Lachen met Tarik
De jongeman die we gisteren allemaal op tv zagen heeft inmiddels ook een naam gekregen: Tarik Z., zo heet hij blijkbaar. Over zijn familieomstandigheden en motivaties doen al de meest wilde verhalen de ronde. Hij zou kort geleden beide ouders zijn verloren en zich geïnteresseerd hebben in samenzweringstheorieën. Hij zou al weken niet op school zijn geweest.
Maar daarnaast circuleren – inderdaad – heel veel grappen. Tarik die de weersvoorspellingen presenteert. Tarik met een enorm waterpistool. Tarik met op de achtergrond het Kinderen-voor-Kinderen liedje “Als ik de baas zou zijn van het journaal”. En Tarik verfotoshopt tot Justin Timberlake, van wie hij inderdaad wel iets wegheeft.
Grappig? Misschien wel – zoals gezegd: ook ik zat gniffelend te kijken naar Tarik’s kortstondige mediamoment. Maar dan dient zich wel de vraag aan hoe we hadden gereageerd als hij geen in het pak gestoken, vaag brabbelende en overduidelijk zenuwachtige jongen was geweest? Stel je voor dat precies datgene was gebeurd als wat we gisteren gezien hebben. Tarik had een rustig gesprek gevoerd met de beveiliger, die hij met geen haar zou krenken. Hij had zich meteen overgegeven aan de binnenstormende politie. Maar dit keer – in dit hypothetische geval – droeg Tarik een lange baard en een gewaad, of een hoofdband met Koranteksten erop. Hij had niet onsamenhangend gesproken over “belangrijke wereldzaken” en samenzweringen, maar over God en de Profeet. Hoe had de berichtgeving er dan uitgezien? Hadden we er dan mee kunnen lachen?
Om mee te beginnen: in dat geval had deze gebeurtenis meer aandacht gegenereerd in de berichtgeving. Het was ondenkbaar geweest dat Tarik binnen een dag al grotendeels van de voorpagina’s was verdwenen. Moslims zouden ene ter male worden opgeroepen zich hiervan te distantiëren. Geert Wilders en andere extreem-rechtse lieden zouden de kans niet onbenut laten om hun islamofobe riedel opnieuw af te draaien, en het was zeker niet ondenkbaar geweest dat de nacht erop de eerste moskeeën al weer waren vernield of beklad. Tarik zou, met andere woorden, geen “verwarde eenling” zijn geweest, maar een token voor een hele cultuur en de daaraan verbonden, racistische stereotypen. Zijn actie zou niet gezien worden als een incident, maar als een ‘terroristische’ aanslag – ongeacht de ‘goede’ afloop.
De discussie had ook niet gedraaid om hoe goed of slecht het mediapark is beveiligd, maar over hoe nauwlettend we “die moslims” eigenlijk in de gaten houden. Ivo Opstelten zou er als de kippen bij zijn om nieuwe wetgeving voor te stellen – een Nederlandse “patriot act” zou weldra in de maak zijn (of, wat waarschijnlijk is: die zou ineens kant en klaar tevoorschijn worden getoverd). Met de stilzwijgende consensus dat je dit soort dingen nu eenmaal nooit helemáál kan voorkomen, zou men in zo’n geval geen genoegen nemen. Immers, zo zou men verzuchten, ‘het komt nu toch allemaal wel héél dichtbij.’
