Daklozen neergezet als probleem voor de openbare orde
Ongeveer tweederde van de daklozen in Amsterdam wordt niet geholpen om hun leven weer op de rails te krijgen. Ze worden aangemerkt als “zelfredzaam”, op basis van een onduidelijke beoordeling via een krakkemikkig testje: de “zelfredzaamheidsmatrix”. Sinds enkele weken verschijnt er een stortvloed aan rapporten en mediaberichten over de slechte behandeling van daklozen.
Mijn eerdere artikel over “zelfredzame” daklozen was gebaseerd op spreekuurervaringen bij de Bijstandsbond en op een rapport van de Rekenkamer Metropool Amsterdam. Enige tijd geleden kwam het nieuws over de behandeling van daklozen op gang met een reportage van het televisieprogramma Een Vandaag. Daarin kwam naar voren dat de taser, het nieuwe stroomstootwapen van de politie, vooral wordt ingezet om verwarde mensen op straat onder controle te houden. Aangezien er voor deze groep mensen verder geen hulpverlening is, krijgen ze alleen maar met dit wapen te maken. De betrokkenen kunnen niet terecht bij de instellingen van de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ), want die moeten bezuinigen. En wat bleek? De taser wordt ook bij de GGZ gebruikt. Het wanhopige personeel belt de politie om mensen tot rust te brengen met het stroomstootwapen. Amnesty International reageerde daarop en constateerde dat het wapen vooral wordt toegepast bij de zwaksten in de samenleving. De Rotterdamse korpschef Paauw liet op 18 december 2017 weten dat de politie niets te zoeken heeft in die GGZ-instellingen. Maar “ze zeggen blij te zijn ons erbij te kunnen halen, als ze zelf patiënten niet meer onder controle kunnen krijgen”, aldus de korpschef.
Midden- en Oost-Europa
Daarna verschenen er veel rapporten over de problematiek van op straat of in opvanghuizen rondzwervende mensen. Uit een onderzoek van het Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico, in samenwerking met het actualiteitenprogramma Nieuwsuur en weekblad De Groene Amsterdammer, blijkt dat volgens experts het aantal ‘nieuwe’ daklozen in de nasleep van de financiële crisis sterk is gegroeid. Het totaal aantal daklozen in Nederland groeide tussen 2009 en 2015 met 74 procent (van 18 duizend naar 31 duizend), aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek. Die stijging is mede een gevolg van de bezuinigingen op de GGZ- en jeugdopvang. Ook dit onderzoek laat zien dat de problematiek te lijf wordt gegaan door “zelfredzame” daklozen uit te sluiten van de hulpverlening.
Een ander rapport werd uitgebracht door de Participatieraad in Amsterdam. Dat is een adviesorgaan van de gemeente waarin allerlei belangenorganisaties zitting hebben. In september en oktober 2017 interviewde deze raad Amsterdamse dak- en thuislozen over de bejegening door drie speciale daklozenloketten. Hier was de constatering dat in Amsterdam verreweg de meesten geen gebruik maken van de publieke voorzieningen, met uitzondering van de winteropvang aan de Havenstraat. Zij leven zonder uitkering, zonder budgetbeheer. De Participatieraad meldt dat de inventiviteit en de overlevingskunst onder de daklozen groot is, maar dat ze het niet zouden redden zonder de hulpverlening van particuliere en kerkelijke initiatieven. Een groot deel van de daklozen komt uit Midden- en Oost-Europa.
In het Nederlands Juristenblad van december 2017 stond ook het artikel “De zelfredzame dakloze”, geschreven door Jochem Westert en Caroline de Groot. Dakloze mensen zonder psychische problemen of verslavingsproblematiek worden in feite geacht zichzelf te redden, al dan niet met behulp van een eigen netwerk of aanvullende particuliere initiatieven. De verwachtingen die de overheid heeft van de dakloze en zijn netwerk zijn echter niet reëel. De staat zou objectieve criteria moeten invoeren aan de hand waarvan kan worden bepaald of er sprake is van individuele nood die opvang rechtvaardigt. De uitsluiting van de toegang tot opvang op basis van het “eigen kracht”-criterium kan maatschappelijke teloorgang tot gevolg hebben. Om die reden zou het criterium van “zelfredzaamheid” minder tot uitsluiting van opvang moeten leiden.
