijmonument in het Oosterpark zwarte kleding te dragen, als teken van protest tegen de manier waarop wit Nederland omgaat met het eigen slavernijverleden. Veel activisten droegen tijdens de optocht actieborden met teksten als “No more blackface”, “No more mental slavery” en “1873”.

Al jarenlang wordt de nationale slavernijherdenking bij het slavernijmonument in het Oosterpark verstoord door de zalvende polderpraatjes van witte zelfgenoegzame hotemetoten van de regering en de stad Amsterdam. Maar dit jaar eiste een groep jonge zwarte activisten, nazaten van tot slaaf gemaakten, met een actie voor het podium de volle aandacht op. Door met een megafoon een vlammende tekst (tekst en video helemaal onderaan) uit te spreken lazen ze Asscher en andere witte bonzen de les, vlak voordat de minister als vertegenwoordiger van de neo-liberale en racistische bende van Mark Rutte en zijn handlangers het woord tot de toehoorders zou gaan richten. Asscher liet eerder al eens zien waar hij op het gebied van migratie en “allochtonen” staat, toen hij met een “Code Oranje” alarm sloeg over de veronderstelde dreigende komst van Oost-Europeanen naar Nederland. Alsof migranten een natuurramp zijn.

Tsja, daar sta je dan, schaapachtig op de achtergrond, Asscher!
Tsja, daar sta je dan, schaapachtig op de achtergrond, Asscher!

De activisten toonden zich verbolgen over de aanwezigheid van een vertegenwoordiger van het kabinet-Rutte, dat racisme en uitsluiting niet alleen niet bestrijdt, maar het juist ook bevordert met een zondebok- en verdeel- en heerspolitiek. Ze bleken met hun gedurfde actie voor een groot deel van het publiek een thuiswedstrijd te spelen en kregen dan ook een opvallend luid applaus. De politie en de organisatie van de herdenking grepen niet in, waarschijnlijk vanwege de inschatting dat de activisten op veel bijval konden rekenen en ze met arrestatie of andere vormen van repressie richting de activisten het risico zouden lopen dat het opstootje daardoor nog meer uit de hand zou lopen. Zo kwam tegenover de vaak nogal slappe jaarlijkse slavernijherdenking van bovenaf, subtiel aangestuurd door het geld en de wensen van witte hotemetoten, een strijdbare en krachtige herdenking van onderop te staan. En daarmee werden ook de scheidslijnen aangebracht en kon iedereen kiezen aan welke kant hij wilde staan: bij de witte hoogwaardigheidsbekleders die zich glimmend van genoegen en zelfvoldaanheid in het centrum van de belangstelling en macht bevinden, of bij de groeiende groep boze, ontevreden en zelfbewuste zwarte activisten die niet langer meer willen smeken en bedelen, maar opeisen wat hen toebehoort.

Verslag van de optocht (met voor de fans vanaf de veertiende minuut een kort interview met twee Doorbraak-activisten).

Tweede golf

Later op de middag werd die strijdbare sfeer ook voelbaar in de Boni Tula-tent op het festivalterrein, waar tientallen boeiende sprekers nader ingingen op slavernij, racisme en de strijd daartegen. Onder leiding van Nancy Jouwe spraken onder andere Patricia Schor en Gloria Wekker over het pas verschenen boek “Dutch Racism”. Een boek dat na jaren van stilte rondom racisme broodnodig was, en niet toevallig is verschenen in een tijd dat de strijd daartegen weer oplaait. Wekker had het dan ook over een tweede golf van anti-racistische strijd die zich de laatste tijd aan het ontwikkelen is, na de eerste golf in de jaren tachtig waar ze zelf bij betrokken was.

Jennifer Tosch presenteerde de pas verschenen gids over het Amsterdamse slavernijverleden, een leerzaam boek voor wie wil ontdekken hoe nauw Amsterdam eeuwenlang was verbonden met slavernij, slavenhandel en slavenarbeid, en hoezeer de stad zich daarmee heeft verrijkt. Ook werd het nieuwe boek “Twenty questions and answers about Dutch slavery and its legacy” getoond, geschreven door Stephen Small en Sandew Hira. Dat is het eerste deel van een nieuwe serie Engelstalige uitgaven die is gericht op internationale netwerken van anti-koloniale activisten. Verder kwamen er ook flink wat zwarte activisten aan bod die het gezicht vormen van die tweede golf van anti-racistisch verzet. Een aantal van hen had eerder op de middag deelgenomen aan de protestactie tegen Asscher. Miss Kitty, Kunta Rincho, Mitchell Esajas, Kno’ledge Cesare en Ashaki Leito straalden met hun toespraken veel kracht, zelfvertrouwen en gedrevenheid uit. Met hun optreden lieten ze zien dat er in Nederland een nieuwe generatie zwarte mensen is opgestaan die in actie komt tegen racisme en uitsluiting en ook in geestelijke zin de ketenen heeft verbroken.

Frodo Tromp
Harry Westerink

De actie tijdens de herdenking: kippevel-moment! De tekst kun je hieronder nog eens nalezen.
Vicepremier Lodewijk Asscher mag niet spreken!

