Weer een strijdbaar weekend voor een Sinterklaasfeest voor iedereen
Het afgelopen weekend vonden er twee inspirerende en effectieve acties tegen Zwarte Piet plaats. Het derde weekend op rij waarin anti-racistische activisten van zich laten horen op dit thema, na de succesvolle demonstraties in Meppel op 14 november en in Enkhuizen tegen het Pietendorp op 22 november. Het patroon van de actie in Enkhuizen herhaalde zich dit weekend in Amsterdam en Utrecht: fysiek en verbaal geweld tegen demonstranten, maar ook steun en hoopvolle discussies met omstanders.
In Amsterdam Zuidoost kwam zaterdag de Sint met zijn racistische Zwarte Pieten-stoet aan. Het winkelcentrum Reigersbos is het laatste racistische bastion in Zuidoost als het gaat om de intocht met de blackface-karikatuur. De demonstranten zijn de arrogante houding van de winkeliersvereniging spuugzat. Die vereniging organiseert onder leiding van voorzitter Hans Visser jaarlijks een ‘feestje’ en laat zich niets gelegen liggen aan de voortdurende protesten uit de buurt.
Geen zin meer
Ongeveer dertig demonstranten hielden de optocht van Sint en de racistische Pietenband korte tijd tegen voordat ze door de politie opzij geschoven werden. Daarna liepen de demonstranten voor, tussen en achter de Sint en Pieten-stoet. Geen van de aanwezigen bij het ‘feestje’ kon om de demonstranten met hun actieborden en spandoeken heen. De Sint en Pieten waren zichtbaar geïrriteerd en een van de demonstranten hoorde een van de Pieten zelfs zeggen dat hij “er op deze manier volgend jaar geen zin meer in had”.
Op de actieborden stonden leuzen als “Sinterklaas ook voor Kwame, niet alleen voor Kees”, “Zwart verdriet is stil verdriet” en “Noem mij geen Zwarte Piet”. Sommige omstanders reageerden agressief. Meerdere activisten werden fysiek aangevallen. Zo kreeg een activiste bijvoorbeeld een stomp in haar gezicht. De agressor werd opgepakt door de politie. Toen Sinterklaas en zijn blackface-knechten op het podiumpje stonden, riepen de demonstranten vanaf de zijkant van het publiek voortdurend leuzen.
Ook de politie zag de activisten liever gaan dan komen. Ze deden pogingen om de demonstranten weg te krijgen, wat niet lukte. Na een tijdje kwam er meer politie aanzetten om de activisten met enig geweld te verwijderen. Achteraf hebben diverse demonstranten klachten ingediend tegen politie-agenten die onnodig geweld gebruikten om de blackface-traditie te verdedigen.
Jaarbeurs
De dag erna, zondag, flankeerden in Utrecht ongeveer veertig demonstranten uit het hele land de toegangsweg richting de Jaarbeurs, waar het Zapp Sinterklaasfeest plaatsvond. De bezoekers kregen flyers, en ook hier hielden activisten borden vast en riepen ze leuzen als “Zwarte Piet mag niet!” en “Sinterklaas voor iedereen!”. Veel ouders snelden schuldbewust voorbij met hun kinderen, maar ook hier kwam bij velen agressie naar boven. Een opgefokte man wilde een demonstrant slaan, maar de activisten konden hem van zich afhouden. De aanwezige politie-agent richtte zich vervolgens tegen de demonstranten en niet tegen de agressor.
Aan het begin van de demo kwam Jan Slagter, directeur van omroep MAX en organisator van het Zapp Sinterklaasfeest, langs om zijn steun uit te spreken voor de demonstranten. Hij zei daarbij dat hij verwacht dat Zwarte Piet in twee tot drie jaar gaat verdwijnen. Een uitspraak die we kunnen onthouden, hoewel we ons mogen afvragen hoe serieus zo’n opmerking is, aangezien hij zelf volop mee organiseert aan het racistische ‘feest’.
Extra druk
Bij beide demonstraties waren ook weer positieve geluiden te horen. Veel mensen, onder wie diverse kinderen uit de buurt, steunden het protest in het Reigersbos. Ook bij de bezoekers van de Jaarbeurs waren medestanders (en we hopen van harte dat ze de volgende keer met ons mee gaan demonstreren in plaats van naar een blackface-show gaan kijken).
Ik denk dat beide demonstraties erg effectief zijn geweest. De winkeliersvereniging Reigersbos zal zich nog wel een keer achter de oren krabben voordat men volgend jaar weer Zwarte Pieten gaat inhuren. En hopelijk is er ook wat extra druk ontstaan op de NTR, mede-organisator van het ‘feest’ in de Jaarbeurs. En ook al vinden de Jaarbeurs-bezoekers Zwarte Piet niet racistisch, toch zal het hen duidelijk geworden zijn dat veel mensen daar anders over denken. Dat zou best wel een drempel kunnen vormen om volgend jaar weer naar een blackface-toneelstuk gaan. Als het ons lukt om dit soort acties volgend jaar op nog veel meer plaatsen te voeren, dan wordt het de pietofielen steeds duidelijker dat we niet gaan stoppen totdat de racistische karikatuur is afgeschaft.
Joris Hanse
Hieronder de flyer die uitgedeeld werd.