En dan nog te denken wat er met Tarik zélf zou zijn gebeurd. In de week na de Parijse aanslagen deed de Belgische politie in Verviers een inval bij vermoedde moslimextremisten die – naar verluidt – op het punt stonden om een aanslag te plegen. Twee van hen werden bij die inval doodgeschoten nadat zij – opnieuw naar verluidt – zelf het vuur hadden geopend. We weten niet precies wat er die nacht gebeurd is in Verviers, en wellicht hadden de politiemensen in kwestie inderdaad weinig keus. Maar wél is duidelijk dat er weinig vragen worden gesteld bij de dood van deze twee mannen. Blijkbaar is het voor heel veel mensen wel okee als potentiële terroristen worden doodgeschoten – no questions asked. Ik zeg niet dat met Tarik hetzelfde zou zijn gebeurd als hij ogenschijnlijk “islamitisch geïnspireerd” was geweest. Maar ik kan me toch niet onttrekken aan de indruk dat het zijn overlevingskansen ernstig had verkleind. Dat ‘preventieve’ schot in de knie wordt nu eenmaal vaker gelost op mensen die voldoen aan bepaalde stereotyperingen. En het ‘mist’ verbazingwekkend vaak haar ‘doel’, zo weten we.
Laten we dus niet te snel lachen met Tarik. Niet omdat we zijn actie erger moeten maken dan het is. Maar omdat die hoon en spot pijnlijk illustreert hoe diep het racistisch stereotype van de “échte terrorist’ inmiddels is ingebakken.
Mathijs van de Sande
Dit heet etnische framing. Men bindt criminaliteit aan uiterlijke kenmerken.
Stigmatiseren naar uiterlijk.
Voorbeeld: Een bekrompen haatklomp denkt dat alle islamieten haatbaarden zijn.
Ik vraag me af wat hij nu daadwerkelijk te vertellen had en waarom hij op zo’n weg de publiciteit zocht.
Hij blijkt behoorlijk hoog opgeleid te zijn. Goed nu zegt dat niks over zijn geestelijke gesteldheid. Hij was slim en realiseerde de situatie genoeg om het wapen te laten vallen.
Maar de hype erom heen laat wel zien hoe angstig mensen gemaakt worden door de media en overheid.
Kijkend naar de beelden leek het meer op een slecht gespeeld toneelstukje dan een serieuze actie. Maar goed ik kan me vergissen natuurlijk.
hoi mathijs,
gisteren was ik aan t werk in een distributiemagazijn van een grote drogisterij, en in de pauze kwam ook het mediaoptreden van deze verwarde jonge student uit delft ter sprake
wat me in de opmerkingen van mijn collega’s vooral stak, was dat ze totaal geen oog hadden voor de persoonlijke omstandigheden van deze verwarde jongen: meteen werd geroepen dat hij waarschijnlijk niet zwaar genoeg gestraft zou worden etc etc
ik heb het geprobeerd, maar er was geen oor voor het argument dat deze jongen niet gek of gevaarlijk is, maar vooral verward, wellicht psychotisch, en het meest gediend is bij directe professionele begeleiding en medicatie die zijn verwardheid/psychose zsm onderdrukt, zodat hij weer bij zinnen komt
dan verbaas ik me over bovenstaand, op mij overkomend als een vrij populistisch betoog, en geframed naar een niet direct gelinkte discriminatietendens binnen nederland (beetje zoals tijdens de liquidatie van pim f.) : het doet er helemaal niet toe dat (gelukkig, dat ben ik met de auteur eens, anders waren de rapen in nederland, onterecht welliswaar, nog gaarder) hij geen extremist met een islamitische achtergrond is
wat er wel toe doet en meer belicht zou kunnen worden, en moeten worden m.i., is dat:
– hoe zou omgegaan kunnen worden met adolescenten die in de war raken c.q doorschieten in een psychose?
– hoe zou voorkomen kunnen worden dat deze personen vanuit hun waan zichzelf (en dat op de eerste plaats) en eventueel anderen in hun omgeving tot last zijn of in gevaar brengen?
