Groepen die strijden voor woonzekerheid nemen deel aan 1 mei-demonstratie in Den Haag

Op 1 mei, de internationale dag van de arbeiders, organiseert de vakbond FNV een landelijke demonstratie in Den Haag (14:00 uur op het Malieveld). Samen met de Bond Precaire Woonvormen (BPW) organiseert Doorbraak een radicaal blok in deze demonstratie, met een focus op baanlozen, flexwerkers en flexhuurders. Dit artikel is gebaseerd op interviews met Abel van de BPW en Aindriu van We Want Woonruimte (WWW).

Activisten houden zich met uiteenlopende thema’s bezig, maar weinige daarvan hebben zo’n direct effect op ieders leven als wonen. Het gaat elke groep in de samenleving aan, iedereen zou toegang moeten hebben tot eerlijke, betaalbare en veilige woonruimte. Dat is een basisbehoefte. In Nederland ontstaan er scheurtjes in de façade van optimisme na het zogenaamde herstel van de economische crisis. Ondanks de lippendienst die bewezen wordt aan het bestaan van een gezonde markt, is het duidelijk geworden dat het beleid rond woonruimte hopeloos faalt. De realiteit hiervan wordt op een harde manier duidelijk: mensen worden geconfronteerd met de dreiging van huisuitzetting en dakloosheid zonder compensatie. Vaak zijn ze het slachtoffer van huisjesmelkers of van ambtenaren die niet op de hoogte zijn van de rechten van huurders.

Vertaald uit het Engels door Joris Hanse The original text in English

Eisen

Afgelopen herfst kregen drie internationale studenten uit Utrecht met deze problemen te maken. Ze staken de koppen bij elkaar en vonden een manier om deze collectieve onvrede te uiten. Ze beseften dat hun verhalen over woononzekerheid geen individuele maar structurele problemen waren. Dat leidde ertoe dat ze WWW oprichtten, een collectief van studenten en activisten die vastbesloten zijn om niet alleen de verantwoordelijken voor hun woonproblemen aan te pakken, maar ook om de structurele achterliggende problemen bloot te leggen.

De eerste actie van de groep vond in oktober 2016 plaats. Studenten namen matjes, slaapzakken en dekens mee naar het Janskerkhof in Utrecht, om symbolisch alle nachten uit te beelden die de studenten in tenten, auto’s en hostels hebben doorgebracht. Kort daarna stelde WWW drie eisen op:
1. Stop de belachelijk hoge huurprijzen. Het puntensysteem van de huurcommissie moet gehandhaafd worden, zodat iedereen een eerlijke prijs betaalt.
2. Geen dakloze studenten meer terwijl gebouwen leeg staan. Gebruik leegstaande kantoren en gebouwen om studenten te huisvesten.
3. Gedeelde verantwoordelijkheid. De universiteit, gemeente en woningbouwcorporaties moeten direct actief verantwoordelijkheid nemen om te zorgen voor betaalbare woningen.

De actie van de groep trok de aandacht van de BPW, een vrijwilligersorganisatie die zich bezighoudt met de strijd voor woonzekerheid voor iedereen. Sinds 2010 komt de bond op voor huurders die een scala aan problemen tegenkomen op het gebied van wonen en huren. De twee groepen bundelden de krachten en hebben sindsdien aan verschillende acties gewerkt om bewustzijn over het probleem te creëren en te pleiten voor verandering.

Neo-liberaal beleid

Opmerkelijk aan zowel de BPW als WWW is dat ze niet alleen bezig zijn met dienstverlening aan mensen met woonproblemen. De twee organisaties proberen de wortel van het probleem bloot te leggen: het naïeve geloof van veel Nederlanders in de neo-liberale markt als oplossing voor alles. Zowel de universiteit als de gemeente verzekerden de BPW en WWW in gesprekken dat de markt op koers ligt om de problemen te corrigeren, en dat dit tot een overschot aan woningen gaat leiden. De BPW en WWW proberen te laten zien dat dit gedateerde logica is, en dat een tekort van 200.000 huizen niet genegeerd kan worden. Het kapitalisme heeft herhaaldelijk en consequent laten zien dat het geen oplossingen biedt, voor een groot deel omdat het beleid ontworpen wordt binnen de neo-liberale logica.

De twee groepen staan voor een stevige uitdaging. Hoewel de gemeente en de universiteit het gesprek zijn aangegaan met WWW en de BPW (meestal onder druk van acties die op stapel stonden), gaan de gebruikelijke routes, zoals polderen of lobbyen, geen structurele veranderingen brengen. Deze benaderingen zijn ontstaan in een individualistische en kapitalistische maatschappij en bewust zo ontworpen om gesegregeerde samenlevingen te creëren. Daarnaast worden statistieken zo gemanipuleerd dat het lijkt alsof er helemaal geen probleem is. Zo lijkt het aantal huisuitzettingen te dalen, maar dat komt alleen doordat de staat flexhuurbeleid ontwikkelt waardoor huurders overgaan tot “zelfontruiming”. Tegelijkertijd worden sociale huurwoningen verkocht aan projectontwikkelaars en investeerders, die ze meestal weer verhuren of verkopen in de private sector.

Solidariteit

Desondanks zijn de twee groepen optimistisch en denken ze dat verandering mogelijk is. Een tweede WWW-groep is in Eindhoven van de grond gekomen. Dat laat zien dat er wijdverbreide onvrede is, en dat het niet om geïsoleerde problemen gaat. De deelname van de groepen aan de 1 mei-demonstratie laat zien dat er een groeiende groep activisten is die wijst op de verbinding tussen arbeidersstrijd en strijd voor betere woonruimte. Solidariteit tussen verschillende groepen is cruciaal, en door het werk van WWW en de BPW wordt het duidelijk dat er genoeg energie is, evenals hoop op een andere toekomst.

Ileana Tauscher