Aangrijpende verhalen uit de illegaliteit gepubliceerd
“Ze sluiten je op in een kooi en dan zetten ze keihard muziek aan. Eén liedje vergeet ik nooit: ‘Ik neem je mee naar het beloofde land’ van Frans Bauer.” De website Vrijheid van Beweging heeft onlangs veertien verhalen gepubliceerd over de pogingen van mensen “om te overleven in Nederland zonder papieren”. De getuigenissen gaan over gevangenschap, mishandeling, leven op straat en deportatie. Door deze verhalen openbaar te maken “willen we zorgen dat mensen weten wat er gebeurt”, zo is op de internetpagina te lezen.
De indringende verslagen zijn afwisselend geschreven door activisten, familieleden, vrienden en een enkele illegaal zelf. Ze verhalen over een leven in de marges van de samenleving: uitgesloten, opgejaagd, opgepakt en opgesloten. Na veelal maandenlang te zijn vastgehouden, worden mensen alsnog uitgezet of komen ze weer op straat terecht. Om vaak weer opnieuw te worden gearresteerd. “Na amper twee weken is het alweer raak: opnieuw opgepakt”, schrijft de activist Philip van Dalen over de Rus Aleksej. Om in de illegalengevangenis terecht te komen, hoef je geen strafbaar feit te plegen. “Mijn enige misdrijf was dat ik niet op tijd mijn verblijfsvergunning had verlengd”, vertelt Jusmir uit Bosnië. En er is in Nederland geen maximaal aantal keer dat je gevangen kan worden gezet. Als illegaal ben en blijf je vogelvrij.
Enkele reis
Op de Rotterdamse bajesboten maakte de Syrische Medin regelmatig “razzia's” mee. “Cel voor cel” werd zijn afdeling naar een lege ruimte gebracht waar ze zich moesten uitkleden. “Bukken om in hun kont te kijken. De genitaliën betasten om te zien of ze iets onder hun zak hadden.” In het verslag over Achmed uit Afghanistan noemt schrijfster Astrid de visitatie na het bezoekuur “de stripshow”. De verhalen staan bol van de klachten over de behandeling van gevangenen door bewakers, de psychische marteling van het doelloos moeten rondhangen op de gevangenisafdeling, en de slechte medische zorg.
Janneke van Beek beschrijft hoe Ricky op “de goedkoopste en meest vernederende manier” wordt uitgezet: “niet per lijnvlucht, maar per charter”. Na 24 uur lang geboeid in het vliegtuig te hebben gezeten, wordt hij in Nigeria zonder enige medische nazorg “uitgeladen”, ondanks dat de Nederlandse overheid erkend heeft dat hij door de Schipholbrand lijdt aan een post traumatische stress stoornis. In de bus op weg naar het vliegveld hoorde Jusmir Frans Bauer de wrange tekst zingen: “Als eindstation: het paradijs, het kaartje is een enkele reis, daar zul je ooit voorgoed de rust gaan vinden, al krijgt niemand hiervan een bewijs”. De Bosniër wist de piloot ervan te overtuigen om niet mee te werken aan zijn uitzetting. Korte tijd later besloot hij zich echter “te melden voor de eerstvolgende vlucht”. “Ik kon het niet meer volhouden”, schrijft hij, “ik was een gebroken man”.
Tere zieltjes
Uit de verhalen wordt goed duidelijk hoe mensen de vernieling in worden geholpen door het vreemdelingenbeleid. “Je bent net een hond die moet wachten in een hok tot hij afgemaakt wordt”, schrijft Judith over haar vriend M. Niet alleen de illegalen zelf zijn uiterst kwetsbaar, ook hun familie en hulpverleners gaan door een hel heen. De moeder van Medin krijgt een hersenbloeding als ze hoort dat haar zoon in de gevangenis zit. “Geef hen alstublieft een toekomst”, smeekt de familie Visser aan minister Verdonk over een Afghaans gezin in 2005. “Als de rechter hen ons land uitstuurt, dan voel ik mij medeschuldig aan hun zeer waarschijnlijk spoedige dood.” Hartverscheurend zijn de brieven van mevrouw Erdogan. “Er moet toch een oplossing zijn, mevrouw Verdonk. U kunt mij toch ook niet in de steek laten.” Haar man uit Turkije zit al maanden opgesloten. De hele familie Erdogan lijdt onder de gevangenschap, zelfs “hond Ollie zit diep in de stress”. “Zo gaat alles mis”, verzucht mevrouw Erdogan.
De website is niet geschikt voor tere zieltjes. De verhalen laten ondubbelzinnig zien wat de individuele consequenties zijn van het keiharde vreemdelingenbeleid. Blij word je zeker niet van het lezen van deze non-fictie. Alle verhalen zijn eerlijk, recht voor zijn raap en absoluut “in your face”. Er zijn hier geen succesverhalen te vinden. De naakte werkelijkheid is rauw en schokkend, zelfs voor mensen die vaker over dit onderwerp hebben gelezen. De open einden van alle verslagen laten een ontmoedigd gevoel achter. Onbekend is het hoe het de hoofdpersonen is vergaan. In het geval van Judith en M. is bij Stichting Buitenlandse Partner te lezen dat M. is uitgezet en dat Judith plannen maakt om naar Angola te emigreren. Het laatste bericht op het forum is echter een vraag of het iemand bekend is hoe het nu met hen gaat.
Hoe onbehagelijk ook, deze verhalen moeten verteld worden. Nog steeds weten veel te weinig mensen in Nederland hoe het eraan toegaat in de illegaliteit. Nog steeds acht men degenen die daarin leven “geen mensen”: het zijn maar “illegalen”. Om de misdadigheid van het beleid te laten doordringen bij mensen die er geen persoonlijke ervaringen mee hebben, zijn dit soort verhalen uiterst verhelderend. Vrijheid van Beweging maakt met deze internetpagina pijnlijk duidelijk dat illegalen doelbewust kapot worden gemaakt om ze te dwingen om hun verzet tegen uitzetting op te geven.
Heb je zelf ook een verhaal dat je wilt publiceren? Neem dan contact op met info@vrijheidvanbeweging.nl.
Mariët van Bommel