De strijd in Turkije laait weer op
Sinds afgelopen vrijdag is de strijd in Turkije tegen de AKP-regering weer in alle hevigheid losgebarsten. Het verzet laaide op toen de AKP-burgemeester van Ankara, Melih Gökçek, zijn plan wilde doorvoeren om een weg aan te leggen dwars door de bossen van de Midden-Oosten Technische Universiteit (ODTU).
Die universiteit staat bekend als een links bolwerk en was in de jaren zestig middelpunt van strijd. Door de jaren heen is het de machthebbers niet gelukt om het linkse karakter van ODTU te vernietigen. Toen premier Recep Erdogan een aantal maanden geleden bekend maakte dat hij van plan was om politie op de universiteit te gaan plaatsen voor beveiliging, was het al duidelijk dat zijn AK-partij er alles aan wilde doen om deze universiteit onder controle te krijgen. ODTU is namelijk een van de weinige uni’s waar hem dat nog niet gelukt is.
Dit is het achtste stuk in onze reeks artikelen van Doorbraak-auteurs over de actuele gebeurtenissen in Turkije. Eerder schreven Bülent Yilmaz en Emek Egeli:
Meer over de opkomst van het fundamentalisme in Turkije lees je in de artikelen van Mehmet Kirmaci: |
Ronselaars actief
Toen vrijdag bleek dat moslimfundamentalisten die bekend staan als “Cemaatcilar” buiten de universiteit om bezig waren om studenten die zich kwamen inschrijven voor het nieuwe schooljaar te ronselen voor hun internaten, kwam een groep studenten in actie. De islamisten benaderen de ouders van studenten met negatieve propaganda over universiteitscampussen. Daar zou prostitutie bedreven worden en alcohol worden gedronken. Bekende onzinverhalen. Daarom zou een Cemaat-internaat beter zijn voor hun kinderen. De religieuze fundamentalisten werden door de studenten via protestborden verzocht het terrein te verlaten. Ze werden daarop onder luid applaus van het terrein gestuurd. De AKP en fundamentalistische media beschuldigden de activisten ervan gekant te zijn tegen vrouwen met hoofddoek, en hen te weerhouden van hun recht op een opleiding. De studenten hebben daarop een verklaring uitgegeven over waarom deze groep is weggestuurd. De actie heeft niets te maken met hoofddoeken, schreven ze, maar richt zich moslimfundamentalisme. Later is een aantal studenten die aan deze actie deel had deelgenomen door de politie gearresteerd.
Beton Gökçek valt aan
Toen bekend werd dat burgemeester Gökçek zijn plan wilde doorzetten om een achtbaans-snelweg aan te leggen dwars door de bossen van de universiteit gingen woedende studenten en wijkbewoners de straat op om bulldozers en andere werkmachines tegen te houden. Ook een groep CHP-parlementariërs ging voor de machines staan om het kappen van bomen tegen te houden. Ondanks alle waarschuwingen door de CHP-ers dat de aanleg van de weg onwettig is omdat men nog geen vergunning heeft voor de bouw, werden de werkzaamheden doorgezet. Demonstranten zetten alles op alles om de bouw tegen te houden. Ze hielden vrachtwagens tegen die op weg waren naar de bouwplaats. De politie trad hard op met traangas en waterkanonnen. Studenten die zich terugtrokken naar het universiteitsterrein werden urenlang bestookt met traangas.
Er werden bij de ingang van de ODTU barricades opgeworpen om de politie tegen te houden toen die het terrein wilde binnengaan. Tegelijkertijd werden bosbranden, die bewust door de politie waren aangestoken, door de studenten weer met eigen middelen geblust. De studenten hielden urenlang stand tegen de aanvallen van de politie. Ook in de wijk waar de universiteit gevestigd is, bleef het lang onrustig. De bulldozers moesten hun wegwerkzaamheden onder politiebewaking uitvoeren.
