Weer een weekeinde vol intimidatie van politie en neo-nazi’s tegen Zwarte Piet-activisten (beeldverslag)

Dit weekeinde waren er weer acties tegen de Nederlandse blackface-traditie. Anti-racisten protesteerden zaterdag in Utrecht en zondag in Rotterdam bij massale Sinterklaasfeesten. Politie en neo-nazi’s probeerden de protesten weer met alle macht tegen te werken. Een uitgebreid beeldverslag.

Zaterdag demonstreerden we met zo’n vijfenveertig anti-racisten in Utrecht tegen Zwarte Piet bij het Zapp Sinterklaasfeest van de omroep MAX. Meer dan twee uur lang riepen we leuzen als “NPO racismevrij” en “Feestje ja, racisme nee” en deelden we pamfletten uit aan de honderden mensen op weg naar het feest. Het zal ook hen inmiddels wel duidelijk zijn dat het feest nooit meer echt gezellig zal kunnen worden zolang de Zwarte Piet-figuur blijft meedoen. Niemand kan meer aan Zwarte Piet denken zonder dat het woord racisme opkomt, of men het nu eens is met die kwalificering of niet. Er waren naar onze inschatting minder bezoekers bij het festival, wat mogelijk een gevolg is van onze actie van vorig jaar op dezelfde plek.

Zoals tegenwoordig helaas gebruikelijk, werden we door de politie weer met hekken in onze demonstratievrijheid beperkt. Ook waren er weer neo-nazi’s, pakweg twintig, die vrijuit hun gang konden gaan. Gedurende het protest liepen er ook jongeren langs die naar een studiebeurs waren geweest. De dreigende sfeer weerhield sommige van de passerende zwarte en bruine jongeren er niet van om hun duimen op te steken in onze richting, en goedkeurend te knikken en te lachen, maar dan wel zo dat de neo-nazi’s het niet konden zien.

Faciliteren

Ook de dichteres en actievoerster Joke Kaviaar was aanwezig. Zij schreef onder meer: “De Utrechtse smeris die vol verve bij Pegida-demonstraties tegendemonstranten arresteert, ook al staan ze maar in hun eentje met een bord of spandoek in de buurt van Pegida, koos vandaag opnieuw principieel de zijde van extreem-rechts. Ditmaal door het omgekeerde niet alleen toe te staan, maar zelfs te faciliteren: neo-nazi’s die pal tegenover de ingehekte demonstratie tegen Zwarte Piet gingen staan brullen om het protest te overstemmen, konden zelfs een handdruk en een praatje met hun kameraden in het blauw-geel delen. De wetten die voor de een gelden, gelden voor de ander niet. Als dat geen politieke stellingname is, wat dan wel?”

Kaviaar: “Nog een vergelijking: vorige week werd in Den Haag een hele anti-fascistische demonstratie tegen repressie massaal ingesloten, uiteengeslagen, op straat gegijzeld, en afgevoerd naar het politiebureau, met als excuus dat een paar mensen hun gezicht weigerden te tonen. De demonstratie kon niet eens beginnen te lopen. Honderdzesenzestig arrestaties volgens opgaaf van de smeris. Vandaag liet de Utrechtse smeris neo-nazi’s met bedekte gezichten tegenover ons ongemoeid. Hier geen massa-arrestaties met veel politiegeweld. Ze stonden er zelfs mee te kletsen, oude jongens krentenbrood. En niet alleen dat: ook het dragen van het Keltisch kruis door verschillende neo-nazi’s kon op hun goedkeuring rekenen. En dat alles op een kinderfeest… kuch. Maar ach, wat geeft het. Als je maar wit bent.”

