Protesteer tegen Zwarte Piet-producten in winkelketens!
Tijdens diverse inspectietochten van een Zwarte Piet-controleteam werden er in Leidse en Haagse filialen van diverse winkelbedrijven onlangs allerlei Zwarte Piet-producten aangetroffen. Het gaat om winkels van Albert Heijn (chocolade), Xenos (prullaria), Intertoys (Playmobil- en Little People-poppetjes, Piet-verkleedpakken), HEMA (chocolade), Dirk (chocolade), Trekpleister (chocolade), Action (snoepgoed en knutselmateriaal), Zeeman (prullaria), Jumbo (snoepgoed), Lijst en Kado (Zwarte Piet-etalage), Van der Wiel Optiek (Zwarte Piet-etalage) en Jamin (snoepgoed). Een rondje langs de winkels en een oproep om bedrijven aan te pakken die collaboreren met het Zwarte Piet-racisme. Onderaan vind je een fotoreportage.
Ook dit jaar zitten de winkelbedrijven met de discussie over Zwarte Piet weer flink in hun maag. Om de winsten zo hoog mogelijk te houden probeert men in de beeldvorming naar buiten toe zowel voorstanders als tegenstanders van de racistische karikatuur te paaien. In de praktijk komt dat vooral neer op het tevreden stellen van de pietofielen onder de consumenten. Winkelketens als Albert Heijn en HEMA kregen in 2014 de woede van pietofielen over zich heen, toen het er even naar uitzag dat die bedrijven Zwarte Piet-producten mogelijk in de ban zouden doen. Met veel bombarie kondigde menig moord en brand schreeuwende pietofiel daarop een boycot van de grootgrutters aan. Maar het bleek loos alarm te zijn, want AH en HEMA gingen doodleuk door met de verkoop van producten waarop of waarin de blackface-figuur is te zien.
Pieten-protocol
Dit jaar kwam Jumbo onder vuur te liggen, toen bleek dat er naast Zwarte Pieten ook Witte Pieten op de verpakking van eigen merk-producten zouden komen te staan. Zelfs als winkelbedrijven de Zwarte Piet-figuur dus handhaven en slechts een Witte Piet-figuur als tweede variant erbij nemen, breken hele volksstammen blackface-fans de tent al af. Zo kleinzielig en pietluttig is namelijk de houding van de gemiddelde pietofiel. “Jumbo is er voor iedereen”, laat een woordvoerster van Jumbo weten. “We beschouwen het Sinterklaasfeest als het leukste feest van het jaar voor onze kinderen. In de discussie rond Zwarte Piet lijkt het moeilijk een oplossing te vinden waarmee iedereen tevreden is.” Met andere woorden: het gebruikelijke pappen en nathouden aan de hand van het poldermodelstramien blijkt deze keer niet echt te werken. Dat heeft ertoe geleid dat de meeste winkelbedrijven zich gedeisd houden en zich voorzichtig opstellen. Daar hoort bij dat men er meestal maar vanaf ziet om de winkeletalages prominent in te richten met het Zwarte Piet-racisme.
Naar eigen zeggen toont V&D zich wel enigszins gevoelig voor het Zwarte Piet-debat. “In de inkoop, van bijvoorbeeld chocoladeletters en pepernoten, houden we er indien mogelijk al wel rekening mee. Dat de Pieten niet een te duidelijke kroeskop hebben, niet te zwart zijn, te rode lippen of gouden oorbellen. Maar niet alle leveranciers hebben hun assortiment al aangepast”, aldus het warenhuis, dat zich huichelachtig aan de druk van de beweging tegen Zwarte Piet probeert te onttrekken. Want ook “een niet te duidelijke kroeskop”, een “niet te zwart” gezicht en “niet te rode lippen” blijft een racistische karikatuur. Albert Heijn heeft warempel een handleiding gemaakt voor het eigen personeel, dat daarmee orders van het winkelmanagement krijgt over de omgang met de Piet-discussie. Volgens dit Pieten-protocol mag het personeel niet in debat gaan met voorstanders en tegenstanders van Zwarte Piet. “Geef aan dat we het oprecht vervelend vinden dat culturele gebruiken rondom het Sinterklaasfeest kwetsend kunnen zijn”, zo valt in de werkinstructie te lezen. Het bedrijf durfde het uiteraard niet aan om met de billen bloot te gaan en het personeel te instrueren: “Geef aan dat we het oprecht vervelend vinden dat het Sinterklaasfeest kwetsend is.” Want dan zou de hel losbreken in de toch al zo troosteloze wereld der pietofielen, die de grootgrutter in dat geval genadeloos in de portemonnee zouden kunnen treffen. AH-filialen kregen ook nog instructies over het afbeelden van Zwarte Piet, als ze daarvoor zouden kiezen. “Let op dat dit geen karikatuur is”, gaf het management doodleuk als advies. Daarmee liet men blijken er niets van te hebben begrepen. Van de Zwarte Piet-figuur hoeft namelijk geen karikatuur te worden gemaakt, want het is er al een.
