9 maart, Den Haag: actie tegen verdringing op de arbeidsmarkt

“Op dinsdag 9 maart stemt de Eerste Kamer over een wet die een einde moet maken aan verdringing op de arbeidsmarkt. FNV Uitkeringsgerechtigden houdt voorafgaand aan de stemming van 8.30 tot 8.45 uur een korte actie op het Plein in Den Haag. Op het Plein komen grote dominostenen te staan die symbool staan voor banen, die eerst door iemand met een gewoon salaris werden gedaan, maar nu in de praktijk vaak uitgevoerd worden door mensen met een uitkering. Dit als verplichte tegenprestatie voor behoud van de uitkering. De dominostenen zullen symbolisch omvallen, om de verdringing uit te beelden. Op de dominostenen staan verschillende teksten: vacatures die nu verdrongen worden, maar ook de woorden vrijwilligers en tegenprestatie. Voor de actie zijn ook Eerste Kamerleden uitgenodigd. Zij worden toegesproken door Kitty Jong, vicevoorzitter FNV”, aldus de oproep van de FNV.

Dinsdag 9 maart
Van 8:30 tot 8:45 uur
Plein, Den Haag

Die oproep gaat verder: “Maureen van der Pligt, bestuurder FNV Uitkeringsgerechtigden: ‘We wachten al jaren op deze wet, die vijf jaar geleden werd ingediend door de SP. De Tweede Kamer gaf op 21 februari 2017 haar goedkeuring, nu is het de beurt aan de Eerste Kamer.’ Als de wet wordt aangenomen, dan is dat een eerste stap naar herziening van de Participatiewet en hopelijk ook een einde aan het fenomeen ‘werken zonder loon’. Van der Pligt: ‘Het is onacceptabel dat mensen die in de bijstand zitten verplicht moeten werken omdat ze anders hun uitkering verliezen, maar daar geen loon voor ontvangen.'”

Onze verdienste

De SP-initiatiefwet tegen werken zonder loon is ook een beetje onze verdienste, maar hij maakt geen einde aan onze strijd tegen dwangarbeid, schreven wij toen de wet werd ingediend. “Actieve leden van de bond en de SP vroegen hun besturen al jaren om in actie te komen tegen dwangarbeid. Bijvoorbeeld omdat ze er zelf mee te maken kregen. Maar omdat bij zulke grote sociaal-democratische instituten werk, werk en werk nog steeds bovenaan de agenda staan, werden de geluiden van dwangarbeiders en andere uitkeringsgerechtigden lange tijd min of meer genegeerd. Druk uitoefenen op baanlozen om zich op de betaalde werkvloer te begeven is voor de FNV en de SP nog steeds heel vanzelfsprekend. Dat hangt samen met het paternalistische idee dat betaald werk sowieso goed is voor de mens, en ook met de overtuiging dat macht uitsluitend tot stand komt op de werkvloer en dat iedereen zich dus daar moet komen organiseren, goedschiks of kwaadschiks. Men hangt nog altijd onverkort de achterhaalde ideologie van het arbeidsethos aan.”

En verder: “Pas de laatste tijd is het ook bij deze grote top-down organisaties gaan dagen dat dwangarbeid schadelijk is, maar wat hen betreft vooral wegens de verdringing van betaalde arbeid. Hoewel de beweging van onderop al jaren het begrip dwangarbeid hanteert, besloten de FNV en de SP het te gooien over de boeg van een campagne tegen ‘werken zonder loon’. Het gaat hen dus vooral om verdringing en het gebrek aan loon. Met het element van dwang heeft men daarentegen, ook historisch gezien, veel minder moeite. Bij de praatjes van hotemetoten van de SP en de FNV op bijeenkomsten tegen ‘werken zonder loon’ gaat het dan ook zelden over de uitkeringsregimes van gemeenten, over de vernederingen, te lage uitkeringen, huisbezoeken en privacyschendingen. Die kwesties worden vrijwel altijd ingebracht van onderop, door de bijstandsgerechtigden zelf, door ons.”

FNV niet tegen dwangarbeid

Dat de FNV niet principieel tegen dwangarbeid is, maar alleen tegen de verdringing van betaalde banen, is van onderaf gezien bijzonder problematisch. Helaas zijn er maar weinig FNV-ers die het verschil willen of kunnen begrijpen. En dat zien we steeds weer terug in allerlei uitspraken die baanlozen de rillingen over de rug doen lopen. In februari kreeg de Zaanse wethouder Natasja Groothuismink van FNV-vicevoorzitter Kitty Jong een groot rood hart overhandigd, waarschijnlijk in het kader van Valentijnsdag. Jong zei dat ze hoopte dat Zaanstad zich hard zou gaan maken voor mensen in de bijstand, want “die worden nu ingezet voor werk zonder dat ze daar loon voor krijgen”, aldus een bericht van de FNV erover. “Daarmee doet de gemeente ook aan verdringing van betaalde banen. Wij vinden dat ook mensen in de bijstand die moeten werken, recht hebben op 14 euro per uur”, vult FNV-er Overdijk haar aan.

Nee!! Het gaat er niet om dwangarbeiders meer inkomen te verschaffen! Dwangarbeid moet afgeschaft worden! Weg ermee. Rot op met je repressieve regimes en je arbeidsethos. Óf er is werk en dan kunnen mensen dat doen in betaalde banen met regulier loon en alle bijbehorende rechten, óf er is geen werk en dan geef je mensen een uitkering. Maar banen vervullen onder een repressief uitkeringsregime, met hoeveel loon dan ook, is volstrekt onacceptabel. Helaas moeten we dat steeds maar blijven roepen tegen onze ‘ bondgenoten’.

Eric Krebbers