Burgemeester, politie en extreem-rechtse wegpiraten maken samen anti-racisme protest in Dokkum onmogelijk

Geplaatst op door
Actieborden, speciaal ook in het Fries. (Foto: Joris van Gennip)
Actieborden, speciaal ook in het Fries. (Foto: Joris van Gennip)

Gisterochtend vroeg vertrokken drie bussen met anti-blackface activisten vanuit Amsterdam en Rotterdam om te protesteren tegen Zwarte Piet bij de Sinterklaasintocht in Dokkum. De actie werd georganiseerd door het verband Kick Out Zwarte Piet. Donderdag had ene Jenny Douwes via een filmpje opgeroepen de bussen met demonstranten tegen te houden om zo te voorkomen dat ze actie konden voeren. En zo gebeurde het ook via een innige samenwerking van de burgemeester met de politie en een gemotoriseerde extreem-rechtse knokploeg.

Het opruiende filmpje van de racistische Friezin leidde tot een huisbezoek van de politie. Daarop haalde ze de oproep van sociale media, maar dat weerhield een aantal andere opgefokte pietofielen onder leiding van ene Martin er niet van om zaterdag alsnog te gaan proberen onze bussen tegen te houden. De NOS beschrijft het zo: “Op zaterdagochtend heeft Martin tien man met auto’s bij elkaar. Ze vatten post en wachten af, maar blijken op de verkeerde plek te staan. ‘Eigenlijk stonden we bij de Afsluitdijk, maar toen kreeg ik ineens een tip dat ze waren gespot op de A6. We zijn toen met man en macht naar de A7 gereden.’ Daar gaat de groep voor de bussen rijden. Ze minderen snelheid totdat alles stilvalt. Volgens de politie gebeuren er daardoor ongelukken. ‘Alles stond plotseling stil. Een paar mensen hebben dat niet op tijd gezien en er waren verschillende kleine kop-staart-botsingen. Dat is bijna niet te voorkomen’, zegt een woordvoerder. Er vielen geen gewonden.” In werkelijkheid was er geen sprake van “snelheid minderen”, maar trapten de racisten in één keer vol op de rem. De bussen moesten zo hard remmen dat enkele actievoerders bijna door de voorruit gingen, de barsten zaten in de ruit! Het was een werkelijk levensgevaarlijke actie. Kort daarvoor hadden de roekeloze wegpiraten overigens ook al geprobeerd om een blokkade op te werpen, maar daar waren de bussen handig doorheen gemanoeuvreerd.

De inzittenden van de bussen worden uitgescholden en journalist Kevin P. Roberson wordt mishandeld. De gemotoriseerde knokploeg blijkt ook over nauwe contacten te beschikken met de politie die vijftien minuten later opduikt. “Die chauffeur wordt van de bus gehaald, ja? En anders vraag ik de jongens om dat even te doen”, zegt een van de wegpiraten tegen de agenten. Die knikken hem braaf toe. Daarna laten ze de wegpiraten die drie kwartier lang een hele snelweg platlegden en ongelukken veroorzaakten gewoon hun weg vervolgen. “Het verkeer snel weer op gang brengen had onze prioriteit”, aldus de politie. Stel je voor dat anti-racisten zoiets uitgehaald hadden. Dan waren ze minimaal direct van de weg geknuppeld, zo niet erger.

Ook de politie was blij met de racisten-blokkade, volgens een van de organisatoren.
Ook de politie was blij met de racisten-blokkade, volgens een van de organisatoren.

Over de precieze gang van zaken lees je meer in deze twee NRC-stukken: (“En dan, op de A7, snijdt een auto de anti-Pietcolonne af” en “Burgemeester verbiedt protest tegen Zwarte Piet in Dokkum”). Ook Vrij Nederland plaatste een uitgebreid feitelijk verslag. Op de website van Vice vind je indrukwekkende foto’s van de extreem-rechtse actie.

Een van de chauffeurs durft niet verder, en dat is best begrijpelijk; de passagiers van die bus stappen over op de twee andere. De chauffeurs daarvan zijn zelf doorgewinterde en zeer gewaardeerde actievoerders. Daarna gaat het verder richting Dokkum, onder dreigende “begeleiding” van een reeks ME-busjes en motoragenten. Op een gegeven moment krijgen de actievoerders in de gaten dat ze niet meer onderweg zijn naar Dokkum. Hun “begeleiding” dwingt hen even later de weg af richting een tankstation. Daar komt de ME de bussen in om te zeggen dat ze door alle vertraging niet meer mogen komen demonstreren in Dokkum en dat ze terug zullen worden “geleid” richting de Randstad. De politie zou hun “veiligheid” ook “niet meer kunnen garanderen”. Eerlijker was geweest als ze gezegd hadden “niet meer willen garanderen”, want er was ontzettend veel politie op de been. Elke actievoerder had in Dokkum bij wijze van spreken een paar persoonlijke bodyguards kunnen krijgen. Niet dat ze die ooit zouden accepteren, want de agenten hoorden overduidelijk bij de tegenpartij gisteren (en wanneer niet?).