Typisch Nederlands
Toch durft wetenschapster en “communicatie-expert” Betteke van Ruler te beweren dat winkelbedrijven “verschrikkelijk goed” hebben nagedacht over de omgang met de Zwarte Piet-figuur: “Je ziet dat alle bedrijven hun uiterste best doen een gebalanceerd standpunt naar buiten te brengen. En je voelt aan alles dat ze er veel aan is gelegen om ‘het maatschappelijke humeur’, zoals wij communicatiedeskundigen dat noemen, goed aan te voelen. Ik denk dat ze ook heel nieuwsgierig zijn naar elkaar. Wat schrijft de concurrent?” Van Ruler vindt het warempel “opmerkelijk” dat “alle bedrijven de weg van het midden kiezen”, terwijl ze feitelijk vrijwel allemaal partij kiezen voor behoud van Zwarte Piet en de consument blijven confronteren met de beledigende blackface-traditie. “Binnen 5 jaar is Zwarte Piet helemaal uit de winkels”, stelt de “communicatie-expert” ook nog, waarbij ze voor het gemak maar verzwijgt dat we zo’n eventueel succes niet aan de managers van winkelbedrijven te danken zullen hebben, maar aan de strijd van onderop die activisten tegen Zwarte Piet al jarenlang aan het voeren zijn.
HEMA lijkt na vorig jaar, toen geruchten de ronde deden dat het bedrijf Zwarte Piet zou verbannen uit de winkel, juist weer met de hakken in het zand te zijn gaan staan. “Sinterklaas zien wij vooral als een kinderfeest en een typisch Nederlandse traditie”, zo laat het bedrijf weten. “Ook HEMA is een typisch Nederlands merk en wij sluiten dan ook bij deze Hollandse traditie aan. Daar hoort ook Zwarte Piet bij.” Ook slavernij, heksenvervolging en Jodenhaat waren eeuwenlang “typisch Nederlandse tradities”. Wie weet welke consumptiegoederen we binnenkort in de HEMA-winkels kunnen aantreffen waarmee dat soort tradities in ere worden gehouden. Maar er is ook goed nieuws: Lidl lijkt van alle supermarktketens de enige te zijn die de Zwarte Piet-figuur resoluut de deur heeft gewezen. Nergens in de filialen van het bedrijf en op geen enkel product zou nog een racistische karikatuur zijn te vinden. Nader onderzoek zal moeten uitwijzen of dat ook echt klopt. De Bijenkorf lijkt er eindelijk mee te zijn gestopt om Zwarte Pieten als een soort aapjes door de winkelfilialen te laten klimmen. Die stap is genomen na aanhoudende druk door de actiegroep Drie Dwaze Weken. In plaats van Zwarte Pieten kiest het bedrijf voor Gouden Pieten. Die “vergulde” Piet-figuur past naar eigen zeggen bij de nieuwe en luxere koers van het bedrijf, die men omschrijft als “premium experience”. Wellicht vindt het bedrijf de traditionele Zwarte Piet toch wat te alledaags en hoopt men boven het klootjesvolk uit te stijgen via de Gouden Piet.
Werk aan de winkel
Wie de houding van winkelbedrijven in het Zwarte Piet-debat tot zich laat doordringen, die moet wel tot de conclusie komen dat de racistische karikatuur voorlopig nog lang niet uit de winkels is verdwenen. Het lijkt er soms zelfs op dat bedrijven erop zitten te wachten dat de bui overwaait en men weer onbekommerd aan de slag kan gaan met het reproduceren van het Zwarte Piet-racisme. Dat betekent dat er nog steeds een heleboel werk aan de winkel is voor activisten tegen Zwarte Piet. Het blijft broodnodig om bedrijven onder druk te zetten en te eisen dat men de collaboratie met het Zwarte Piet-racisme definitief beëindigt. Daarom roept Doorbraak net als vorig jaar iedereen op om in actie te komen.
Protesteer tegen de aanwezigheid van Zwarte Piet-producten en -versieringen in winkels. Klaag bedrijven met Zwarte Piet-producten aan door middel van protestbrieven per mail en via Facebook en Twitter (gebruik de voorbeeldbrief of verzin er zelf een). Wees alert en inspecteer tot aan 5 december winkels op Zwarte Piet-producten. Neem foto’s van de aangetroffen Zwarte Piet-producten en stuur die als bewijs mee met je protestbrief. Maak zoveel mogelijk bekend dat je protestbrieven hebt verstuurd en Zwarte Piet-bedrijven hebt ontdekt. Ook Doorbraak ontvangt graag de opgestuurde brieven en gemaakte foto’s van Zwarte Piet-producten en de eventuele antwoorden die je van de bedrijven krijgt (mail naar: leiden@doorbraak.eu). De bedrijven kunnen niet langer meer volhouden dat ze het niet hebben geweten of dat ze er niets mee te maken hebben. Ze behoren niet langer meer de weg van de minste weerstand te kiezen. Ze moeten zich luid en duidelijk uitspreken tegen het Zwarte Piet-racisme en daar ook naar handelen. Beter laat dan nooit.