De dag erop gingen ODTU-activisten, wijkbewoners en mensen die de acties ondersteunen wederom de straat op. Er vonden in de wijk gevechten plaats met de politie, er vielen gewonden en er werden arrestaties verricht door de politie. Op dezelfde dag vonden er in diverse steden, waaronder Istanboel en Izmir, solidariteitsacties met de ODTU plaats. In Istanbul werd direct het Gezi-park afgesloten voor publiek. In de Istiklal-buurt in Istanbul kwamen groepen bij elkaar om hun steun te betuigen aan het ODTU-verzet. Er werd een onbekend aantal demonstranten gearresteerd. Activisten verspreidden zich in de drukke winkelstraten en speelden lange tijd kat en muis-spelletje met de politie. Ook in de wijk Gazi gingen mensen de straat op om hun steun te betuigen.
Ankara
In Ankara spreidde de onrust zich uit naar de wijken Dikmen en Mamak. Later op de avond kwamen er berichten dat het er in Mamak/Tuzlucayir heftig aan toe ging. Daar zou het, zoals later bekend werd, gaan om een bouwplan van Izzetin Dogan, een alevitische geestelijke, samen met Fethullah Gülen. De rechts-religieuze Dogan is niet erg geliefd onder veel alevieten. Hij staat aan het hoofd van de stichting Cem Vakfi en kan altijd goed overweg met machthebbers, of het nu gaat om nationalisten of moslimfundamentalisten. Nu wil hij samen met Gülen een moskee en een alevitisch gebedshuis (een cemevi) naast elkaar op een plek bouwen, in een wijk waar voornamelijk alevieten wonen. Alevitische organisaties zijn fel gekant tegen de bouw. Ze zien het als koren op de molen van de assimilatiepolitiek van de fundamentalistische Gülen.
Zondag zou ceremonieel een aanvang worden gemaakt met de bouw. Het verzet ertegen was hevig. Er kwamen berichten dat wijkbewoners overal in de wijk barricades hadden opgeworpen, zoals eerder in Antakya. De politie probeerde met rubber kogels, traangas en waterkanonnen mensen uit elkaar te jagen, waardoor er gewonden vielen, sommige met ernstig hoofdletsel. Zondagochtend rond elf uur gingen de wijkbewoners wederom de straat op om de bouwplaats en het centrum van de wijk te bezetten om het begin van de bouw tegen te houden. De politie probeerde telkens weer het centrum in te nemen, maar moest zich noodgedwongen terugtrekken richting de bouwplek, waarna de demonstranten weer terugkwamen. Een bus van Cem Vakfi werd door de activisten bekogeld. Ondanks al het geweld van de politie leek het er niet op dat de wijkbewoners van plan waren om terug te keren naar hun huizen voordat de bouw was gestopt.
Het ziet ernaar uit dat de opstand in Turkije allesbehalve uitgedoofd is. Zo te zien gaan we een tijd tegemoet waarin we steeds verschuivingen zullen zien. Het verzet concentreert zich op een plek, trekt zich terug en duikt elders weer op. Wat ook heel erg opvalt en steeds weer terugkomt, is dat de opstand zich vooral op wijkniveau afspeelt, en niet de gehele stad in beslag neemt. Waar deze vorm van verzet toe zal leiden, en wat de voor- en nadelen ervan zijn, is interessant om over na te denken. Voorlopig roepen we dus de nieuwe slogan van het verzet: “De enige weg die door de ODTU gaat, is de weg van de revolutie”.
Overal Taksim, overal ODTU.
Bülent Yilmaz
De bevolking mag haar eigen wil niet doen, koste wat kost. Als het protest onhoudbaar wordt, dan schuift men een politicus/-ca naar voren die precies zegt wat de mensen willen horen. Vervolgens gaat iedereen daar op stemmen, en na een tijdje blijkt dat de persoon toch weer gewoon de agenda van de heersende klasse dient.