Vrijgelaten vluchteling Gamal: “Ik heb een hele familie van vrienden om me heen”
De solidariteit van veel Leidenaren met de in december opgepakte Egyptische vluchteling Gamal lijkt zijn vruchten te hebben afgeworpen. Afgelopen donderdag werd hij vrijgelaten uit de Rotterdamse uitzetgevangenis en overgebracht naar het azc van Katwijk, in afwachting van het verdere verloop van zijn asielaanvraag. Inmiddels staat hij weer straatkranten te verkopen op zijn vertrouwde plek, de ingang van het Albert Heijn-filiaal aan de Hooigracht.
Uiteraard is Gamal ontzettend blij dat hij weer vrij is. Hij heeft een enorm moeilijke tijd achter de rug en toont zich verheugd over de hartverwarmende steun van veel stadgenoten. “Ik heb een hele familie van vrienden om me heen”, legt hij uit, “dus ik ben niet alleen”. Op een kwade dag in december kwam iemand van de vreemdelingenpolitie in burgerkleding op hem af, toen hij buiten bij Albert Heijn een luchtje aan het scheppen was. De politieman deed hem handboeien om en liet hem met een politie-auto afvoeren. Gamal werd eerst opgesloten in een politiecel en belandde later in het Rotterdamse detentiecentrum.
De vreemdelingenpolitie pakte Gamal op omdat hij niet was verschenen bij de Dienst Terugkeer en Vertrek (DTV) voor een gesprek over terugkeer naar Egypte. Eerder had hij een buiten schuld-aanvraag ingediend die door de IND werd afgewezen. In het kader van die procedure had hij moeten bewijzen dat hij niet kon terugkeren naar zijn land van herkomst, zonder dat hij daar zelf schuldig aan was. De bewijslast voor een dergelijke aanvraag is bijzonder zwaar. Nadat zijn procedure was beëindigd, begon de DTV met gesprekken om Gamal het land uit te werken. In verband met ziekenhuisbezoek had hij een afspraak voor een gesprek met de DTV niet kunnen nakomen. Naar eigen zeggen had hij dat ook doorgegeven aan de DTV. Maar die dienst toont zich in het algemeen onbuigzaam als mensen zonder verblijfsrecht een afspraak willen verzetten.
Vis
“Ik heb begrepen dat de politie me oppakte omdat ik geen vast adres zou hebben. Er zou daarom het risico zijn dat ik zou onderduiken en dat ze me niet meer zouden kunnen vinden. Maar dat is helemaal niet waar. Ze hebben mijn telefoonnummer en ze weten best wel waar ik ben. Ik sta steeds bij de ingang van de Albert Heijn.” De DTV lijkt dus een smoes te hebben gebruikt om hem te kunnen opsluiten. Volgens de dienst zou de nieuwe Egyptische ambassadeur toestemming hebben gegeven om Gamal uit te zetten. Het is maar de vraag of dat verhaal dan wel klopt, zeker nu hij inmiddels weer is vrijgelaten.
In de gevangenis zat Gamal 23 uur per dag in een kleine cel. Hij werd zelfs een keer in een isolatiecel gegooid. Dat overkomt mensen zonder verblijfsrecht wel vaker als ze in grote psychische nood verkeren. “Ik had het al zo moeilijk en dan stopten ze me ook nog in een cel die nog vreselijker is dan de andere. Alsof ik daardoor minder problemen zou krijgen. Elke dag leefde ik in grote angst dat ik opgehaald en uitgezet zou worden. Ik begon over mijn hele lichaam te trillen en te beven.” Afgelopen donderdag werd hij ineens vrijgelaten, zonder uitleg over het hoe en waarom. Hij zit nu samen met andere vluchtelingen op een kamer in het azc in Katwijk. “De vreemdelingenpolitie en de DTV hebben met hun hengel naar mij zitten vissen. Toen ze de vis, ik dus, eenmaal op het droge hadden, bleek dat de vis op flink wat steun kon rekenen. Dat hadden de vissers misschien niet verwacht. Of misschien was ik volgens hen te klein om te bakken en op te eten. Daarom hebben ze me weer teruggegooid in het water. Ik was naar adem aan het happen, maar nu zwem ik weer een klein beetje vrij rond”, aldus Gamal, die sinds een paar dagen weer redenen heeft om te kunnen lachen.
Veel Leidenaren hebben Gamal de afgelopen weken gesteund. Hij heeft in de gevangenis veel post ontvangen en flink wat bezoek gehad. Ook vond er een protestactie plaats tegen zijn dreigende uitzetting. Doorbraak en de Leidse steungroep De Fabel van de illegaal droegen met publiciteit, protestbrieven en een geldinzamelactie ook bij aan de steun voor Gamal. Burgemeester Henri Lenferink noemde Gamal in zijn toespraak tijdens de gemeentelijke nieuwjaarsreceptie op 5 januari. De burgervader liet weten dat hij er trots op was dat zoveel Leidenaren zich bekommerden om het lot van “de sympathieke straatkrantverkoper”. Maar na woorden moeten ook daden volgen: het is zaak dat Lenferink zijn nek uitsteekt en zich gaat inzetten voor verblijfsrecht voor de Egyptische vluchteling. Want na veertien jaar uitsluiting en verpaupering wordt het hoog tijd dat Gamal eindelijk eens wat rust en bestaanszekerheid krijgt.
Harry Westerink