In Griekenland wordt dwangarbeid opgelegd door de linkse regeringspartij SYRIZA

Logo van Skya.
Logo van SKYA.

Morgen spreken Doorbraak-activisten in Athene op een bijeenkomst van de organisatie SKYA over onze strijd tegen dwangarbeid. In oktober organiseren wij op onze beurt twee bijeenkomsten met SKYA in Nederland. De eerste is in Nijmegen en zal gaan over anti-fascisme en vluchtelingenstrijd in Griekenland. De tweede vindt plaats in Amsterdam en dan gaan de Griekse activisten in op hun strijd tegen dwangarbeid. Die wordt daar momenteel opgelegd door de linkse regeringspartij SYRIZA. Hoe zijn die aan de macht gekomen, en waarom zijn ze niet tegen dwangarbeid?

Om de strijd tegen dwangarbeid goed te kunnen plaatsen moeten we het eerst hebben over de algemene situatie van de laatste jaren in Griekenland. Van de studentenbeweging van 2006-2007 en de revolte van december 2008 tot aan de pleinbeweging van 2011 en de rellen van 12 februari 2012 – toen het tweede memorandum van de Griekse staat met de troika IMF, EU en ECB werd getekend – is via een hele reeks van serieuze strijden geprobeerd om de kapitalistische herstructurering op het landelijke niveau te blokkeren. Maar die strijdcyclus had geen succes. In de periode van depressie (2012-2014) die volgde op de nederlaag van de beweging zagen we het strenge neo-liberale beleid vooral toegepast op twee terreinen.

Doorbraak organiseert met SKYA twee bijeenkomsten in Nederland.

Op zondagmiddag 23 oktober is er in Nijmegen een bijeenkomst over anti-fascisme en vluchtelingenstrijd in Griekenland. En op donderdagavond 27 oktober gaat het in Amsterdam over de strijd tegen bezuinigingen en dwangarbeid in Griekenland.

Op 22 september spraken Doorbraak-activisten op een SKYA-bijeenkomst in Athene over strijd tegen dwangarbeid in Nederland. Hun verhaal kun je teruglezen in het Engels en het Grieks.

Over de ideeën en strijd van SKYA lees je onder meer in de vertalingen
“Waarom de Griekse organisatie SKYA actie voert tegen dwangarbeid”
“In Griekenland wordt dwangarbeid opgelegd door de linkse regeringspartij SYRIZA”
SKYA: workfare en dwangarbeid zijn vooral ook wapens tegen werkweigering
SKYA over vormen van verzet tegen dwangarbeid
Wat kunnen we leren van het Griekse verzet tegen dwangarbeid?

Repressie

In de eerste plaats kwam er een volledig gemilitariseerde repressie van elke vorm van sociaal verzet: stakingen werden illegaal verklaard, veel kraakpanden werden ontruimd, enzovoorts. Die repressie ging vergezeld van de ideologie van “nationale ontwikkeling”. Een ontwikkeling die zou komen na de crisis, wanneer de samenleving “de corporatistische minderheden die verantwoordelijk zijn voor de corruptie van de Griekse staat” geïsoleerd zou hebben. Daarnaast werd de arbeidsmarkt geherstructureerd: het vroegere juridische raamwerk dat de rechten en omstandigheden van arbeiders beschermde (bijvoorbeeld via cao’s) werd vervangen door een serie “innovatieve vormen” van precarisering van arbeid. De dwangarbeidprogramma’s die gepromoot werden als een strijd tegen de massawerkloosheid dienden in werkelijkheid die strategie van kapitalistische herstructurering.

Om tegen die strategie te kunnen vechten moeten we eerst analyseren waarom de vorige strijdcyclus niet succesvol was. Wij geloven dat die nederlaag niet alleen veroorzaakt is door de opgevoerde politierepressie waarmee de bewegingen geconfronteerd werden, maar ook door verschillende interne beperkingen die ze niet konden overstijgen. In eerste instantie was er de beheersing en vertegenwoordiging van de arbeidersstrijd door de bureaucratische bonden, die elke poging om de sociale strijden op een radicale manier samen te brengen de kop indrukten. Later, tijdens de pleinbeweging – de meest massale poging om van die vertegenwoordiging door bonden en partijen af te komen – domineerden in de beweging de retoriek van de klasse overstijgende nationale eenheid tegen het memorandum, en de ideologie van “de grote nacht”: de collectieve sociale verwachting dat de crisis op regeringsniveau “beëindigd” kon worden via een reeks demonstraties. Volgens die ideologie kunnen we de crisis stoppen via een “magisch” moment van revolte, wanneer “het volk” de “verraderlijke” politici wegjaagt. Na de gemilitariseerde repressie tegen de pleinbeweging leidde deze ideologie tot de hoop dat de kapitalistische herstructurering geblokkeerd zou kunnen worden via de parlementaire weg. Als we het parlement niet via de straat kunnen binnenvallen, dan kunnen we het proberen via de verkiezingen. En dat verklaart voor een deel de opkomst van de partij Coalitie van Radicaal-Links (SYRIZA).