Hoe meer mensen over de aanwezigheid van Zwarte Piet klagen in winkelbedrijven als HEMA, Bijenkorf, V&D, Albert Heijn, Jumbo en Xenos, hoe meer druk er wordt opgebouwd, hoe meer imagoschade de winkels lijden en hoe meer de commerciële belangen van de bedrijven in het geding zijn. Met z’n allen kunnen we de bedrijven zoveel economische schade toebrengen dat ze zich gedwongen zullen zien om de productie en verkoop van Zwarte Piet-artikelen te staken. Via naming and shaming moet het roer om: Nederland Zwarte Piet-vrij!
Hier een voorbeeldbrief:
| Geachte (naam), Vandaag (datum) trof ik in een filiaal van uw winkel (naam) een product (omschrijving) aan dat was voorzien van/dat had te maken met de Zwarte Piet-figuur. Zwarte Piet is een racistische karikatuur die dient te verdwijnen. Steeds meer mensen spreken zich uit tegen het Zwarte Piet-racisme, op de werkvloer, op straat, in de privé-omgeving, in het onderwijs, in de media. Net als in de rest van de maatschappij woedt ook in het bedrijfsleven een discussie over veranderingen binnen het Sinterklaasfeest. Zo hebben Fischer-Price en Playmobil enige tijd geleden speelgoed met Zwarte Piet-poppetjes uit de productie genomen. Als anti-racist wens ik in uw winkels (naam) niet geconfronteerd te worden met het Zwarte Piet-racisme. Ik neem aan dat uw bedrijf (naam) niet geassocieerd wil worden met racisme en racistische uitingen. Daarom verzoek ik u om het genoemde product (omschrijving) zo snel mogelijk te verwijderen en uit de handel te nemen. Meer in het algemeen verzoek ik u om uw bedrijf (naam) Zwarte Piet-vrij te maken, zodanig dat eventuele bezoeken van Sinterklaas aan uw winkels (naam) niet gepaard gaan met de aanwezigheid van een of meerdere Zwarte Pieten.Graag ontvang ik een reactie van u op mijn verzoek. Met vriendelijke groet,(naam) |
Lijst van Zwarte Piet-bedrijven met contactgegevens (Twitter, Facebook en mail):
Albert Heijn (chocolade)
Twitter: @Albertheijn
Facebook: https://www.facebook.com/albertheijn
Contactformulier: http://www.ah.nl/klantenservice
Xenos (prullaria)
Twitter: @XenosNL
Facebook: https://www.facebook.com/XenosNL
Mail: info@xenos.nl
Intertoys (Playmobil- en Little People-poppetjes)
Twitter: @Intertoys
Facebook: https://www.facebook.com/Intertoys
Mail: i-mail@intertoys.nl
HEMA (chocolade)
Twitter: @HEMA
Facebook: https://www.facebook.com/hema
Mail: hemaklantenservice@hema.nl
Dirk (chocolade)
Twitter: @dirkvandenbroek
Facebook: https://nl-nl.facebook.com/Dirksupermarkten
Mail: klantenservice@dirk.nl
Trekpleister (chocolade)
Twitter: @TrekpleisterWeb
Facebook: https://www.facebook.com/trekpleister
Contactformulier: http://www.trekpleister.nl/servicepagina?token=-1
Action (snoepgoed en knutselmateriaal)
Twitter: @ActionNederland
Facebook: https://www.facebook.com/ActionFanpagina
Mail: info@action.nl
Zeeman (prullaria)
Twitter: @zeemantextiel
Facebook: https://nl-nl.facebook.com/zeemantextielsupers
Contactformulier: http://www.zeeman.com/getdoc/1a78ab05-71bc-4d14-915c-20ecfd929f1d/Vragenformulier.aspx
Jumbo (snoepgoed)
Twitter: @JumboSupermarkt
Facebook: https://www.facebook.com/jumbosupermarkten
Contactformulier: http://hallo.jumbo.com/klantenservice/stel-een-vraag/algemeen
Lijst en Kado (Zwarte Piet-etalage)
Twitter: @lijstkado
Facebook: https://www.facebook.com/LIJST-KADO-592123680807424/
Jamin (snoepgoed)
Twitter: @Jaminonline
Facebook: https://nl-nl.facebook.com/jaminonline
Contactformulier: http://www.jamin.nl/scripts/contactus.asp
Hieronder de fotoreportage van dit jaar…
Harry Westerink
En dan schijnen er inmiddels al aardig wat mensen te doen aan het zogenaamde “Zwarte Pieten knijpen”, zo ontdekten we. Dat is een nieuwe volkssport geworden, met onderstaand resultaat…
