Oxi! Twee soorten nee in Griekenland
Voor al die verarmde gepensioneerde, voor al die ontslagen arbeiders, voor al die jongeren zonder uitzicht op een baan is het allemaal geen spel. Voor hen is het bittere ernst, voor hen gaat het om een poging om echt een grens te stellen aan de geforceerde verarming, de afgedwongen verpaupering en de opgelegde uitzichtloosheid. Zij zullen niet zitten te wachten op een iets minder slecht akkoord binnen 48 uur, 72 uur of 365 dagen. Hun nee gaat dieper dan een specifiek pakket. Hun Nee richt zich tegen de hele richting van het opgedrongen beleid. Wat voor Tsipras een politieke manoeuvre is, dat is vanuit de bevolking aangegrepen om een stevig punt te maken. Het beperkte nee van Tsipras werd aldus algemener van reikwijdte. De uiting van dat “Nee” is veelal overigens verontrustend nationalistisch, met het bijbehorende vlagvertoon. Vaak wordt het geframed als Griekse waardigheid versus Europese vernedering, als of hier “het Griekse volk” staat tegenover een koloniale bezetter. Maar onder de nationale uiting van het protest ligt een sociale kern, een essentie van arm tegen rijk, ook in Griekenland zelf. Het ja-kamp woonde niet vooral in Brussel, maar in de villawijken en directiekantoren van Athene en andere Griekse steden. De hoofdstroom van rechts steunde Ja. Grote ondernemers steunden Ja. Gepensioneerde hoge officieren – en vast niet uitsluitend gepensioneerde – steunden Ja. De Griekse heersende klasse zat in meerderheid in het ja-kamp. Die is nu aangeslagen, maar niet verslagen. Ze likken in elitekringen hun wonden. Maar ze zijn zich ongetwijfeld ook aan het beraden, en respect voor vrijheidsrechten en democratische procedures overheerst bepaald niet in hun politieke DNA. Ex-premier Samaras, leider van de Nieuwe Democraten en als weinig anderen verbonden aan het neo-liberale pro-EU, pro-IMF-beleid van afgelopen jaren, snapt tenminste uit welke hoek de wind nu waait en is afgetreden als partijleider. Dat is mooi nieuws, en het smaakt naar meer. Maar intussen smeedt rechts ongetwijfeld een nieuw team, met nieuwe plannen in de aktentas.
Peter Storm in Oxi! Twee soorten nee in Griekenland (Ravotr)