Herstel

SYRIZA won de verkiezingen en vormde een regering samen met de partij Onafhankelijke Grieken (ANEL). Dat is een extreem-rechtse souvereinistisch-nationalistische partij die nu het leger in handen heeft en ook haar mensen heeft zitten in diverse andere ministeries. Het is nog wat vroeg om grote woorden te gebruiken over wat er op ons af komt, maar we kunnen wel wat informatie geven om de huidige context beter te kunnen begrijpen. Dat SYRIZA de verkiezingen won, had diverse oorzaken. Het stelde zich in de strijdcyclus van 2008 tot 2012 voornamelijk op als een vertegenwoordiger van de sociale bewegingen. En toen die bewegingen inzakten en mensen begonnen te geloven in een parlementaire oplossing, zag SYRIZA haar kans. Men beloofde vervolgens van alles aan diverse sociale doelgroepen met onderling tegenstrijdige belangen (arbeiders in de private en publieke sector, boeren, kleine kapitalisten en bazen, grote bazen, religieuzen, enzovoorts). De voorgaande regering voerde een keihard beleid met bijvoorbeeld zware belastingen op kleine stukjes land, en vanwege dat beleid viel de PASOK-partij vrijwel volledig uit elkaar. Ook de opportunistische patriottische retoriek van SYRIZA over een “arm Griekenland” en de “gemene Europeanen” speelde een rol bij haar verkiezingswinst.

Mensen in de bewegingen kijken heel uiteenlopend aan tegen SYRIZA. Ze huldigen of ze beschuldigen de partij. Men betitelt SYRIZA wel als links dat naar rechts gaat, of als sociaal-democratisch, half-revolutionair, hetzelfde als haar voorgangers en wat al niet meer. Wij kijken daar anders tegenaan. In het kort: volgens ons is SYRIZA een partij die aan de macht wil blijven via een herstel van het systeem van politieke partijen en hun mechanismen die de diverse klassen vertegenwoordigen. Die mechanismen raakten zwaar beschadigd in de intense periode van 2006 tot 2012. En wanneer ze straks weer functioneren kan de partij de kapitalistische herstructurering doorvoeren met een breder sociaal draagvlak. Om dat project van het aan de macht blijven goed op te starten, heeft SYRIZA grote delen opgeslokt van de PASOK-partij en haar cliëntelistische netwerken.

Dwangarbeid

Veel van wat SYRIZA voor de verkiezingen beloofde is inmiddels “bevroren” of “uitgesteld” tot na de “regeling met de Europeanen” over de schuld, enzovoorts. De schuld van het memorandum van 12 februari, die ook deze regering heeft erkend. Dat was te verwachten omdat, zoals we al aangaven, veel van de doelgroepen van SYRIZA er tegengestelde belangen op na houden, en de partij voor haar voortbestaan afhankelijk is van de middenklasse en een deel van het Griekse kapitaal. Dat zien we onder meer terug in de dwangarbeidprogramma’s. SYRIZA beloofde voor de verkiezingen om die te stoppen, omdat ze arbeiders hun rechten ontnemen. Maar nu beweert men precies het omgekeerde: de programma’s zouden “goed” zijn omdat ze banen zouden scheppen voor de baanlozen…

SYRIZA en de zogenaamde Communistische Partij (KKE) hebben via de gemeenteraadsverkiezingen inmiddels ook de macht in diverse steden verworven. Dat betekent dat we bij onze strijd tegenover “linkse bazen” zullen komen te staan, en dat is inderdaad her en der al gebeurd. Maar het linkse SYRIZA moet in verhouding met de voorgaande regeringen vanzelfsprekend een hogere politieke prijs betalen voor haar daden, zoals het opleggen van dwangarbeid, en daar zullen we natuurlijk gebruik van maken.

SKYA
(Vertaald door Eric Krebbers)