Meteen weer bedreigingen bij eerste bezoek aan Leids dwangarbeidcentrum

Na de publicatie van ons evaluatieverslag gisteren zijn twee Doorbrakers vandaag voor het eerst weer langsgegaan bij het Leidse dwangarbeidcentrum DZB om in de pauze te praten met uitkeringsgerechtigden. Na een aantal gezellige en interessante gesprekjes in de lentezon vond een van de medewerkers van het centrum het kennelijk wel genoeg en begon hij ons te bedreigen.

We stonden niet direct naast het voor ons tot verboden gebied verklaarde plein, maar een klein stukje verderop langs de weg. De meeste mensen die we aanspraken, vertelden ons dat ze pas relatief kort gratis moeten komen werken. Wat erop lijkt te duiden dat er in ieder geval momenteel niet veel uitkeringsgerechtigden zijn die zich gedwongen voelen om na zes weken ‘vrijwillig’ langer door te gaan met dwangarbeiden.

Direct naast het plein stond ook een groepje mensen te praten. Enkelen daarvan herkenden we als bewakers op de werkvloer. Daar gingen we dus maar niet heen om te praten. Tegen het einde van de pauze, tijdens een van de laatste gesprekjes die we vandaag hadden, liep een van de mannen van dat groepje langs ons en weer terug, overduidelijk om ons af te luisteren. Na een momentje van overleg met zijn medestanders kwam hij dreigend op ons af. Hij vroeg wat we aan het doen waren. Wij antwoordden dat we onderzoek deden. “Dat is niet nodig”, zei hij dreigend. “Als je iets wilt weten, dan ga je maar naar de gemeente.” Wij zeiden dat dat juist het probleem was, dat de gemeente niets wil vertellen.

Racisme

Daarop zei hij heel nadrukkelijk dat we weg moesten gaan, gebarend naar de weg. Hij kwam heel dicht bij ons staan, en bleef intimiderend kijken. Wij zeiden daarop dat we gewoon met mensen konden praten als we dat wilden. Hij vond van niet. “Jullie proberen mensen op andere gedachten te brengen. Laat ze gewoon hun ding doen hier.” Daarop zeiden we dat we niemand op andere gedachten willen brengen, maar gewoon willen horen wat ze moeten doen en hoe ze het in het centrum vinden. “Jullie gaan nu weg”, zei hij nogmaals wijzend. Waarom? “Omdat ik het zeg!”

Daarna ging hij verder: “Ik hoorde jullie ook net vragen aan iemand of ie racisme had meegemaakt, dat moet je niet aan dat soort mensen vragen. Dat doe je niet.” Dat bepalen we zelf wel, zeiden we. “Jullie moeten nu weg, en hier geen mensen lastig vallen”, zei hij opnieuw. “Jullie zijn gewaarschuwd!” Wie ben jij eigenlijk dat je ons zo kan komen bedreigen, vroegen we. “Ik ben een medewerker hier”, antwoordde hij. Daarop vroegen we zijn naam, maar die wilde hij niet geven. “Het gesprek is nu afgelopen.” Na dat nog een keer herhaald te hebben, liep hij in een soort van slow motion terug naar zijn collega’s.

We zijn vanzelfsprekend nog gewoon de laatste vijf minuten van de pauze gebleven. We hadden inderdaad een van de dwangarbeiders gevraagd naar racisme toen de bedreigende medewerker langs liep. Wij hebben in de afgelopen jaren meerdere keren gehoord van racistische opmerkingen en incidenten, en juist daarom vragen we er altijd even naar. Het is bekend dat een aantal van de bewakers op de werkvloer eerder als bewakers in de Alphense illegalenbajes, tien kilometer verderop, heeft gewerkt.

Mythe

De gemeente, enkele politici en de directie van het centrum komen steeds opnieuw, zonder enig bewijs vanzelfsprekend, met de mythe dat wij mensen zouden bedreigen. De realiteit is, zo bleek vandaag weer, dat juist wij regelmatig bedreigd worden. Maar er zijn ergere dingen, zoals het moeten werken in het dwangarbeidcentrum omdat de gemeente anders dreigt om je bijstandsuitkering stop te zetten. Dat zijn de dagelijkse, routinematige intimidaties waar het eigenlijk over moet gaan.

Eric Krebbers
Frodo Tromp