Werken met uitkering: “Er is een continu systeem van dwang, discipline en vernederingen”

Het gebeurt steeds vaker dat uitkeringsgerechtigden, meestal mensen met bijstand, door gemeentebesturen gedwongen worden te werken met behoud van uitkering. De SP Amsterdam, FNV Bondgenoten, Doorbraak en de Amsterdamse Bijstandsbond hebben onlangs het comité Dwangarbeid Nee opgericht. Joe de Boer sprak hierover met Bob Wester van Doorbraak.

Waarom komen jullie in actie?

Bob Wester: “Steeds meer mensen in de bijstand moeten werk gaan doen wat voorheen betaalde banen waren. Daarnaast krijgen ze voortdurend dreigementen van strafkortingen op hun uitkering. Waar gaat het heen als bazen gratis hun mensen bij de gemeente kunnen halen? Waarom zouden die jou dan nog betalen? Daarom zijn we in december begonnen met hoorzittingen om mensen hun verhaal te laten vertellen. Er heerst een sfeer van wantrouwen en intimidatie. Er wordt gedreigd met kortingen als mensen niet meewerken. Mensen geven aan zich klein te voelen. Iemand gaf aan voortdurend te moeten huilen.

Dit interview is oorspronkelijk op 24 mei op de website van de Internationale Socialisten gepubliceerd. De links zijn later door de redactie van Doorbraak toegevoegd.

Worden die kortingen vaak opgelegd?

“Er zijn allerlei regels waaraan mensen moeten voldoen. Als ze daar niet aan kunnen voldoen, worden ze gekort op hun uitkering, soms wel tot 30 procent. Men komt er vaak ineens achter dat er minder geld is overgemaakt. Er is een continu systeem van dwang, discipline en vernederingen. Daarom noemen we het ook dwangarbeid.”

En wat voor mensen overkomt dit?

“In de publieke sector is enorm veel afgebroken. Die mensen worden ontslagen en dan wordt door de klantmanagers gekeken naar wat de achtergrond is. Het komt steeds vaker voor dat die mensen gedwongen worden precies hetzelfde werk te doen. Daar waar ze eerst betaald kregen met rechten en een cao, moeten ze nu hetzelfde werk onbetaald en zonder rechten doen.”

De honderdduizend thuiszorgmedewerkers die door de kabinetsplannen hun baan dreigen te verliezen krijgen hier dus ook mee te maken?

“Een wethouder in Rotterdam heeft al gezegd dat mensen in de bijstand het werk in de thuiszorg maar moeten gaan doen. Dit is niet alleen een aanval op mensen met een uitkering, maar ook op iedereen die nu nog een betaalde baan met rechten heeft. We horen nu al van klantmanagers die naar bedrijven bellen om gratis mensen aan te bieden.”

Wat willen jullie met het comité Dwangarbeid Nee bereiken?

“We moeten af van het idee dat je een profiteur zou zijn als je in het sociale vangnet terechtkomt. Mensen hebben vaak het gevoel dat ze alleen zijn, maar er zijn in Europa honderdduizenden die in dezelfde situatie zitten. We moeten niet denken dat er ineens een luiheidsvirus is uitgebroken. De lonen zijn al laag en we moeten voorkomen dat ze nog lager komen te liggen.

We willen daarom een grote groep dwangarbeiders organiseren door langs te gaan op die plekken waar ze werken of waar ze klaargestoomd worden om dit werk te gaan doen. Want bij deze mensen ligt het begin van verandering. En daarna gaan we dan ook zeker actievoeren bij de bedrijven die van dwangarbeid profiteren en hen aanpakken.”

Joe de Boer