Incidenten
Op 18 december merkte diezelfde Rotterdamse korpschef ook nog op dat zijn dienst grote zorgen heeft over het toenemend aantal gewelddadige incidenten met verwarde mensen. Ook de ernst daarvan is in 2017 toegenomen. Het korps heeft de categorie “verwarde personen” voor het eerst opgenomen in het “dreigingsbeeld”, een overzicht van onderwerpen die “een potentieel risico vormen op ontwrichting van de Rotterdamse samenleving”.
Het aantal heel ernstige incidenten blijft toenemen. In 2014 werden er ruim zesduizend gemeld bij de Rotterdamse politie. In 2017 verwacht de korpschef uit te komen op ruim achtduizend. De politie wordt ook ingeschakeld door de crisisdienst van de gemeente om mensen onder controle te krijgen die zichzelf of anderen willen verwonden. Paauw laat weten dat de oorzaken onduidelijk zijn, maar ook hij meent dat bezuinigingen in de zorg een rol hebben gespeeld. Verder wijst hij op de afname van de mogelijkheden om iemand op te nemen, en op verminderd medicijngebruik.
No go area’s
Hé, ze worden wakker bij de media en de politie. Duizenden mensen zwerven op straat rond of trekken uitzichtloos van opvanghuis naar opvanghuis. Hun aantallen zijn de afgelopen jaren fors toegenomen. En dan hebben we ook nog de ‘verborgen’ armoede bij bijstandsvrouwen, baanlozen en ouderen, om maar eens wat te noemen. Je merkt er op straat niet veel van. Deze mensen bezorgen geen overlast en proberen wanhopig om in stilte de eindjes aan elkaar te knopen. Dagen bezuinigen op het eten, schulden maken en met kunst en vliegwerk schulden aflossen. De kloof neemt toe tussen de rijken die steeds rijker worden en de armen die steeds armer worden. Minister-president Rutte en zijn aanhang proberen de mensen rustig zand in de ogen te strooien. Het gaat fantastisch met de economie, beweert men. Maar nu begint vanwege alle bezuinigingen in de sociale zekerheid en bij de gezondheidszorg in het algemeen en de GGZ in het bijzonder een openbare orde-probleem te ontstaan. Nu gaat men optreden. Want ja, we moeten er geen last van hebben, natuurlijk.
Protesteren ze bij de GGZ tegen de bezuinigingen? Staat de GGZ-leiding achter het wanhopige personeel? Nee dus. Ach, verklaart de GGZ Nederland officieel, de cijfers van de politie zeggen weinig. Er worden mensen dubbel geteld die meerdere malen overlast bezorgen. En de samenleving wordt intoleranter, enzovoorts. In feite laat men de burgerij weten: gaat u maar rustig slapen, wij gaan meer politieagenten inzetten met nieuwe wapens die de zaak onder controle moeten houden, ook intern. Op weg naar een samenleving, net als in de VS, met in sommige gebieden no go area’s waar het geweld welig tiert en mensen op straat sterven door honger, armoede of geweld. In Nederland wordt in veel steden een keihard beleid gevoerd tegen de mensen die in armoede leven. Meerdere mechanismen worden ingezet om mensen uit te sluiten van een uitkering of opvang, om op die manier weer meer bezuinigingen te kunnen uitvoeren. Met de bovenomschreven gevolgen.
Piet van der Lende
(Dit is een iets geredigeerde versie van een artikel dat eerder verscheen op de site van Solidariteit.)