– welk verband kun je leggen tussen de maatschappij waarin we leven en het optreden van psychoses, vooral bij adolescenten?
vooral de laatste vraag lijkt mij doorbraak waardig: een gedegen analyse vanuit maatschappelijke hoek waarom (sommige) sommige jonge mensen dingen doen die een nuchter mens achterwege zouden laten
hier is enige research voor nodig, waarbij professionals (zoals bij https://www.amc.nl/web/Zorg/Kind-Ouder/Afspraak-op-de-Kinderpolikliniek/De-Bascule-kinder-en-jeugdpsychiatrie.htm …zij doen heel goed werk met jonge mensen die enorm in de war zijn) kunnen helpen een beter beeld te krijgen wat er aan de hand is bij jonge mensen zoals deze student uit leiden.
ik waardeer doorbraak zeer, maar neem me niet kwalijk, deze bijdrage vind ik een beetje goedkoop, en niet ingaan op de actualiteit (of misschien teveel, voorbijgaand aan de specifieke omstandigheden in deze) en eventuele consequenties voor de student: deze jongeman behoeft behandeling, en geen veroordeling, laat staan detentie
onder het mom van “alle gevangenen vrij, en zeker de verwarden!”
groet, karel82gE
ik heb niet gelachen, ik heb alle idiote grappen wel voorbij zien komen, maar ik maakte me meer zorgen om het feit dat men kennelijk liever allerlei omstandige mensen in gevaar bracht dan die op zich kleine geringe eis van hem in te willigen, het had ook een echt pistool kunnen zijn geweest en het is niet ondenkbaar dat bij de manier waarop is gehandeld een aantal onschuldige doden hadden kunnen gevallen. collateral damage mag kennelijk in het kader van verheerlijkend hersenloos politie machtsvertoon, vooral als het gaat om te voorkomen dat iemands vrije mening word uitgezonden. en als iemand wel gelijk maar begint met er een paar af te knallen omdat je wel moet omdat je anders gewoon niet serieus word genomen en eventueel vevolgens iedere tien minuten eentje zolang de eis niet ogenblikkelijk word ingewilligd, dan is men zo mogelijk nóg blijer want dan kan men weer roepen ’terrorist!!’ en kan men idd opsteltens stokpaardje van de nederlandse patriot act versie uit de kast halen waar die vast al heel heel lang op zit te wachten en hopen om een reden voor te hebben. het vergt weinig fantasie om te zien waar dit heen gaat, vul het maar in, ik laat het erbij, maar daar maakt vreemd genoeg niemand zich zorgen om.
Beste Karel,
Ik begrijp eerlijk gezegd niet zo goed waaruit je afleidt dat ik pleit voor veroordeling of detentie van deze jongen. Mijns inziens volgt dat helemaal nergens uit wat ik hierboven schrijf. In wezen gaat dit stuk helemaal niet over Tarik zelf, maar juist over de manier waarop deze gebeurtenissen zijn opgepakt in de media en publieke opinie, en het contrast met de manier waarop “echte” (lees: “islamitisch geïnspireerde”) terroristen worden behandeld. Ik zie niet in wat daar “populistisch” aan is (en de vergelijking met de moord op Pim F. vind ik bijzonder onverkwikkelijk). In mijn ogen is het juist een poging om voorbij de heersende opinie te denken.
Wat betreft Tarik zelf: ik deel absoluut jouw vragen bij de manier waarop mensen met psychische problemen in deze samenleving worden behandeld. En ik ben evengoed geshockeerd door het tekort aan begrip, hulpverlening en faciliteiten voor mensen in dergelijke situaties. In de tijden van neo-liberalisering, bezuinigingen en privatiseringen wordt het er bovendien niet beter op. Maar aan de andere kant: ik denk ook dat we dit soort gebeurtenissen niet meteen moeten pathologiseren. Allereerst kunnen we vooralsnog slechts aannemen dat Tarik gemotiveerd zou zijn door psychische problemen. Die aanname is misschien niet volledig ongegrond, maar vooralsnog weten we weinig over zijn beweegredenen en drijfveren, en ik denk dat het evenmin van respect getuigt om meteen te vooronderstellen dat iemand “niet bij zijn zinnen” is, zoals je het hierboven verwoordt.
