Met grof geweld en valse papieren

Twee jaar vluchtelingenstrijd, eerst met tentenkampen, daarna met gekraakte kerken en vervolgens met honger- en dorststakingen, heeft de schijnwerpers gezet op de repressieve praktijken van het migratiebeheersingsbeleid. Het lukt de ambtenaren die de deportatiemachinerie op volle toeren proberen te draaien, de laatste tijd moeilijker om stilletjes langs een achterdeurtje afgewezen migranten en vluchtelingen te dumpen in hun land van herkomst of welk ander land dan ook. Want die verzetten zich tegen hun deportatie en worden daarbij ondersteund door radicaal-linkse activisten.

Bijna dagelijks brengen de sites van de Werkgroep Deportatieverzet en het No Border Netwerk nieuwe wandaden van de opsluit- en uitzetambtenaren aan het licht. Maandenlange vrijheidsberoving, isoleercellen, mishandeling, uit elkaar rukken van gezinnen, deportaties naar landen in oorlog of met behulp van vervalste uitzetpapieren, extra repressie tegen honger- en dorststakers, al dat soort middelen zet de staat in om migranten en vluchtelingen het land uit te krijgen. Daarbij moet ook nog bedacht worden dat de voorbeelden die in de publiciteit komen, maar het topje van de ijsberg zijn.

Klokkenluider

Zo wilde de Dienst Terugkeer en Vertrek (DTV) de Marokkaanse Aïsha Maher uitzetten, terwijl haar vier kinderen, van wie de oudste acht is en de jongste twee, in Nederland moesten blijven. Ze smeekte de DTV-ambtenaren of ze hen mee mocht nemen naar Marokko, als ze zou worden gedeporteerd, maar zelfs dat werd haar niet toegestaan. Afgelopen vrijdag bezochten haar kinderen haar in het Rotterdamse detentiecentrum, waar ze gevangen werd gehouden. Aan het einde van het bezoekuur wilde haar jongste kind niet vertrekken. Hij klampte zich huilend aan haar vast. Maar de bewakers rukten het kereltje weg. De vrouw gaf de strijd echter niet op. Ze diende een nieuwe asielaanvraag in. In afwachting van de beslissing daarop heeft de DTV de deportatie op het laatste moment afgeblazen.

De DTV heeft geprobeerd om de Guinese vluchteling Bah uit te zetten met een vervalst reisdocument. Hij werd door de marechaussee geboeid in het vliegtuig gezet. Daar probeerde hij de hulp van de passagiers in te roepen en duidelijk te maken dat de Nederlandse autoriteiten fraude pleegden bij zijn deportatie. De marechaussee reageerde met grof geweld: hij werd geslagen, onder zijn stoel gedrukt en tot zwijgen gebracht. Op de luchthaven in Parijs riep de marechaussee de hulp in van Franse collega’s. Maar toen Bah uitlegde dat hij met valse papieren werd uitgezet, weigerde de Franse marechaussee medewerking te verlenen aan zijn deportatie. Nadat de vliegtuigpassagiers hadden begrepen wat er aan de hand was, schoten ze Bah te hulp. In de chaos die ontstond weigerde de piloot om Bah nog langer aan boord te houden. Hij vloog terug naar Schiphol en leverde hem hier weer af. Ook deze uitzetting mislukte dus.

Nu moet staatssecretaris Fred Teeven gaan uitleggen hoe het kan dat de DTV gebruik maakt van papieren waar overduidelijk mee is gesjoemeld. De dienst pakt Bah extra hard aan, omdat hij als klokkenluider een grote rol heeft gespeeld in de ontdekking dat de DTV voor uitzettingen naar Guinee vervalste papieren gebruikt. Hij nam recentelijk deel aan de massale honger- en dorststakingsactie van gevangen vluchtelingen. En hij was ook degene die de mishandelingen in het Rotterdamse detentiecentrum door het Interne Bijstandsteam en G4S-bewakers naar buiten bracht. Het is duidelijk dat de DTV er groot belang bij heeft om deze moedige activist zo snel mogelijk te dumpen in Afrika.