“Maar het bleef niet bij meten met twee maten. Overduidelijk racisme werd opnieuw ongemoeid gelaten. Herhaaldelijk werden vanaf de overkant luid en duidelijk apengeluiden gemaakt. En wij? Wij beheersten ons. Er werden pepernoten van dichtbij in mensen hun gezicht gesmeten. En wij? Wij beheersten ons. En we konden zien: hun geüniformeerde vrienden staan erbij, kijken en luisteren ernaar en lachen erom. Het hoort er allemaal bij als je als smeris een demonstratie tegen Zwarte Piet, tegen racisme, ‘faciliteert’. Het hoort erbij dat je fascisten toestaat er alles aan te doen die demonstratie te verstoren. Alles is toegestaan: schelden, dreigen, racisme… Voor wie die smerissen daar staan? Voor de bescherming van de vrije ‘mening’ van het racisme. Voor de openbare orde, de democratie, de rechtstaat en meer van dat soort openbare apartheid”, aldus Kaviaar.

Vooraf aan het protest viel een neo-nazi nog journalist Kevin Roberson aan. “Volgens Roberson zou de man deel uitmaken van de extreem-rechtse en fascistische Nederlandse Volks-Unie (NVU). De politie in Utrecht heeft een verklaring opgenomen van de aangevallen journalist, maar voerde volgens de informatie die voorhanden is geen arrestaties uit. Andere media in Nederland zwijgen vooralsnog over deze aanval op de persvrijheid”, aldus de website Waterkant.

Rotterdam

Zondagmiddag was er bij de Ahoy in Rotterdam een protest van ongeveer zestig anti-racisten tegen Zwarte Piet bij een “Club van Sinterklaas”-feest. Burgemeester Aboutaleb die twee weken geleden nog bijna tweehonderd anti-racisten had laten arresteren en in elkaar slaan, bewees weer eens dat hij helemaal voor de vrijheid van meningsuiting van anti-racisten is, zolang anderen die mening maar niet kunnen horen. Hij liet de actievoerders op een enorme afstand van de ingang van de Ahoy-hallen in een omheind vak opsluiten, ook nog eens omsingeld door tientallen agenten.

Ook verbood hij het tonen van spandoeken en het roepen van leuzen tijdens de paar honderd meter lopen van het metrostation naar zijn Aboutaleb-hok. “Voor jullie veiligheid”, zo zei een agente dreigend toen ik nietsvermoedend bij het metrostation een van onze spandoeken wilde uitrollen. “Je doet hem nu meteen weg, of anders…” Meteen dreigend en heel dicht bij staand voegde ze eraan toe: “Heb je er moeite mee?”

Op ons protest waren zoals gebruikelijk ook enkele neo-nazi’s van de NVU afgekomen. Die werden door de politie gefouilleerd waarna ze verder zonder problemen op het plein voor de Ahoy mochten rondlopen. Als gewelddadig bekend staande neo-nazi’s vormen, anders dan vreedzame anti-racisten, in de ogen van Aboutaleb kennelijk geen enkel gevaar voor de langslopende gezinnen.

Kort voor het Rotterdamse protest schreef de organisatie Stop Blackface: “‘Als de vrijheid van het woord bedreigd wordt, moeten we onze stem nog luider laten horen’, dat waren krachtige woorden van burgemeester Aboutaleb na de aanslag op Charlie Hebdo in januari 2015. Duizenden mensen waren de straat opgegaan voor de solidariteitsmanifestatie voor de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid. Dezelfde burgemeester besloot onlangs echter om bijna tweehonderd vreedzame mensen op te sluiten, omdat ze hun mening wilden uiten over de racistische karikatuur Zwarte Piet. Aboutaleb, en vele Nederlanders met hem, zijn kennelijk ‘Charlie’ en verdedigen de vrijheid van meningsuiting, tenzij het om Zwarte Piet en racisme gaat.”