Ondertussen in Dokkum

Ondertussen belandden de anti-racisten die via eigen vervoer in Dokkum arriveerden in een grimmige sfeer, zoals blijkt uit een getuigenverslag: “Wij waren in Dokkum, bij het vak wat voor ons gereserveerd was. Aan het wachten op onze strijders. Helaas werden die Dokkum niet binnengelaten. Ondanks dat Kick Out Zwarte Piet alles goed geregeld had. We besloten naar de auto terug te lopen omdat de sfeer steeds grimmiger werd. Onderweg naar de auto merkten we dat ze ons aan het volgen waren. We werden geduwd en ik zag aan alle kanten van die rare figuren die ons in het vizier hadden. Ik wist toen dat wij de auto niet veilig zouden halen. Ik heb toen om een escort van de politie gevraagd zodat we veilig onze auto konden halen. Dit is te schandalig voor woorden. Dokkum moet zich schamen. Het n-woord werd geroepen, er stond een jongen met een riem zweepgeluiden te maken, we werden ingesloten.”

Fotograaf Oscar Brak trof demonstranten in Dokkum die niet mogen “staan bij de plek waar de demonstratie moet plaatsvinden. Omringd door enkele journalisten, agenten en mensen van PILP staan zij net buiten het centrum. Uiteindelijk vragen ze aan de agenten of ze toch niet het centrum in mogen om te demonstreren. De politieman is bereid om dit na te vragen en neemt na enige tijd de demonstranten mee naar een plek langs het water. Een rustige plek waar hij uitlegt dat demonstreren er niet in zit (…) De man is amper uitgesproken als er vanuit – wat lijkt – het niets een groep fanatieke voorstanders van Zwarte Piet bij zijn komen staan. De situatie lijkt aanvankelijk dreigend, omdat enkelen van hen zich agressief gedragen.” Hij maakte daarover onderstaande korte video.

Een vrouw die elders in het centrum een stuk karton omhoog hield met daarop de tekst “A heritage of hate is nothing to celebrate” kreeg de politie op haar af. Ze had geen toestemming gevraagd aan de burgemeester, en daarom werd het haar verboden om dat karton te laten zien. Voor demonstraties is echter helemaal geen toestemming nodig, en demonstraties van 1 persoon bestaan niet.

Andere activisten maakten melding van racistisch profileren: met name zwarte bezoekers van het ‘feest’ werden onderworpen aan ID-controle, zoals eerder ook bij de intocht in Gouda het geval was. Zolang de blackface-traditie gehandhaafd wordt, is en blijft het natuurlijk een feestje ‘slegs vir blankes’, zoals ze dat in Zuid-Afrika tijdens de apartheid zeiden. Vanzelfsprekend werden er dan ook de nodige neo-nazi’s gesignaleerd. In een latere verklaring gaf de burgemeester aan dat “de veiligheid niet meer gegarandeerd” kon worden omdat er ook lieden de anti-racisten liepen op te wachten met zwaar vuurwerk. Met zwaar vuurwerk tussen kinderen gaan rondlopen omdat je ze wilt “beschermen” tegen vreedzame demonstranten, het maakt maar weer duidelijk dat ze niet de kinderen of het feest maar alleen het racisme willen veiligstellen.

Overigens was de indruk van enkele progressieve Friezen dat er dit jaar relatief weinig mensen bij de intocht waren, 15 in plaats van 25 duizend. Veel Friezen zouden zich kapot schamen voor de gebeurtenissen van de afgelopen dagen, voor de manier waarop Friese nationale gevoelens gekaapt zijn door lieden die per se willen vasthouden aan een racistische traditie. Helaas durven veel Friezen nog niet in te gaan tegen al het verbale geweld van rechts. Maar het laatste woord is er zeer zeker ook in Friesland nog niet over gezegd.

Weesp

De langs de snelweg gestrande activisten besluiten om dan maar mee te gaan doen aan een protest tegen de intocht in Weesp. Maar tijdens de rit vanuit Friesland blokkeren ME-busjes en politiemotoren elke afrit van de snelweg die niet naar Amsterdam voert. In Weesp wordt meteen een noodverordening (!) uitgeroepen, want daar dreigen zowaar meer dan de toegestane vijftig mensen mee te doen aan het plaatselijke protest. Dat moet met alle middelen voorkomen worden! Uiteindelijk wordt de hele rit zodanig vertraagd dat er nergens meer gedemonstreerd kan worden.

