“Wij zijn hier”-vluchtelingen zetten hun strijd voort met nieuw gekraakt onderdak

Gisteren zijn de “Wij zijn hier”-vluchtelingen vertrokken uit de Vluchthaven, een voormalige leegstaande gevangenis waar de gemeente Amsterdam hen een half jaar opvang had gegeven. Na dat half jaar had de gemeente met het mes op hun keel geëist dat ze weer de straat op zouden gaan. Dat grepen de vluchtelingen aan om gisteravond een demonstratie te houden tegen het sollen met hun levens, waarna ze probeerden om een tentenkamp op te richten in het Oosterpark. Maar ook daar joeg de politie hen weer weg. De Muiderkerk aan de rand van het Oosterpark bood de vluchtelingen daarop voor één nacht onderdak aan. En inmiddels hebben ze op eigen kracht een nieuw pand in gebruik genomen aan de Linnaeushof 4, dat ze hebben omgedoopt tot Vluchtopvang.

“Het was een lange, zware en emotionele dag”, aldus een sfeerbeschrijving van een ondersteuner. “Het vertrek uit de Vluchthaven, de lange tocht door de stad en het neerstrijken in het Oosterpark, waar een tentenkamp werd opgezet. Herinneringen aan de eerste tentenkampen twee jaar geleden. Rond half tien raakte alles in een stroomversnelling. De ene na de andere buurtbewoner kwam langs met dekens en eten. De moslims van de groep bereidden zich voor op het breken van hun vast. Het KNMI kondigde een weerswaarschuwing aan en iedereen maakte zich op voor een fikse bui.”

“De politie kwam om met de woordvoerders te spreken. Terwijl de rest van Nederland voetbal keek, werd duidelijk dat deze groep vannacht niet alleen op straat zou slapen, maar ook nog eens niet in een tent mocht slapen. De politie dreigde het tentenkamp te ontruimen. Om de confrontatie te voorkomen, pakten de vluchtelingen hun spullen weer in en vertrokken voor een nacht door de stad zwerven. De Muiderkerk hielp hen uit de brand. Zij boden een slaapplek aan. Rampenplan zorgde voor warme soep.”

Kraken

Er is een nieuwe episode aangebroken in de strijd van de vluchtelingen. Hun nieuwe pand aan de Linnaeushof, een voormalig dagactiviteitencentrum tegenover Park Frankendael, heeft hen ook in een nieuwe buurt doen belanden. De vluchtelingen brengen hulde aan de krakers die hen hebben geleerd hoe leegstaande panden in gebruik kunnen worden genomen. Daardoor hoeven ze nu niet op straat te leven. Opnieuw is kraken geen probleem, maar een oplossing gebleken. Een oplossing voor een groep mensen die door de overheid worden uitgehongerd en dakloos worden gemaakt.

Uit de buurt rond het Oosterpark en uit andere delen van de stad is meteen flink wat steun op gang gekomen. Ook heeft de Facebook-pagina van de vluchtelingen na hun vertrek uit de Vluchthaven opvallend veel extra steunbetuigingen binnengekregen. “Dat betekent dat er waarschijnlijk veel mensen zijn die de achtergrond van de groep nog niet helemaal kennen”, aldus een ondersteuner, die daarom de strijd van de vluchtelingen nog eens uit de doeken doet.

“De meeste mensen van deze groep komen uit landen als Somalië, Eritrea en Zuid-Soedan, waar oorlogen zijn en waarvan Europa aangeeft dat je er geen mensen naar toe uit kunt zetten. Anderen zijn Oromo, een onderdrukte groep in Ethiopië. Weer anderen zijn vluchtelingen uit diverse landen, die in het land van herkomst hun leven niet zeker zijn. Stuk voor stuk heeft iedereen zijn eigen heftige verhaal. Vaak van geweld en marteling, angst, vervolging. Iedereen heeft één ding gelijk: het was zo erg dat iemand de beslissing heeft genomen om alles achter te laten – huis, familie en vrienden – en te vluchten. Eenmaal in Nederland blijkt de asielprocedure een wirwar van bureaucratie. Je moet bewijs leveren dat je niet hebt meegenomen in je plotselinge vlucht of nooit gehad hebt (vele mensen in deze wereld hebben geen paspoort). Of je moet je vluchtroute aantonen, maar natuurlijk geven de mensensmokkelaars je geen kwitanties mee… Als je dit niet kunt, wordt je asielprocedure afgewezen en beland je letterlijk op straat. Ja… in Nederland.”

Steun

“Deze groep mensen probeert al twee jaar lang dit probleem aan de kaak te stellen, via media, politiek, publieke acties en informatieverstrekking. Door goede begeleiding en gedreven advocaten is het voor diverse mensen inmiddels wel mogelijk gebleken hun procedure weer te openen of een status te krijgen. Maar velen zijn nog steeds zonder enig toekomstperspectief. En zonder enig heden: men mag niet werken, wordt beschouwd als ‘illegaal’, kan niet terug, kan niet verder (vanwege het Dublin-verdrag) en mag niet blijven. Als je als mens nergens mag zijn, mag je in feite niet bestaan. Het spreekt voor zich dat zo’n situatie iets met je doet. En tot slot is er de dagelijkse angst om te worden opgepakt, in detentie gezet of erger nog: teruggestuurd naar je martelaars. Deze groep dappere mensen heeft besloten zichtbaar te worden en bij elkaar te blijven. Ze kunnen iedere vorm van support hard gebruiken. Spullen zijn welkom, maar vooral aanwezigheid, interesse, vriendschap. Ik denk dat ik voor veel supporters praat als ik zeg dat we de afgelopen twee jaar zeer bijzondere vriendschappen hebben opgebouwd. Laat hen weten dat ieder mens mag bestaan. Ondersteun hun slogan ‘Wij zijn hier!’. In essentie: luister naar hun verhaal en vertel het door.” De ondersteuner benadrukt tot slot dat de “Wij zijn hier”-groep een zelforganisatie van vluchtelingen is. “Zij nodigen iedereen uit om hen te komen supporten, maar wat de groep doet en besluit is aan de vluchtelingen zelf.”

Al jarenlang voeren de vluchtelingen een strijd om hier te zijn en hier te blijven. We dienen diep respect te hebben voor hun moed, inzet en doorzettingsvermogen. Daar kunnen we allemaal een voorbeeld aan nemen.

Wil je de vluchtelingen steunen? Kijk dan op hun Facebook-pagina, die wordt beheerd door enkele vluchtelingen en ondersteuners. In verband met taal en soms beperkte internetmogelijkheden zijn veel posts op de pagina geschreven door ondersteuners. De inhoud van de posts wordt vaak wel besproken met de vluchtelingen zelf.

Harry Westerink