Stop Blackface verder: “Ondanks de repressieve opstelling van Aboutaleb en de politie heeft een groepje Rotterdamse personen besloten een tweede protest tegen Zwarte Piet en racisme en voor de vrijheid van meningsuiting te organiseren en dit te melden in vooronderstelling dat het protest deze keer wel gefaciliteerd zou worden. Dit bleek ijdele hoop. De burgemeester die zichzelf vorig jaar nog ‘Charlie’ noemde, heeft besloten ‘forse maatregelen’ te nemen om te voorkomen dat vreedzame demonstranten mensen ‘lastigvallen en intimideren’. Hiermee criminaliseert hij mensen die het voornemen hebben op een vreedzame manier meningen uit te wisselen: ‘Ik wil de confrontatie voorkomen en sta niet toe dat de activisten folders uitdelen aan ouders en hun kinderen’. Het uitdelen van folders is volgens Ahmed ‘Charlie’ Aboutaleb kennelijk al voldoende aanleiding om het fundamentele recht op vrijheid van meningsuiting fors in te perken.”

“In 2015 lieten honderdduizenden mensen hun stem horen voor de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid, en riepen ‘Je suis Charlie’, maar nadat dezelfde vrijheid van meningsuiting van vreedzame anti-Zwarte Piet demonstranten werd geschonden was het oorverdovend stil. Het lijkt wel of we in Nederland voor de vrijheid van meningsuiting zijn, behalve als je tegen Zwarte Piet bent. Als je daadwerkelijk de vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel hebt staan en in een samenleving wilt wonen waarin alle kinderen kunnen opgroeien in een omgeving waarin ze niet op basis van hun kleur of achtergrond benadeeld te worden, dan is het nu de tijd om je stem te laten horen. Je stilte impliceert instemming met het schenden van ons recht op onze vrijheid van meningsuiting”, aldus Stop Blackface.

Nog niet klaar

Tijdens de manifestatie werden vele goede toespraken gehouden. Ook werd er een krachtige tekst voorgelezen van Simone Zeefuik die zelf helaas verhinderd was. “We verliezen veel slaap aan de droom dat we slechts enkele ‘strategische’ stappen verwijderd zijn van een blackface- en politiegeweldvrij Nederland, dat we het ons nu kunnen veroorloven om in kleine(re) getale aanwezig te zijn. Sinds vorige week lees en hoor ik veel ideeën in de trant van: ‘Laten we geen van allen naar de intocht gaan zodat de politie tijd, personeel en geld verspilt. Ze zijn er immers niet om de racisten te arresteren!’ of ‘Door massaal niet te gaan, tonen we Nederland dat ook wij de situatie met de extra veiligheidsmaatregelen vervelend vinden en als de racisten de noodverordeningen dan wel aan hun nazi-laarzen lappen, dan ziet iedereen dat niet wij maar juist zij het probleem zijn!’ Het is me compleet onduidelijk waarom een aantal van ons denkt dat we reeds de positie van Playful Trickster hebben verworven of dat we in een soort verkiezingsfase zitten waarin naast inhoud zowel charme als gezelligheid in de strijd gegooid moeten worden om de harten van ‘de zwevende kiezer’ te winnen.”

Zeefuik vroeg zich af: “Zijn er sinds de arrestaties in Gouda burgemeesters geweest die zeiden: ‘Laten we, terwijl we grip proberen te krijgen op etnisch profileren en andere vormen van racisme binnen onze politietroepen, in onze gemeente de anti-Zwarte Piet demonstranten eens niet op laten wachten door een roedel agressieve agenten’? Waren er momenten waarop we dachten: ‘Nou nou, ‘extreem’-rechts laat het deze keer wel afweten. Slechts drie demonstranten. Volgende keer hebben we genoeg aan een halve bus…’? Zijn er politici, bijvoorbeeld een van die puin-PvdA-ers die we te pas en te onpas uitnodigen om bij onze evenementen aanwezig te zijn of zelfs te spreken, die Kamervragen stellen over de wijze waarop agenten de anti-Zwarte Piet demonstraties de kop in proberen te drukken, slaan of schoppen? Zijn er partijen die dreigen het kabinet te laten imploderen indien onze veiligheid onderhevig blijft aan het institutioneel en genormaliseerd racisme waardoor het bedreigd wordt? Nee, nee, nee en neen. We hebben de afgelopen maanden te vaak gezien wat politieagenten zich (denken te kunnen) veroorloven wanneer ze het gevoel hebben dat niemand kijkt. Minder demonstranten, minder smartphones en andere camera’s, minder ‘ogen’, minder getuigen. Of denken we dat we geloofd worden wanneer we, zonder dat het bewijs ervan viral zou gaan op social media, spreken over politiegeweld? Dat er puur op basis van onze blauwe plekken en traumatische herinneringen een onderzoek naar geïnstitutionaliseerd terrorisme wordt uitgevoerd?”