Het is weer overduidelijk geworden hoe diep racisme ingebed is in de Nederlandse samenleving en de staatsinstituten. Daarover hoeven we ons geen enkele illusie te maken. En dat doen we dan ook niet. Vrijdag zei KOZP-organisator Jerry Afriyie nog in de NRC – volkomen terecht – over de afspraken met de Dokkumse burgemeester: “Op papier is alles in orde”, maar “op de dag zelf kom je er nog wel eens achter dat de goodwill gespeeld was. Dan zegt een burgemeester ineens in de krant dat hij je kinderen tegen de feestverpesters zal beschermen.”

Hieronder lees je nog de verklaring die Kick Out Zwarte Piet na afloop schreef. Dit stuk is na publicatie nog aangevuld met enkele feiten die pas later bekend werden.

Eric Krebbers

Vreedzaam protest tegen Zwarte Piet tegengehouden

Op weg naar een vreedzame demonstratie tegen de racistische karikatuur Zwarte Piet is de weg van de bussen van Kick Out Zwarte Piet geblokkeerd door een groep van ongeveer 30 agressieve mannen en vrouwen met auto’s, motoren en vrachtwagens. De blokkade heeft zo’n 45 minuten geduurd, waarbij de aanwezige politie zichtbaar geen haast maakte om de blokkade op te heffen. Ook hielp de politie de anti-Zwarte Piet demonstranten niet om hun weg te vervolgen. Uiteindelijk is het recht op demonstratie ingetrokken door de autoriteiten uit Dokkum via een noodbevel. Het vreedzaam protesteren is door de politie en relschoppers onmogelijk gemaakt.

Nadat de blokkade is opgeheven, heeft de politie beloofd de groep naar Dokkum te begeleiden. Dat gebeurde met een escort van agenten te motor en ME. Onderweg werd duidelijk dat de bussen niet naar Dokkum, maar naar het westen van Friesland werden geleid. Pas in Harlingen, tenminste 45 minuten na de beslissing, is gemeld dat de demonstratie in Dokkum op last van de burgemeester was verboden. De bussen zijn onder begeleiding via de Afsluitdijk terug naar Amsterdam en Rotterdam geleid.

“Het is meer dan duidelijk geworden dat ons recht op demonstratie en onze vrijheid van meningsuiting met voeten worden getreden”, aldus Kick Out Zwarte Piet. Ondanks overleg vooraf met burgemeester, politie en andere instanties, en ondanks dat alle instructies van de politie zijn opgevolgd, is een noodbevel ingesteld om de demonstratie voor een inclusief Sinterklaasfeest te verbieden. Ook werden de demonstranten gesommeerd om terug naar huis te gaan onder politiebegeleiding, terwijl het onduidelijk bleef wat de juridische grond daarvoor was.

Vorig jaar, bij de intocht in Rotterdam, heeft de politie van tevoren voldoende capaciteit geregeld om de vreedzame demonstratie tegen te houden en zijn de demonstranten direct aangehouden, een deel met geweld en nog voor het bereiken van de intocht. Dit jaar heeft de politie de racistische, agressieve en onrechtmatige acties van relschoppers heel anders behandeld. Pas na 45 minuten werd de blokkade opgeheven. Bovendien zijn deze agressievelingen niet aangehouden of tegengehouden om de demonstranten te beschermen, maar konden zij hun weg vervolgen.

Tot slot zijn er meerdere onjuistheden door de politie gecommuniceerd. Auto’s achter de bus in de file werd verteld dat de blokkade werd veroorzaakt door anti-Zwarte Piet activisten, aldus een automobiliste. De blokkade zou zich niet op de actiegroep richten, maar op iedereen in de file, en daarom hoefde de politie niet met de demonstranten te communiceren, aldus een politieagent ter plekke. En de politieagent die de bussen mededeelde dat ze niet meer naar Dokkum mochten, gaf als reden dat ze nu “te laat waren voor de demonstratie”, terwijl dit veroorzaakt was door het trage optreden van de politie zelf. Ondertussen werden demonstranten die op eigen gelegenheid naar Dokkum waren gereisd en op de afgesproken plaats en tijd aankwamen, ook tegengehouden.

Kick Out Zwarte Piet (KOZP) beraadt zich op vervolgstappen en zijn in overleg met een advocaat.