Hoe dan ook: waar ik géén bezwaar tegen heb is dat men zich probeert te verplaatsen in die jongen en zijn situatie – mits men niet uit het oog verliest dat we eigenlijk heel weinig over hem weten. Waar ik wél bezwaar tegen maak, is het feit dat deze receptie in schril contrast staat met de manier waarop “islamitisch terrorisme” wordt geduid. Want in dat geval heeft met het NOOIT over de vooronderstelde psychische problemen van de dader, maar over diens “ideologische” drijfveren, en de maatschappelijke implicaties daarvan. In dat geval wordt ook nooit geaccepteerd dat het een verwarde eenling is die vooral hulp nodig heeft (en zeg nu zelf: waarom zou dat eigenlijk niet zo zijn?), maar iemand die deel uitmaakt van een meer omvattend en religieus/politiek gemotiveerde samenzwering tegen “de Westerse waarden”. Ik zeg helemaal nérgens dat we geen begrip mogen hebben voor Tarik! In tegendeel, ik stel alleen vraagtekens bij de manier waarop deze actie in de publieke opinie gecontrasteerd wordt met het “echte terrorisme” – en voorts met name bij de publieke perceptie van dat laatste.
Hopelijk verduidelijkt dat enigszins mijn positie.
vriendelijke groeten,
Mathijs
Ik zei tegen een passerende jongen in het spoor station een dag na de aanslag heb je je speelgoed pistool bij je.
Zijn antwoord terwijl hij weg liep nee een echte. Hoe zag die jongen er uit denk je ? Omgeving Amsterdam.
Als je plannen hebt voor een machtsovername dan zal je die moeten bijstellen want o wat ziet het er eenvoudig uit.
Gewoon hard BOEEEEEE roepen daar mee kom je al een heel eind in NL zie ze over elkaar struikelen RAMBAM ! daar valt weer een dranghek. Och al die gebroken pootjes. Zo juist hoorde ik NOS journaal ” de Jordaanse piloot ” je weet wel schijnt nu eens niet onthoofd maar levend verbrand. Ik zie jullie nog wel in van die oranje pakken geknield wegens lakonieke opmerkingen. Fuckkkkk wanneer grijpen die Doorbrakers naar de wapens om Nederland te verdedigen en tegen wie gaan ze het verdedigen ? Het is afwachten.
Ik heb eigenlijk geen idee waar je heen wilt met je reactie, nn. Wel blijft me na lezing een enorm gevoel van machismo bij. Liever blijven wij buiten jouw geweldsfantasieën.
is het moderatie beleid een beetje versoepeld ofzo?…
Niet echt: racistische, seksistische en nadrukkelijk pro-kapitalistische reacties weigeren we nog steeds. Maar soms komen er reacties waarvan niet helemaal duidelijk is wat de bedoeling ervan is, en dan geven we die in sommige gevallen wel en andere niet het voordeel van de twijfel.
Dagelijks moeten we heel wat scheldpartijen en soms bedreigingen tegenhouden (op de site) of verwijderen (van Facebook, Google+ en YouTube).
Ik vind dat er overal bijzonder rap wordt geroepen dat de jongen ‘verward’ of zelfs psychotisch was, terwijl volstrekt niet duidelijk is waar men dat dan op baseert. Ik had liever gehoord wat hij uiteindelijk wilde zeggen, om me daarna een oordeel te kunnen vormen over zijn geestestoestand. Stel dat hij nu ooit nog de kans krijgt om simpelweg te zeggen wat hij wilde zeggen en daar veel zinnige dingen bij zitten, dan kan dat met dat hele verward-verhaal bij voorbaat al aan de kant geschoven worden.
Het is niet de eerste keer dat mensen die een kritisch geluid laten horen als ‘verward’ of zelfs gestoord worden weggezet.
Dhjana, het regel eerder binnen de burgerlijke neoliberale maatschappij is dat afwijkende geluiden in de regel worden als “gek” en/of “verwaard” aangeduid.
Men probeert op die manier steeds alle kritiekgeluiden in te dammen. De rest wordt aan de propaganda machine overgelaten.