Niet tokkies

Jerry Afriyie zei in zijn speech onder meer: “Nederland bekent kleur, als je haar terecht corrigeert. Mensen verdedigen zich door te zeggen dat zij niet racistisch bezig zijn met racistische opmerkingen. We horen heel vaak: het zijn de mensen onderaan de ladder, het zijn de tokkies en boze arme witte Nederlanders die zich racistisch uitlaten. Maar wij weten inmiddels beter. Het zijn ook docenten, huisartsen, rechters, politieagenten, wethouders en burgemeesters. De zogenaamde bovenklasse, die houdt racisme in dit land in stand. Als mijn kind naar school gaat, maak ik mij geen zorgen over een kekke meneer met kaalgeschoren hoofd. Ik maak mij zorgen om de schooldirecteur die zegt: Zwarte Piet blijft gitzwart en geen haar op mijn hoofd die eraan denkt om het te veranderen. Of de schooldirecteur die ouders een ‘zwijgcontract’ laat tekenen waarin staat dat als ze over de kleur van Zwarte Piet beginnen hun kinderen van school af moeten. Ik maak mij zorgen om politieagenten die niet langer wachten tot 5 december, maar tijdens hun diensten gekleed zijn als Zwarte Pieten. Ik maak mij zorgen om politici die de wetten buigen en uitrekken om Zwarte Pieten zo lang mogelijk in stand te kunnen houden. Politici die in Geleen van demonstranten eisen dat ze een ‘positieve boodschap’ over de Sinterklaastraditie op hun protestborden moeten schrijven. Ik maak mij zorgen om burgemeesters die van de toren schreeuwen dat ze neutraal zijn, maar ieder jaar niet alleen Zwarte Pieten ontvangen maar ook geld en middelen beschikbaar stellen voor racistische optochten. Aan alle politici, burgemeesters en politieagenten wil ik het volgende zeggen: kappen met de schijnheiligheid. Je bent niet neutraal, je bent een onderdeel van het probleem!”

Afriyie: “Twee weken geleden zag ik een burgemeester die het koud liet of Nederlandse burgers in hun recht waren om te protesteren of niet. Vandaag zie ik nog steeds een burgemeester wie het koud laat of mijn kinderen geconfronteerd worden met racisme of niet. Over twintig jaar zullen zijn kleinkinderen profiteren van de wilskracht en doorzettingsvermogen van ons allen hier en ons meer dankbaar zijn dan zij hem ooit dankbaar zullen zijn. Want wij staan hier vandaag ook voor hun toekomst en hun recht op protest. Burgemeester Aboutaleb, wij staan vandaag ook hier voor uw kinderen en kleinkinderen.”

Na afloop terug op weg naar het metrostation werd een van de spreeksters door de politie staande gehouden. Ze had tijdens haar speech “Fok Aboutaleb” gezegd, iets waarmee alle aanwezigen het hartgrondig eens waren. Ze moest eerst haar persoonsgegevens vertellen voordat ze mocht doorlopen. Ondanks alle tegenwerking van de repressieve burgemeester, die vooral aan zijn carrière denkt en zijn uiterst rechtse law-and-order imago wil uitbouwen, maakten we er toch een strijdbare manifestatie van.

Eric Krebbers