Wij staan hier vandaag met het grootst mogelijke respect en eerbied voor onze voorouders. Wij staan hier voor Anton, Boni, Tula, Baron, Sophie, Joli-coeur, Tata, Karpata, Toussaint, Nanny en de talloze onzichtbare strijders en slachtoffers van de Nederlandse rijkdom en welvaart. Wij zijn hier om ervoor te zorgen dat er geen vreemde adem hun herdenking betreedt. Minister Lodewijk Asscher vertegenwoordigt de Nederlandse regering: dezelfde regering die de zwarte gemeenschap respectloos behandelt, geen nationale herdenking wil, VN-verdragen naast zich neerlegt en zich niets aantrekt van de pijn en zorgen van de zwarte gemeenschap.Wij zijn hier vandaag om te voorkomen dat vice-premier Lodewijk Asscher namens de Nederlandse regering onze voorouders nog langer beledigt met loze woorden. En al helemaal niet op de dag dat wij hun strijd en leed herdenken. Alleen een zwak volk laat zo’n vernedering toe. Wij zijn niet zwak.

Op 1 juli 1863 werd de slavernij in de Nederlandse koloniën op papier afgeschaft (in de praktijk 1873), maar de erfenis is nog steeds zichtbaar. Alledaags racisme, discriminatie en uitsluiting zijn aan de orde van de dag en zorgen voor structurele ongelijkheid op de arbeidsmarkt en in het onderwijs. De keiharde cijfers liegen er niet om en vertellen ons het verhaal over schooluitval, over achterstand op de arbeidsmarkt, over armoede, over bestuurders op scholen en universiteiten, over een discriminerend politiekorps, over aanhoudende meldingen van racisme en ga zo maar door. Behalve deze achterstanden moeten wij nog altijd vooruit in wetgeving en politiek.

Deze cijfers zijn destructief en drukken als een loden last op onze gemeenschap. Wij zijn trots op de generaties die voor ons hebben gestreden. Van ons mag niet minder verwacht worden. Genoeg is genoeg en ons geduld is op. De huidige politiek en wetgeving zijn er niet op uit om een status quo te doorbreken die niet voor ons werkt. Een status quo vol scheve verhoudingen, geërfd uit een koloniale tijd, mogen we niet doorgeven aan onze kinderen, Nederlandse kinderen. Onze generatie gaat een nieuw pad bewandelen. Wij zullen een voorbeeld zijn voor onze nakomelingen, zoals onze Afrikaanse voorouders een strijdbaar voorbeeld voor ons zijn geweest. Wij weten wat rechtvaardigheid is, wij weten hoe gelijke kansen eruit zien en wij weten wat er hersteld moet worden. Op wie wachten wij nog om het voor ons te doen?

De politiek neemt ons nauwelijks serieus en komt niet voor ons op. Na jaren van protest, demonstraties en dialoog tegen Zwarte Piet zegt premier Rutte nog steeds: “Zwarte Piet is zwart, daar kan ik niks aan doen”. Na jarenlang dialoog, protest en een rechtszaak zegt de burgemeester: “Geef Zwarte Piet nog 10 jaar zodat we eraan kunnen wennen”. Net zoals de koloniale overheid op 1 juli 1863 vond dat de tot slaaf gemaakten nog 10 jaar moesten wachten op hun echte vrijheid. Wij wachten al 151 jaar lang op gerechtigheid en respect, de tijd van wachten is voorbij. Vandaag eisen wij deze op!

De transatlantische slavernij is door de VN uitgeroepen tot een misdaad tegen de menselijkheid, gedreven door een ideologie besmet met racisme, uitsluiting en uitbuiting. Laat Nederland daar openlijk afstand van nemen. Hoe doe je dat? Niet alleen met excuses, spijt en berouw, maar ook met daden. En als de meerderheid in Nederland niet in staat is om te vechten voor een harmonieuze samenleving, zullen wij het zelf moeten doen. Wij moeten daadkrachtig optreden totdat Nederland de plicht op zich neemt om net zoveel aandacht te schenken aan het gedeeld verleden als alle andere traumatische verledens.

Onze generatie zal niet langer over zich heen laten lopen, zal niet langer buigen en zal de zwarte gemeenschap in Nederland niet in de steek laten wanneer zij ons nodig heeft. Alle vorige generaties kijken toe hoe deze generatie het pad voorbereidt voor de volgende generatie. Een pad naar rechtvaardigheid, een pad naar gelijke kansen en een pad naar herstel. Onze generatie heeft lang genoeg stilgestaan. Stilstaan zal Nederland het respect en het fatsoen niet te geven dat verloren is gegaan door jarenlange slavernij en kolonialisme.

Wij zijn het zat om als tweederangs burgers behandeld te worden en wij zijn het zat om er alleen toe te doen als Nederland ons goed genoeg vindt. Het is tijd om op te staan. Tijd om voor onszelf op te komen. Wij luiden een nieuw tijdperk in. Wij zijn Nederlanders, net als iedere andere Nederlander, en we eisen met hetzelfde respect behandeld te worden.

Totdat dat is geschied, staan wij niet toe dat vicepremier Lodewijk Asscher hier vandaag als vertegenwoordiger van de Nederlandse regering komt spreken!