Piet schildert een apocalyptisch beeld waar bij er alleen maar slachtoffers zijn die in armoede leven en worden getaserd op verzoek van de GGZ, Samengevat. Dat moet ik toch wat nuanceren. Om het kort en bonddig te stellen : de grootste vijanden van de armen zijn de armen zelf. Zo ! Dat behoeft wat uitleg zeker. Om te beginnen het beruchte ” recht van de sterkste “. Dat ” recht ” geldt in zekere mate in buurten waar veel armoede is. Dus niet alleen onder daklozen. Ik woon al vele jaren in slechte buurten en ken het recht van de straat en hoe er bewust door buren en instanties de andere kant word opgekeken. Zelf ben ik heel wat keren aangepakt. Dan kan er worden opgemerkt maar je bent niet maatgevend je spreekt immers alleen voor je zelf. Nee bijv. van af 7 : 40 :
https://www.npo.nl/andere-tijden/16-12-2017/VPWON_1278035
Er zijn en vele Oosterparkwijken ” volksbuurten ” . Als er tegen je word gestookt omdat je vijanden hebt dan volgt er geweld tgen je. De instanties geven niet thuis de politie komt vaak niet eens ( meer ). Dan de daklozen zelf . wel eens van ” dood in een hoekie ” gehoord ? Dat was een uitdrukking onder daklozen in Amsterdam over mede daklozen die waren vermoord o.a. door daklozen. De misdaad drugslabs dode bolletjes slikkers moorden op straat gebeurde allemaal waa rik woonde in Amsterdam. Wat niet wil zeggen dat ik altijd met mobs jongeren had te maken de grootste schade was door directe buren waar van een bekend was bij de politie wegens drugs diefstal wapen bezit enzv.
Voor mij is het zeer moeilijk want ik wil van uit mijn politieke overtuiging solidair zijn. Dat word me niet gemakkelijk gemaakt. Solidariteit heeft grenzen.
Ivm. de link die ik noem in mijn reactie : Nooit zo maar op een link klikken. Controleer waar de links heen gaan door er met je cursor over te bewegen, zonder er op te klikken. Ik denk dat de meeste gebruikers van Doorbraak dat weten maar toch. Zelf doe ik dus eerst die cursor truuk en daar na copy paste ik de link en open ik het in de adres balk. Iemand een idee of dat voldoende is ivm. veiligheid ? Twitter gebruik ik niet meer veel te veel linkjes en vaak ook met malware denk ik. Voor dat je het weet click je ergens op en denk je vervolgens is mijn computer trager ? Dat kan komen door ongemerkt troep op je comp ge instaleerd. Verder raad ik je aan TOR te gebruiken. Gelukkig kan je nu reageren op Doorbraak in combi met TOR. Dat was volgens mij voorheen niet zo. Let wel op je hardnekkige ” taalvouwten “/ typ fouten . Voor dat er Internet was werd je zo getraceerd door met name politie diensten . Volgens mij gebeurd dat nog steeds. Ik zelf heb daar maling aan.
Reactie van de auteur, Piet van der Lende, op de reactie van NN hierboven:
In de no go area’s in Amerika en bv in Zuid-Amerikaanse landen is het zo, dat de drugsbendes welig tieren en elkaar uitmoorden. En dat geweld is er in Nederland in iets mindere mate ook. Ik ben niet naïf wat dat betreft. Ik zet de daklozen niet alleen maar neer als slachtoffer, maar geef aan dat mensen door de omstandigheden en ook door eigen keuzes met niet voorziene gevolgen in moeilijkheden kunnen komen en dat er dan door het neo-liberale beleid en de bezuinigingen geen hulpverlening voor hen is om het op te lossen. Dat is overal zo waar het geweld onderling welig tiert. Je komt dan inderdaad terecht in een survival of the fittest situatie. Maar meer politie en martelen van mensen in GGZ instellingen en op straat is geen oplossing daarvan. Die mensen waar het om gaat hebben geen perspectief op alternatieven, dus dan wordt het alleen maar erger. Pas als je een goede sociale zekerheid hebt, of werk, of een huis, en een inkomen dat legaal is en via beschikbare hulpverlening een alternatief hebt om eruit te komen wordt de onderlinge strijd minder. Dus niet de armen zijn elkaars vijanden, daar moet je voorbij kijken, maar hun vijanden zijn de mensen die bezuinigen en de rijken steeds rijker en de armen steeds armer maken.