Hongerstaking

In twee andere gevallen is het de rechter geweest die een dreigende deportatie heeft verhinderd. De DTV probeerde onlangs om Bahs landgenoot en hongerstaker Issa Koulibaly uit te zetten met een dubieus reisdocument. Het vermoeden bestaat dat dit soort reisdocumenten is geregeld door Guinese politie-ambtenaren die in mei in Nederland op bezoek waren en daarbij flink in de watten werden gelegd. Het bezoek van deze taskforce kostte maar liefst 117 duizend euro. Zo proberen Nederlandse overheidsdienaren voor elkaar te krijgen dat andere staten groen licht geven om mensen zonder verblijfsrecht uit te zetten. Naast het aanbieden van snoepreisjes is voor de Nederlandse overheid ook het geven van meer ‘ontwikkelingshulp’ een middel om staten waar veel vluchtelingen vandaan komen, ertoe te verleiden om in te stemmen met hun terugkeer. Omgekeerd worden staten gestraft met minder ‘ontwikkelingsgeld’, als ze onvoldoende zouden meewerken aan de terugkeer van vluchtelingen. In de zaak van Koulibaly oordeelde de rechter uiteindelijk dat hij niet mag worden uitgezet. Hij is verzwakt door de hongerstaking en moet eerst medisch worden onderzocht.

Op 28 mei verhinderden de passagiers van vlucht AT 832 de deportatie van Abdellah G. Met z’n allen stonden ze op en protesteerden ze bij de piloot. De marechaussee bracht G. hardhandig tot zwijgen, maar kon niets anders dan samen met G. het vliegtuig weer verlaten. Vlak voordat de DTV op 12 juni een nieuwe poging tot deportatie wilde gaan doen, werd dat door de rechter verboden. Nu zit hij weer gevangen.

Dit soort strijd van mensen zonder verblijfsrecht en hun ondersteuners is niet alleen hoogst noodzakelijk, maar ook uiterst inspirerend. Zelfs onder bijzonder zware omstandigheden en geplaatst tegenover de macht van de staat zien migranten en vluchtelingen kans om met succes in actie te komen. Deze gevechten worden niet alleen aangegaan door individuele migranten en vluchtelingen, maar ook door meerderen tegelijk, in collectief verband. Zo zijn opgesloten vluchtelingen sinds 10 juni opnieuw massaal in hongerstaking gegaan. Op alle afdelingen van het Rotterdamse detentiecentrum weigeren vluchtelingen voedsel. De vorige grote hongerstakingsactie is overigens nog niet voorbij. Drie hongerstakers bevinden zich in verzwakte toestand in het Justitieel Medisch Centrum in Scheveningen. Hun hongerstaking duurt nu al meer dan vier weken. De Dienst Justitiële Inrichtingen heeft tot het uiterste toe geprobeerd om deze hongerstaking te breken door vluchtelingen in isoleercellen te plaatsen, het contact met de buitenwereld te verbieden, woordvoerders uit de groep te halen en zelfs door een aantal hongerstakers versneld uit te zetten. Maar de geest van verzet is ongebroken. Nog steeds hebben de hongerstakers twee eisen: vrijheid en bescherming. Daarvoor zetten ze hun lichaam en hun leven op het spel.

Harry Westerink

De Werkgroep Deportatieverzet roept op om de vluchtelingen Bah en Koulibaly een kaartje te sturen. Ze zijn ternauwernood aan uitzetting ontsnapt en zitten nu weer gevangen. Stuur ter ondersteuning een kaartje naar: Dhr. Bah / Dhr. Koulibaly, PI Haaglanden, Justitieel Medisch Centrum (JMC), Postbus 87810, 2508 DE Den Haag.